Matrimonii 73

II. Eiusmodi consensum mutuum esse debere inter

sponsum et sponsam atque expressum sive verbis, sive signis

aequivalentibus, quae contractum exprimant et constituant.

III. Quare, si sponsus in actu contrahendi matrimonium

affirmet et sponsa taceat nullumque det signum mutuae affir-

mationis, ita ut mere passive se habeat, matrimonim non cen-

seri contractum : deest enim mutuus atque expressus con-

sensus.

IV. Si autem concurrant adiuncta, quae tacentem con-

sensisse in matrimonium ostendere possint, non facile sive in

foro interno, maxime vero in foro externo, iudicandam esse

matrimonii nullitatem.

V. Talia videri ea adiuncta, in quibus nulla intervenerit

vis et metus, nullaque coactio ; immo praeiverit et concomi-

tata fuerit libera contrahendi voluntas, atque in ipso celebra-

tionis actu mulier tacens annulum nuptialem a viro prompte

susceperit.

VI. His enim in adiunctis, nisi constet iocandi animo

haec gesta fuisse, pro validitate matrimonii standum esse . 1

T In themate si matrimonium iudicandum fuisset tantum ex hoc capite consensus pro nullitate opinarer. Namque satis mihi videtur constare, mulierem ceteroquin expertam, habuisse celebrationem huius matrimonii tamquam iocum ex persuasione quod non esset recte gestum: ideoque suum actualem consensum emittere reformidasse, atque passive se habuisse. Reliquit enim ut alii cetera acta facerent, quidquid esset de eorum valore, quin ipsa activam essentialem partem haberet. Ipsamque annuii receptio- nem non tamquam suum actum videtur considerasse, sed tamquam actum sponsi: censendum enim est considerasse eiusmodi receptionem annuii secuti ceteros actus, eundi ad templum, genuflectendi ante altare, etc., qui actus omnes informati erant ea firma, quam habebat, persuasione, matri- monium illud non esse rectum et esse tricarum complexum, ideoque esse veluti iocum, qui reapse eam ad risum movit. Eo magis quod non appa reat ex actis Caietanam apposuisse aliquam peculiarem aestimationem in actu recipiendi a viro annulum; cum e converso appareat abstinuisse a sui consensus expressione, cuius valorem apprime noscebat. Cum itaque ita passive se habuerit, affirmari non poterit initum fuisse eum contractum, qui tanti est valoris, ut inducat gravissimum et indissolubile vinculum.

Ceterum si ex hoc tantum capite causa fuisset iudicanda, factum de- buisset magis confirmari per testimonium septimae manus, quod in confi- ciendo processu fuit fere omissum.