Lectio 1

Chrysostomus in Matth..

Postquam dominus suae virtutis sufficientem experientiam dederat, et crux instabat in ianuis, omnia iam cum maiori agit claritate, quae adversarios inflammatura erant; et ideo quamvis multoties prius ascenderit hierosolymam, numquam tamen cum tanta excellentia sicut modo. Theophylactus.

Ut si velint, valeant gloriam eius agnoscere, et per prophetias de eo completas scirent quod est verus deus; si vero noluerint, maius fieret eis iudicium, quia tot claris miraculis non crediderunt.

Huius igitur adventus claritatem evangelista describens, dicit et cum appropinquaret ierosolymae et bethaniae ad montem olivarum, mittit duos ex discipulis suis. Beda. Bethania villula est, sive civitas in latere montis oliveti, ubi Lazarus est suscitatus a mortuis. Quomodo autem discipulos miserit et ad quid, ostendit subdens et ait illis: ite in castellum quod est contra vos. Theophylactus. Considera vero quanta dominus discipulis praedixerit, scilicet quod invenirent pullum; unde sequitur et statim introeuntes illic invenietis pullum ligatum, super quem nemo adhuc hominum sedit; solvite illum et adducite; et quod impedirentur ab accipiendo; unde sequitur et si quis vobis dixerit: quid facitis? dicite quia domino necessarius est; et quod hoc dicto permitterentur accipere; unde sequitur et continuo illum dimittet huc. Et sicut dominus praedixerat, ita impletur; unde sequitur et abeuntes invenerunt pullum ligatum ante ianuam foris in bivio, et solvunt eum. Augustinus de cons. Evang..

Matthaeus asinam dicit et pullum, ceteri autem de asina tacent; ubi ergo utrumque factum potest intelligi, nulla repugnantia est, nec si alius unum, alius alium commemoraret; quanto minus moveri oportet, si alius unum, alius utrumque commemoret? sequitur et quidam de illic stantibus dicebant illis: quid facitis solventes pullum? qui dixerunt eis sicut praeceperat illis iesus, et dimiserunt eis, scilicet pullum.

Theophylactus. Non autem hoc permitterent, nisi divina virtus eis incumberet, cogens illos; praesertim quia rurales existentes et coloni permiserunt pullum auferre.

Sequitur et duxerunt pullum ad iesum et imponunt illi vestimenta sua; et sedit super eum. Chrysostomus in Matth..

Non quidem quod ex necessitate a monte oliveti usque ierusalem super pullum ire dominum oportebat, cum Iudaeam et omnem Galilaeam pedes perambulaverat; sed signum erat quod fiebat.

Sequitur multi autem vestimenta sua straverunt in via. Magis autem ad ornatum et ad sacramentum pertinet quam ad necessitatem.

Sequitur et qui praeibant et qui sequebantur clamabant dicentes: hosanna, benedictus qui venit in nomine domini.

Multitudo enim donec corrupta non fuit, cognovit quod congruum erat: propter quod honorificavit iesum unusquisque secundum propriam virtutem: unde laudantes ipsum, hymnum leviticum assumpserunt, dicentes hosanna, quod secundum quosdam idem est quod salvum me fac; secundum vero quosdam idem quod hymnus. Aestimo autem primum esse verius, nam in Psalmo 117, 25 habetur: o domine, salvum me fac, quod in Hebraico scriptum est hosanna. Beda. Est autem hosanna verbum Hebraicum compositum ex duobus, corrupto et integro; salva namque sive salvifica apud eos dicitur hosy; at vero Anna interiectio est deprecantis, quomodo apud Latinos est dolentis heu. Hieronymus. Hosanna igitur, idest salvifica, dicunt, ut homines salventur ab eo benedicto, vincente et veniente in nomine domini, idest patris sui; quoniam filius de patre nomen suscepit, et pater de filio. Chrysostomus. Sic ergo dant deo gloriam, dicentes benedictus qui venit in nomine domini. Benedicunt etiam regnum christi, dicentes benedictum quod venit regnum patris nostri David. Theophylactus.

Regnum autem David regnum christi dicebant, et quia de semine David christus descenderat, simulque quia David interpretatur manu fortis; quis enim fuit manu fortis nisi dominus, cuius manus tot et talia miracula operata est? chrysostomus.

Unde et multoties prophetae David christum nuncupant, propter originem christi ex David secundum carnem.

Beda. Legimus autem in evangelio ioannis, quia ne facerent eum regem, in montem fugit. Nunc autem ubi passurus hierosolymam venit, non refugit eos qui se regem nuncupant, ut aperte doceret quia non temporalis et terreni, sed aeterni in caelis rex esset imperii, atque ad regnum per contemptum mortis perveniret. Notandum autem quanta sit consonantia turbae cum voce gabrielis, qui ait: dabit illi dominus deus sedem David patris sui, ut scilicet gentem cui David quondam temporalis regni gubernacula praebuit, hanc ipse verbis et factis ad regnum caeleste vocaret. Chrysostomus. Et ulterius dant gloriam deo cum subdunt hosanna in excelsis, idest, hymnus et gloria sit universorum deo, qui est in excelsis. Hieronymus.

Vel hosanna, idest salvifica, in excelsis et imis; idest, ut iusti aedificentur in ruinam Angelorum, et terreni et subterranei etiam salventur. Mystice autem appropinquat dominus hierosolymae, quae est visio pacis: in qua manet fixa immobilisque felicitas, quae, secundum apostolum, est omnium credentium. Beda. Bethania autem domus obedientiae dicitur: quia multos ante passionem suam docendo, domum sibi obedientiae effecit: et in monte oliveti posita esse dicitur: quia ecclesiam unctione spiritualium charismatum et scientiae pietatisque luce refovet. Misit autem discipulos in castellum quod contra eos erat; hoc est doctores qui indocta orbis loca quasi contra positi castelli moenia evangelizando penetrarent, destinavit. Hieronymus.

Bini vocantur, et bini mittuntur discipuli christi: quoniam caritas non consistit cum uno, ut dicitur Eccl.: vae soli. Duo educunt Hebraeos de Aegypto, duo deportant botrum de terra sancta, ut semper praepositi iungant opus et scientiam, et duo mandata de duabus tabulis proferant, et duobus fontibus abluantur, et de duobus vectibus arcam domini portent, et inter duos cherubim deum cognoscant, spiritu et mente psallentes. Theophylactus. Non autem erat ei necessarius pullus; sed eum quaesivit ostendens quod debebat se ad gentilem populum transferre. Beda.

Pullus enim asinae lascivus et liber populum nationum significat, super quem nemo adhuc hominum sedit: quia nemo rationabilium doctorum frenum correctionis, quo vel linguam cohibere a malo vel in arctam vitae viam ire cogeretur, utilia suadendo contulerat. Invenerunt autem pullum ligatum ante ianuam foris, quia populus gentilis ligatus erat vinculis peccatorum suorum ante ianuam fidei, idest, extra ecclesiam. Ambrosius super Lucam.

Vel invenerunt eum ligatum ante ianuam: quia extra christum quicumque est, foris est in via; qui autem in christo est, foris non est. In transitu, sive in bivio addidit, ubi nullius certa possessio, non praesepe, non alimenta, non stabulum.

Misera servitus cui vagum ius est: plures enim dominos habet qui unum non habet.

Alieni alligant ut possideant, iste solvit ut teneat: vehementiora enim dona novit esse quam vincula. Beda. Vel recte in bivio stabat, quia non viam certam vitae fideique tenebat, sed plures dubiosque sectarum calles sequebatur erroneus. Hieronymus.

Vel in bivio, idest in libertate arbitrii, dubitans inter vitam et mortem.

Theophylactus. Vel in bivio, idest in vita hac. Solutus est autem a discipulis per baptismum et fidem. Hieronymus.

Quidam autem dicebant: quid facitis? ac si dicerent: quis potest dimittere peccata? theophylactus. Vel prohibentes sunt Daemones, quibus fuerunt apostoli fortiores. Beda.

Vel magistri errorum, qui venientibus ad salutem gentium doctoribus obsistebant; at postquam fidei dominicae potestas apparuit credentibus, adversariorum querelis liber credentium populus ad dominum, quem corde portaret, adducebatur.

Vestimenta autem apostolorum quae illi imponunt, vel doctrina virtutum, vel discretio Scripturarum, vel ecclesiasticorum dogmatum varietates intelligi possunt; quibus illi corda hominum, ante nuda et frigida, quae christo sessore digna fiant operiunt. Hieronymus. Vel imponunt vestimenta sua, idest, stolam primam immortalitatis per baptismi sacramenta afferunt.

Sedit autem iesus super eum, idest in eis regnare coepit, ut non regnet peccatum in lasciva carne, sed iustitia et pax et gaudium in spiritu sancto.

Multi autem straverunt vestimenta sua in via, sub pedibus pulli asinae. Qui sunt pedes, nisi extremi qui portant, quos ad iudicandum constituit apostolus? qui et ipsi, etsi non sunt dorsum in quo sedit dominus, tamen cum militibus a ioanne instruuntur. Beda. Vel multi vestimenta sua in via sternunt, quia sancti martyres propriae se carnis amictu exuentes, simplicioribus dei famulis viam suo sanguine parant. Multi etiam vestimenta sua in via sternunt, quia corpora sua per abstinentiam domant, ut dei iter ad montem parent, vel exempla bona sequentibus praebeant.

Frondes autem vel ramos de arboribus caedunt qui in doctrina veritatis semina patrum de eorum eloquio capiunt, et haec in via dei ad auditoris animum venientis, humili praedicatione submittunt. Theophylactus.

Sternamus et nos viam vitae nostrae, caedentes ramos de arboribus, idest sanctos imitantes: nam arbores sancti sunt, de quibus ille ramos caedit qui virtutem imitatur eorum. Hieronymus. Iusti enim ut palma florebunt, angusti radicibus, lati in floribus et fructibus, quoniam bonus odor christi sunt. Sternunt viam mandatorum dei bona fama. Qui praeibant, prophetae sunt; et qui sequebantur, apostoli. Beda.

Et quia omnes electi, sive qui in Iudaea esse poterant, sive qui nunc in ecclesia existunt, in mediatorem dei et hominum crediderunt et credunt; qui praeeunt, et qui sequuntur hosanna clamabant. Theophylactus.

Sed et qui praeeunt et qui sequuntur nostrorum actuum ad laudem sunt dei: quidam enim in praeterita vita bonum fecerunt initium; sequens vero non est ut prior, neque in laudem dei finita.