NULLIUS S. MARTINI IN MONTE PANNONIAE 73

« Prima nocte, secundum virum, mulier accedit ad lectum receditque (negato debito) ; secundum mulierem autem vir est qui repulsus recedat. Mulier porro dicit se, relicto viro, domum reversam, solummodo matri de hac re dixisse, ne- mini alii neque patri, cum is eo tempore non esset domi...; pater autem iuramento affirmat a filia audiisse matrimonium non esse consummatum, idque eo tempore audiisse, quo ea, tertia post matrimonium (contractum) die, domum esset re- versa. Alia taceo quae parochus Ross, quaeque noverca viri de consummatione matrimonii dicunt ».

Verum, ut palam est, agitur de circumstantiis factorum accidentalibus, quas circa non parum indulgendum errori aut oblivioni ; eo vel magis quod narrentur a personis ru- dibus post non breve, a rebus gestis, temporis intervallum. Proinde discrepantiae huiusmodi, si vere extant, quin te- stantium fidem minuant, collusionis suspicionem amo vent ; quae enim ex condicto dicuntur in omnibus conveniunt. Dixi si vere extant ; puto enim pleraque, quae videntur opposita, componi posse. Ita v. g. sponsus ait, se petente debito, mu- lierem e lecto descendisse ; mulier autem, se dixisse ei ut abiret, eumque abiisse. Sed utrumque verum est , nam et sponsa post viri tantamina in cista decubuit, et sponsus, post repulsam ab uxore acceptam, extra cubile pernocta vit : quod etiam explicat parochi Ross et novercae verba, quibus innuit vinculi defensor. Et quae mulier, vix in domum pa- ternam reversa soli matri dixit, non etiam patri quia aberat, eadem, nonne et pater, sero se forte ab agris domum reci- piens, a filia potuit audire ?

Haec iam satis videri possent ad moralem et iuridicam certitudinem inducendam de matrimonii inconsummatione ; iuridicam inquam, compertum est enim non raro apud S. O. C. causas huiusmodi, sola partium et testium iurata depositione expediri (Ita in Ianuen. 27 aprii. 1844, in Ter- gestina 16 mart. 1856, in Viennen. 15 decem. 1887 aliis- que permultis) : quod et congruit iuri decretalium (Sánchez de matr. lib. IV, disp. 108, n. 6 ; De-Luca de matr. di-