Matrimonii 69

Quod si aliquando haeretici dicantur exempti a lege Tr i -

dentina irritante clandestina matrimonia, ostendit Canonista,

id repeti non debere ex eo quod haeretici sint, quasi vero haeresis personalem hanc exemptionem tribuat et veluti privi-

legium ; sed aliunde repetendum.

Sane, Benedictus X I V die 4 novembris 1 741 celebrem dedit

declarationem circa matrimonia Hollandiae et Belgii, in qua, « omnibus rationum momentis hinc inde sedulo liberatis, decla- « ravit statuitque matrimonia in dictis foederatis Belgii pro- « vinciis inter haereticos usque modo contracta, quaeque in

« posterum contrahentur, etiamsi forma a Tridentino praescri-

« pta non fuerit in iis celebrandis servata, dummodo aliud non

« obstiterit canonicum impedimentum, pro validis habenda esse.

Hoc celebri documento adducto, per summa capita indi-

cavit Canonista rationes quas synoptice Benedictus X I V expo-

nit in opere de Synodo dioeces., I. 6, c. 6; quae quidem rationes vix in hoc opere indicatae illae fuerunt, quae in ea gravissima

causa agitanda in S. Congregatione Concilii a consultoribus et

iudicibus prolatae sunt. 1

Iudicata autem validitate matrimoniorum quae in illis pro-

vinciis contrahebantur sine Parochi praesentia, de secunda

1 Eiusmodi rationes legi possunt in citato opere; est tamen animad- vertendum, eas multo ampliori ratione fuisse expositas in folio S. Congre- gationis Concilii post gravissimum votum Cardinalis de Alsatia Archiepi- scopi Mechliniensis, quod refertur in opere Canones ei Decreta Concilii Tridentini cum declarationibus, etc., edit. Neapolitana Ioseph Pelella anno 1859, p. 305 et seqq. Satis est legere Votum dicti Cardinalis De Alsatia ut quisque videat, quam sapienter Decretum illud de validitate matrimo- niorum emissum fuerit, et quam graves essent rationes, quae suaderent in foederatis Hollandiae provinciis, numquam Decretum Tridentinum fuisse sufficienter promulgatum : et si fortasse in aliqua paroecia rite pro- mulgatum esset, cito in desuetudinem abiisse. Eiusmodi rationes in opere de synodo dioecesana vix et ne vix quidem indicantur; e converso una satis indicatur, quae nec prima fuit in expositione causae, neque satis gra- vis, quaeque non rite intellecta in iuridicum errorem posset inducere, cuiusmodi ea est quae dicitur ratio societatis haereticorum ; quasi vero haeretici, quatenus sectam constituant, ipso iure exempti sint a Tridentino Decreto, etsi in loco ubi secta degat, fuerit Decretum publicatum et rite ser- vatum ; quod falsum esset.