CAPUT I.

De quinque quae collective sunt principia generationis et incrementi plantarum, et de dubitationibus circa eadem mergentibus.

Herbae autem et quidquid vegetatur et crescit radicitus infixum terrae, indiget uno vel pluribus de quinque rebus. Haec autem sunt semen, putredo, humor, aqua, plantatio, quae est plantam nasci super plantam aliam. Horum autem quinque primum quidem in se virtutem habet formativam plantae, et est in ipso si-

milis materia, et efficiens, sicut etiam in secundo Physicorum diximus. Secundum autem virtutem formativam accipit a virtute stellarum. Humor autem qui commixtus est ex elementis cibi, est etiam materia tam generationis quam generatae jam plantae : hunc enim planta prima digestione depuratum trahit de terra. Aqua autem sicut in omnibus nutrimentis non deservit nisi in hoc quod ipsa est alimenti vehiculum, ne fluxum haberet ad partes cibus nisi per motum aquae. Interminabilis enim existens in seipsa, bene terminabilem facit cibum ad membra et partes ejus quae nutriuntur. Plantatio autem super plantam aliam, duplex est : aut enim est per insitionem, aut est per modum supra inductum, quando scilicet planta interius habens humorem putridum, virtute solis exhalat illum, et fit planta alia infixa plantae in figura differens ab ipsa.

Sunt igitur tria istorum generationi plantae deservientia. Duo autem conferunt ad nutrimentum. Ad generationem enim conferunt semen, et putredo, et plantatio in planta alia. Quod enim generationem confert, oportet quod ha- beat In se formans aliquid, et ad. speciem plantae deducens : hoc autem aut est formatum a virtute inferiori, sicut semen : aut a virtute universali superiori, sicut putredo : et haec quidem duo simpliciter conferunt ad plantae generationem. Tertium autem quod reliquum est, quod est plantatio plantae in planta alia, confert simul ad generationem et transmutationem ipsius in figura. Similiter autem quae conferunt ad cibum plantae, diversitatem habent duplicem : quoniam humor est ibi substantia : aqua autem confert proprium cibo motum ad partes nutrit as.

Sed fortasse dubitaret aliquis, cum in animalibus non sit principium generationis, nisi imperfectorum valde animalium, utrum forte etiam putredo non sit principium nisi imperfectarum plantarum ? Hoc autem non videtur : quoniam nos videmus, quod in multis locis nudis a semine plantarum per successum temporis nascuntur plantae perfectae secundum omnem plantae speciem, eo quod sic crescunt herbae, olera, frutices, et arbores; et non videntur nasci nisi ex putredine et virtute stellarum,. Propter quod sciendum aliud esse principium plantarum perfectarum, et aliud esse principium animalium perfectorum : quoniam planta propter sui homogeneitatem facilioris est generationis quam animal, quod est diversum valde in partibus : et ideo quod est principium generationis perfectae plantae, non potest esse principium generationis perfectorum animalium : sed oportet perfecta animalia esse a principio generationis perfecto. Propter quod reprehensibile est dictum Platonis, qui dixit, quod " in omnibus actus est ex actu, et quod in omnibus actus praecedit potentiam : " quoniam in imperfectis animalibus non oportet aliquem actum praecedere speciem et formam in eodem genere et specie, nisi forte actum vocet virtutem caelestem, quae putredine influit formam et virtutem formativam : sed illa non est univoca ad formam et

speciem quae est in materia generabili, licet hoc Plato opinatus fuerit.

Optime autem et convenienter dixit Pythagoras, dicens a mundo imperfecto incipere plantarum generationem : eo quod incipiunt ab hujus putredine potentiali ad plantam cum virtute stellarum, et non a perfecto actu plantarum in specie et forma. Animalia autem dixit incipere a mundo perfecto, eo quod, in illis necesse est semen formari in aliquo completo secundum speciem et formam. Est enim homo ab homine, et equus ab equo, et leo a leone : sed non sic pyrus a pyro, vel ficus a ficu : et haec vocat ille incipere a mundo imperfecto vel perfecto .

Quia autem principia ista generationis et incrementi plantarum descendunt a commixtione valde simili et similium, ideo etiam planta valde similis est in partibus. Et ex hoc contingit, quod etiam una planta similis est alteri in specie et figura, per parvam mutationem loci et nutrimenti plantae transmutantur ad invicem, sicut siligo et triticum : et in arboribus est simile, et in herbis, et oleribus perfectis propter magnam similitudinem, et fructibus. Non autem sic est in animalibus perfectis propter magnam suorum corporum diversitatem. De his autem in aliis dictum est.

Sunt autem quaedam adhuc quae videntur conferre plantarum generationi et incremento, de quibus etiam supra facta est mentio, sicut locus conveniens, et aer connaturalis : sed haec non faciunt aliquid ad esse plantae, sed ad bene esse, et non conferunt nisi ratione seminis, aut putredinis, aut humoris, quae sunt temperata a loco et aere plantae connaturalibus et convenientibus. Id autem aeris quod venit in plantae constitutionem, immiscetur humori seminis et putredinis et cibi plantae, sicut fit etiam in animalibus. Haec igitur sunt quae faciunt ad. plantae generationem.