Prooemium

Hic propheta, post multiplicia lamenta, convertit se ad orationis remedium; et primo exponit populi miseriam: secundo petit misericordiam, ibi, tu autem, domine, etc.. Prima in duas. Primo exponit miseriam populi, quantum ad mala quae incurrerunt; secundo quantum ad bona, quae amiserunt, ibi, senes defecerunt de portis. Circa primum duo. Primo excitat attentionem, recordare, attende ad miserias meas. Supra 3: recordare paupertatis, et transgressionis meae. Recordare, quasi dicat, in notitia tene, intuere, idest, notitia recondita considerationem defige, respice, cogitando, et discutiendo. Secundo ibi, hereditas nostra versa est ad alienos, ponit populi afflictionem: et primo in generali; secundo descendendo ad speciales personas, ibi, mulieres in sion humiliaverunt. Circa primum duo. Primo excludit ea quibus contra miserias sustentabantur, scilicet proprias possessiones, quae in potestate hostium transierunt, hereditas nostra versa est ad alienos. Supra 1: manum suam misit hostis ad omnia desiderabilia ejus.

Jer. 6: et transibunt domus eorum ad alteros, et agri, et uxores pariter. Et divinam protectionem: pupilli facti sumus, quia destituti divina, quasi paterna consolatione. Matres nostrae, synagogae, quasi viduae, quarum acus sponsus dicebatur. Isa. 9: pupillorum et viduarum ejus non miserebitur: quia omnis hypocrita est et nequam. Secundo ibi, aquam nostram pecunia bibimus, prosequitur speciales miserias quas patiebantur: et primo servitutem; secundo afflictionem, ibi, in animabus nostris afferebamus panem nobis. Circa primum duo. Primo ponit populi servitutem; secundo exaggerat ipsam, ibi, patres nostri peccaverunt, et non sunt. Circa primum duo.

Primo ponit servitutem quam patiebantur quantum ad bona ipsorum: aquam nostram pecunia bibimus hostibus tyrannice nos opprimentibus. Deut. 2: aquam emptam haurietis, et bibetis. Secundo ponit servitutem quantum ad proprias personas: et primo coactam: cervicibus nostris minabamur; quasi, in percussione cervicum persistere in via nolebamus; vel ligati cervicibus. Deut. 28: in gentibus quoque illis non quiesces, nec erit requies tibi. Secundo ponit servitutem personalem voluntariam, quia inopia compulsi se aliis in servos vendebant, vel simpliciter, vel ad tempus; et hoc est, Aegypto dedimus manum, quasi eis nos subjugantes. 1 Reg. 2: repleti prius, pro panibus se locaverunt. Vel dedimus manum, auxilium postulantes. Jer. 2: quid tibi in via Aegypti, ut bibas aquam turbidam? patres nostri peccaverunt.

Hic exaggerat servitutem: et primo ex conditione servientium, quia pro peccatis aliorum puniuntur, et non sunt, quia sunt mortui. Portavimus, poenam eorum sustinentes.

Sed contra. Ezech. 18: quid est quod inter vos vertitis parabolam in proverbium dicentes: patres nostri comederunt uvas acerbas, et dentes filiorum obstupuerunt? solutio. Exod. 20: ego sum deus zelotes, visitans iniquitatem patrum in filios, in tertiam et quartam generationem. (Deut. 32): his qui oderunt me retribuam.

Secundo exaggerat ex conditione dominantium servi dominati sunt, sicut Moabitae, et idumaei, et alii vicini, quorum prius dominati fuerant. Prov. 30: per tria mala movetur terra... Per servum, cum regnaverit, per stultum, cum saturatus fuerit cibo; per odiosam mulierem, cum in matrimonio fuerit assumpta. In animabus. Hic ponit afflictionem famis: et ostendit primo penuriam, in animabus, idest in periculo animarum nostrarum, scilicet vitae nostrae, fugientes in deserto a facie gladii Babylonis: vel quod onerantes se victualibus, periculis se exponebant, ut hostes insequentes in deserto effugerent: vel quia nimio labore ad conquirendum cibum corpus suum consumebant.

Isa. 21: qui habitatis in terra Austri cum panibus occurrite fugienti. Secundo ponit famis effectum: pellis nostra exusta, fame desiccata, tempestatum, quia obsessi et fugientes famem passi sunt diu. Oseae 7: omnes adulterantes quasi clibanus succensus a coquente. Job 9: pelli meae, consumptis carnibus, adhaesit os meum.

Mulieres. Hic descendit ad speciales personas: et primo ad mulieres, humiliaverunt, corrumpendo eas. Deut. 28: uxorem accipies, et alius dormiet cum ea: filiae tuae tradentur alteri populo, videntibus oculis tuis. Secundo quantum ad principes: principes manu suspensi sunt, quasi in eculeo ad manifestandum divitias suas. Deut. 28: adducet super te gentem de longinquo, et de extremis finibus terrae, in similitudinem aquilae cum impetu, cujus intelligere linguam non possis, gentem procacissimam quae non deferat seni, nec misereatur parvuli. Tertio quantum ad juvenes: adolescentibus impudice abusi sunt. Joel 3: posuerunt puerum in prostibulo, et puellam vendiderunt pro vino, ut biberent. Senes defecerunt de portis. Hic ponit miseriam quantum ad bona quae defecerunt: et primo quantum ad officia personarum: de portis defecerunt, quasi ad exercendum judicia in portis; de choro, quasi non choreizant: quod erat officium dominorum. 1 Mach. 2: trucidati sunt senes ejus in platea et juvenes ejus ceciderunt gladio. Secundo quantum ad exercitium gaudiorum, defecit gaudium. Amos 8: convertam festivitatem vestram in luctum, et omnia cantica vestra in planctum. Tertio quantum ad gloriam dignitatum: et primo quantum ad gloriam regni, cecidit corona. Job 19: spoliavit me gloria mea, et abstulit coronam de capite meo. Secundo quantum ad gloriam templi, ponens super hoc tristitiam. Propterea maestum factum est in dolore cor nostrum; ideo contenebrati sunt oculi nostri, prae multitudine lacrymarum.

Jer. 8: dolor meus super dolorem. Et tristitiae causam: propter montem sion, ubi templum, vulpes ambulaverunt, quasi in locis desertis.

Mich. 3: sion quasi ager arabitur, et jerusalem quasi acervus lapidum erit, et mons templi in excelsa sylvarum. Tu autem, domine. Hic jam convertit se ad petendum. Et primo confitetur ipsam majestatem quantum ad aeternitatem substantiae: in aeternum permanebis: et quantum ad durationem regalis gloriae: solium tuum in generationem et generationem. Ps. 101: tu autem, domine, in aeternum permanebis, memoriale tuum in generatione et generationem. Secundo miratur indignationem: quare in perpetuum oblivisceris nostri? isa. 49: numquid oblivisci potest mulier infantem suum, ut non misereatur filio uteri sui? tertio porrigit petitionem: converte nos, domine.

Jer. 31: converte me, domine, et convertar, quia tu es dominus deus meus.

Sed contra. Zach. 1: convertimini ad me.

Et dicendum, quod utrumque est verum propter hoc quod ad opus meritorium exigitur liberi arbitrii praeparatio, et gratiae infusio.

Innova dies nostros. Job 29: quis tribuat ut sim juxta menses pristinos, secundum dies quando deus custodiebat me? quarto ponit petendi necessitatem: sed projiciens repulisti nos. Jer. 14: numquid projiciens abjecisti Judam, aut sion abominata est anima tua? quare ergo percussisti nos, ut nulla sit sanitas?