MEMBRUM III.

Utrum alia in comparatione Dei sint per se vel per accidens, hoc est, utrum accidat eis esse, vel per se conveniat ?

Tertio quaeritur, Utrum alia in compa- ratione ejus sint per se, vel per accidens? Et hoc est quaerere. Utrum accidat eis esse, vel per se conveniat?

Quod autem omnibus accidat, et solus Deus per seipsum sit, sic probatur:

1. Omne quod est, creatum est: omne creatum, ante se causam habet: omne quod sui esse causam habet, secundum esse dependens est ad causam et esse non habet a seipso: ergo illud quod est et quod creatum est, esse habet ab alio, et secundum quod est esse non habet Cui autem aliquid convenit habere ex dependentia ad aliud et non convenit ei secundum seipsum et secundum id quod est, per accidens convenit, secundum quod per accidens opponitur ei quod est secundum ipsum vel per se. Omni ergo creato convenit esse per accidens, et non secundum ipsum, sive secundum quod est. Vult enim Aristoteles in I Posteriorum, quod hoc convenit secundum ipsum, cujus illud cui convenit tota sufficiens et sola causa est, sicut triangulo rectilineo convenit, tres angulos habere aequos duobus rectis.

2. Adhuc, Illud quod est et creatum est, ante se non esse habet, et negative, quia nihil est: et privative, quia potentia est et non actu. Si ergo esse suum quo in effectu est, haberet secundum ipsum et per se, oporteret quod radicaretur in ipso, secundum quod ipsum reducitur ad sui originem. Non autem habet ante se nisi nihil esse et potentia esse. Vel ergo radicaretur in eo secundum quod ex. nihilo est, aut secundum quod potentia est. Si primo modo: tunc esse in effectu conveniret alicui secundum quod ex nihilo est secundum ipsum, hoc est, in quantum ex nihilo est: quod esse non potest, nec etiam intelligi: quia secundum quod ex nihilo est, nihil est. Et sequeretur, quod secundum idem res esset in effectu, et nihil, quae abhorret intellectus. Si autem radicaretur in ipso secundum quod potentia est, hoc stare non potest: qu

secundum quod in potentia est, non est in effectu: secundum esse autem et secundum principium ipsius esse in effectu est, et sic secundum idem per se et secundum ipsum et esset in effectu et non esset in effectu: quod stare non potest. Relinquitur ergo, quod esse non conveniat ei secundum id quod est, sed ex dependentia ad alterum, quod est fons esse et principium. In Deo autem opposito modo se habet. Esse enim divinum ante se non habuit non esse, nec in potentia est ad aliquid vel fuit: sed est in eo idem id quod est et esse: et idcirco non convenit ei esse per aliud, sed secundum seipsum: et ideo non convenit ei esse per accidens, secundum quod accidens opponitur ei quod est secundum ipsum. Et hoc est quod dicit Hilarius in lib. VII de Trinitate, quod esse non est accidens Deo, sed subsistens veritas, et manens causa, et naturalis generis proprietas: eo quod convenit ei secundum id quod est. Nulli autem alii secundum id quod est convenire potest: quia nihil aliorum secundum nihil quod est, nullo modo in potentia est, et nihil aliorum est semper, ita quod esse suum non esse non praecesserit.

In contrarium hujus est, quod 1. Esse praedicatum est de omnibus quae sunt. Aut ergo praedicatur ut accidens, aut praedicatur essentialiter, sive substantialiter, sive ut quid ejus de quo praedicatur. Si ut accidens, sequitur quod omnia quae sunt, accidentia sunt in quantum sunt, quod est absurdum. Si autem ut quid ejus de quo praedicatur, sequitur quod esse convenit his quae sunt substantialiter, et non secundum accidens: et hoc est contra hoc quod ante probatum est.

2. Adhuc, Cum dico, homo est animal, constat quod quaecumque de praedicato per se dicuntur secundum primum modum dicendi per se, omnia de subjecto dicuntur, secundum illud principium quod etiam Aristoteles ponit in principio Praedicamentorum: " Quando alterum de altero praedicatur ut de subjecto, quaecumque de praedicato dicuntur, omnia de subjecto dici necesse est. " Dicitur autem animal substantia. Ergo homo substantia est: et est praedicatio essentialis, sive in quid, et non per accidens. Et dicitur substantia ens vel esse, sequitur, ergo homo et animal et ens et esse est in praedicatione essentiali et in quid. Non ergo esse secundum accidens convenit his quae sunt, sed potius ut manens causa et subsistens veritas, sicut et in Deo.

Solutio. Dicendum, quod primae rationes de necessitate procedunt, et sicut in philosophicis diximus, ubi de primo principio locuti sumus, trahuntur ab Aristotele in quadam epistola de principio universi esse, et Avicenna in metaphysica sua, ubi loquitur de primo principio.

Ad id autem quod objicitur in contrarium, dicendum quod multa sunt per accidens quae non sunt accidentia secundum sui naturam, sicut animali accidit, quod sit homo: nec tamen est accidens, vel animal, vel homo. Et albo accidit quod sit homo, vel lignum: nec tamen accidens est homo, vel lignum: hoc enim modo accidit, quod secundum ipsum non convenit. Et hoc modo esse accidit his quae sunt et creata sunt: quia secundum id quod sunt, non convenit eis, sed secundum hoc quod dependent ad alterum: secundum enim id quod sunt, ut dictum est, et nihil sunt et ex nihilo sunt, quae ipsius esse non possunt esse principia. Et ex hoc sequitur, quod si de Deo quaeratur, an est? quaestio per causam terminari non potest: quia nihil habet ante se. Si autem de creato quaeratur, an est? quaestio terminabilis est: quia habet ante se id quod est causa esse.

Ad aliud dicendum, quod cum dicitur, homo est animal, praedicatio est per se et in quid. Similiter cum dicitur, animal

est substantia. Cum autem dicitur, substantia est ens, praedicatio nec est per se, nec in quid, ut dicunt Avicenna et Algazel. Esse enim non praedicatur de substantia ut genus, vel differentia, nec ut potentia ejus, nec ut actus, sed praedicatur ut creatum primum ab alio participatum. Et ex hoc sequitur de necessitate, quod esse accidit omni ei quod est et quod creatum est, et quod nec genus, nec differentia, nec potentia, nec actus est de quo praedicatur. Et si sic est, non est subsistens veritas ejus, nec manens causa in ipso quod est radicata, nec naturalis generis proprietas, sed in solo Deo hoc sequitur. Et quando fit resolutio usque ad ens, non stat resolutio in ente ut in genere, vel differentia, vel specie, vel sicut in prima potentia, vel in primo actu, sed stat in ipso sicut in primo creato per aliud participato ab omnibus quae creata sunt. Et hoc est quod dicit Philosophus in libro de Causis, quarta propositione, quod " prima rerum creatarum est esse, et non est ante ipsum creatum aliud. "

Ex hoc etiam ulterius sequitur, cum nullum secundorum aliquam bonitatem quae est a primo, participare possit in ea puritate quae est in primo, quod nihil creatorum esse omnimode purum et verum habet, sed solum primum habet esse purum et verum et omnino et omnimode.