CAPUT VII.

De contradictione illius opinionis quae dixit terram moveri in medio super orbem medium.

Nunc autem tempus requireret ut in rebus illis nostram sententiam diceremus, nisi quod quando ante diximus quod quidam dixerunt terram moveri circulariter, et diversificati sunt in duas partes : quidam enim dixerunt, quod erat una de stellis, et movebatur extra medium, et illis sufficienter satis in praehabitis est contradictum : quidam enim dixerunt eam moveri in medio circa centrum : et quia illis non fuit in praehabitis contradictum, oportet nos hic istis contradicere antequam nostram de praedictis conferamus sententiam. Dicamus ergo quod quidam alii posuerunt ipsam esse in medio, et quod ipsa revolvitur super se mota super orbem medium, quem orbem si realiter acceperunt, tunc fuit orbis ille concavum aeris et aquae, in quo continetur terra , quod continuum orbem medium vocaverunt, quia erat inter coelum et terram quae sunt quasi extrema : si autem orbem medium non realiter, sed intellectualiter acceperunt, tunc erat orbis imaginabilis per quem motum suum dixerunt describere terram circa centrum mundi, qui medius est inter orbem coeli et centrum, eo quod sphaera in circumferentia et centrum tanquam in duo dividatur extrema. Hic autem sermo impossibilis est omnino. Si enim incipiendo contradicere eis sumamus sermonem, quod scilicet terra movetur circulariter, sive in medio, sive extra medium moveatur, absque dubio motus iste circularis erit terrae violentus. Cujus probatio est, quia idem motus est naturalis totius qui est partium. Motum autem partium terrae videmus esse rectum, et non moveri aliquam partium terrae circulariter, nisi violenter tantum. Ergo terra movetur violenter, quando circulariter movetur. Si autem haec ita se habent, cum nulla violentia sit perpetua, sed potius generabilis et corruptibilis, tunc iste motus non est perpetuus : constabit enim in secundo Peri geneseos, quod ordo elementorum et numerus et motus eorum perpetua sunt secundum naturam, et nunquam secundum naturam finiuntur. Ergo motus eorum nec est circularis : ergo nec motus terrae.

Amplius omne quod propter primum corpus movetur motu circulari, movetur motu diurno, hoc est, tarde respectu motus primi : et motus eorum sunt diversi, quia plures sunt et uniformes in velocitate et tarditate : et hoc non habet instantiam in inferioribus orbibus planetarum, quorum quilibet habet motus plures tardos respectu motus primi qui est diurnus : hic enim motus omnino uniformis est et velocissimus. Haec autem omnia manifesta sunt ex praedictis. Si ergo terra movetur motu circulari in loco suo, sicut isti dicunt, tunc oportet quod moveatur a motore qui non est naturalis secundum intellectum vel animam, et habeat motus plures diminutos in velocitate a motu primo. Omnis autem orbis inferior ad minus habet duos motus, scilicet longitudinis et latitudinis, longitudinis, qui est ab Occidente in Orientem : et latitudinis, qui est declinans ab aequinoctiali in Meridiem, et in Aquilonem ad duo puncta solstitiorum : ergo terra ad minus hos duos motus habebit. Si autem ita se habebunt, tunc oportet quod stellae in ascensu et descensu coeli a solstitio in solstitium nobis mutentur omnes sicut mutatur nobis modo sol : et oportet quod nobis aliquando visibiles fuerint

stellae quae sunt circa polum Australem, et occultentur nobis stellae quae sunt circa polum Aquilonarem. Nos autem non videmus id sic esse omnino: quia ex quo loco oritur nobis modo stella aliqua, semper ad maximum tempus oritur nobis illo eodem : et si mutatur locus alicujus stellarum, hoc est in motibus orbis et non ex motu terrae. Similiter autem est de occasu stellarum sicut diximus de ortu carum.