Cap. XII.

De integritate ordinis.

De Sacramento ordinis haec in summa tenenda sunt, quod "ordo est signaculum quoddam, quo spiritualis potestas traditur ordinato ". - Licet autem ordo sit unum de septem Sacramentis, septiformis tamen est ordinis gradus. Primus est in ostiariis, secundus in lectoribus, tertius in exorcistis, quartus in acolythis, quintus in subdiaconis, sextus in diaconis, septimus in presbyteris. His autem quasi per modum cuiusdam praeparatorii supponitur clericalis tonsura et etiam psalmistatus: per modum autem complementi superponitur episcopatus, patriarchatus et etiam papatus: a quibus manant ordines et dispensari debent sub debitis signis, tam ex parte visus quam ex parte auditus, solemnitate debita nihilominus observata quantum ad tempus, locum, officium et personam.

Ratio autem ad intelligentiam praedictorum haec est: quia principium nostrum reparativum, Verbum scilicet incarnatum, quia ut Deus et homo Sacramentorum medicamenta ad salutem hominum instituit ordinate, discrete et potestative secundum exigentiam suae bonitatis, sapientiae et virtutis: hinc est, quod ipsa medicamenta Sacramentorum commisit hominibus dispensanda non qualitercumque, sed eo modo, quo exigebat ordo, discretio et potestas. Oportuit ergo, aliquas personas ad huiusmodi officium exsequendum distingui et segregari, quibus ordinario iure potestas huiusmodi committeretur.

Et quia huiusmodi discretio non debuit fieri nisi per signa sacra, cuiusmodi sunt Sacramenta: hinc est, quod debuit esse aliquod Sacramentum, quod esset sacrum signaculum ordinativum, distinctivum et potestativum ad Sacramenta cetera dispensanda modo distinctiva, potestativo et ordinatim. Et ideo ordo definitur "signaculum quoddam, in quo spiritualis potestas traditur ordinato "; ita quod simul in eius notificatione clauduntur tria praedicta, ex quibus colligi possunt in summa, quae ad integritatem ordinis exiguntur.

Primum igitur, quoniam ordo est signaculum distinctivum et sequestralivum ab omni populo, ut quis divino cultui sit totaliter mancipatus: ideo ordines praecedit distinctio quaedam in tonsura et corona, per quam intelligitur resecatio temporalium appetituum et mentis elevatio ad aeterna, ut totus ostendatur clericus deputatus esse ad divinum cultum; et ideo dicit in susceptione coronae: Dominus pars hereditatis meae etc. - Et quia talis debet esse instructus in divinis laudibus, quae maxime consistunt in Psalmis: ideo psalmistatus tanquampraeamhulus ceteros ordines antecedit, quem tamen largo modo Isidorus inter ordines numeravit.

Secundo vero, quia ordo est signaculum ordinativum et in se ipso etiam ordinatum: et ordo consistit in graduum disparitate et distinctione completa, secundum quod exigit septiformis gratia, ad cuius dispensationem Sacramentum ordinis principaliter ordinatur: hinc est, quod septem sunt ordines gradatim ordinati usque ad sacerdotium, in quo status est ordinum: quia ipsius est consecrare Sacramentum corporis Christi, in quo est plenitudo omnium gratiarum; unde abi sex sunt tanquam subministrativi et quasi gradus quidam, per quos ascenditur ad thronum Salomonis ; qui et sex sunt propter numeri perfectionem, quia senarius est primus numerus perfectus, et propter hoc, quod sic exigit perfectio et sufficientia officii ministrandi. Nam oportet, aliquos ministrare quasi a remotiori, aliquos a propinquiori et aliquos a proximo, ut nihil desit in ministerio ordinato. Et quia quodlibet horum ministeriorum geminatur secundum actum purgandi et illuminandi ; hinc est, quod sex sunt ordines ministeriales et septimus omnium perfectissimus, in quo altaris conficitur Sacramentum, qui consummatur in ordine uno tanquam in termino ultimo et completo.

Postremo, quia ordo est signaculum potestativum non tantum respectu aliorum Sacramentorum dispensandorum, verum etiam respectu sui; et potestas super potestatem est potestas excellens: ideo sibi non tantum competit potestas simplex, cuiusmodi est in ordine simplici, verum etiam eminentia potestatis, cuiusmodi est in his quorum est ordines ordinarie dispensare . Et quia excellentia, quanto magis descendit, tanto magis dilatatur et quanto magis ascendit, tanto magis unitur: hinc est, quod plures sunt episcopi, pauciores archiepiscopi, paucissimi patriarchae et unus pater patrum, qui Papa merito appellatur, tanquam unus, primus et summus pater spiritualis omnium patrum, immo omnium fidelium et hierarcha praecipuus, sponsus unicus, caput indivisum, Pontifex summus, Christi vicarius, fons, origo et regula cunctorum principatuum ecclesiasticorum ; a quo tanquam a summo derivatur ordinata potestas usque ad infima Ecclesiae membra, secundum quod exigit praecellens dignitas in ecclesiastica hierarchia .

Et quia haec dignitas praecipue manet in ordine, ideo hoc Sacramentum non debet dispensari nisi cum magna discretione et solemnitate, ac per hoc non a quolibet nec cuilibet nec in quolibet loco nec quolibet tempore; sed personis litteratis, honestis et a cunctis irregularitatibus alienis, ieiuno stomacho, loco sacro, tempore Missae et temporibus ab ecclesiastico iare statutis debent hujusmodi ordines dispensari, et hoc ab episcopis, quibus propter sui eminentiam reservatur dispensatio ordinum, confirmatio per impositionem manuum, consecratio monialium et abbatum et dedicatio ecclesiarum ; quae propter sui celebritatem non debent dispensari nisi ab bis qui habent praeeminentiam potestatis.