Lectio 12

Augustinus de cons. Evang.. De Petri tentatione, quae inter praedictas domini contumelias facta est, non eodem ordine omnes evangelistae narrant. Nam Lucas explicat prius tentationem Petri, tum demum has domini contumelias; ioannes autem incipit Petri tentationem dicere, et interponit quaedam de contumeliis domini, et adiungit quod inde missus est ad caipham pontificem; et inde recapitulat, ut explicet quam coeperat tentationem Petri. Matthaeus autem et marcus primo commemorant christi contumelias, deinde Petri tentationem de qua dicitur et cum esset Petrus in atrio deorsum, venit una ex ancillis summi sacerdotis.

Beda. Quid autem sibi vult, quod prima eum prodit ancilla; cum viri utique eum magis potuerint recognoscere, nisi ut et iste sexus peccasse in necem videretur domini, et iste sexus redimeretur per domini passionem? sequitur at ille negavit dicens: neque scio, neque novi quid dicas. Hieronymus.

Petrus sine spiritu voci ancillae cessit, cum spiritu nec principibus, nec regibus cedit. Theophylactus. Hoc autem eum pati dispensative permisit dominus, ne scilicet extolleret se; simulque ut peccantibus misericors ostendatur, tamquam ex seipso instructus humanae infirmitatis eventum.

Sequitur et exiit foras ante atrium et gallus cantavit. Beda. De hoc galli cantu ceteri evangelistae tacent; non tamen factum negant; sicut et multa alia alii silentio praetereunt quae alii narrant.

Sequitur rursus autem cum vidisset eum ancilla, coepit dicere circumstantibus, quia hic ex illis est. Augustinus de cons.

Evang.. Haec ancilla non eadem, sed alia est, sicut dicit matthaeus. Sane hoc quoque intelligitur, quia in secunda negatione a duobus compellatus est, ab ancilla scilicet, quam commemorant matthaeus et marcus, et ab alio quem commemorat Lucas. Sequitur at ille iterum negavit. Iam Petrus redierat ut, quemadmodum dicit ioannes, ad focum stans iterum negaret: unde ancilla dicebat quod dictum est, non illi, scilicet Petro, sed his qui illo exeunte ibi remanserant; sic tamen ut ille audiret; unde rediens et rursus ad ignem stans resistebat negando verbis eorum. Liquido enim colligitur collatis de hac re omnibus evangelistarum testimoniis, non ante ianuam secundo Petrum negasse, sed intus in atrio ad ignem; matthaeum autem et marcum, qui commemoraverunt exisse eum foras, regressum eius brevitatis causa tacuisse. Beda. In hac autem negatione Petri discimus non solum abnegari christum ab eo qui dicit eum non esse christum; sed ab illo etiam qui cum sit, negat se esse christianum: dominus enim non ait Petro: discipulum meum te negabis, sed me negabis. Negavit ergo christum cum se negavit eius discipulum.

Sequitur et post pusillum rursus qui adstabant dicebant Petro: vero ex illis es: nam et Galilaeus es. Non quod alia lingua Galilaei quam hierosolymitae loquerentur, qui utique fuerunt Hebraei; sed quod unaquaeque provincia et regio suas habeat proprietates, ac vernaculum loquendi sonum vitare non possint. Theophylactus.

Igitur timore Petrus perterritus, et domini sermonem oblitus, dicentis: qui me confessus fuerit coram hominibus, confitebor et ego eum coram patre meo, dominum abnegavit; unde sequitur ille autem coepit anathematizare et iurare: quia nescio hominem istum quem dicitis. Beda. Quam noxia sunt pravorum consilia. Inter infideles hominem negavit se nosse quem inter discipulos deum fuerat confessus. Solet autem Scriptura sacra meritum causarum per statum designare temporum; unde Petrus, qui media nocte negavit, ad galli cantum poenituit; unde subditur et statim iterum gallus cantavit. Et recordatus est Petrus verbi quod dixit ei iesus: priusquam gallus cantet bis, ter me negabis. Et coepit flere. Theophylactus. Lacrymae enim Petrum christo per poenitentiam adduxerunt. Confundantur itaque Novatiani, qui dicunt, quod qui post susceptionem baptismatis peccaverit, non suscipitur ut sibi delictum remittatur. Ecce enim Petrus, qui et christi corpus sumpsit et sanguinem, per poenitentiam est susceptus.

Etenim sanctorum defectus propter hoc scripti sunt, ut et nos si per incautelam deciderimus, recursum habeamus per eorum exemplum, et speremus per poenitentiam sublevari.

Hieronymus. Mystice autem prima ancilla, titubatio est; secunda, consensio; tertius vir, actus est. Haec trina negatio, quam abluit per fletus verbi christi recordatio.

Tunc nobis gallus cantat quando praedicator quisquam per poenitentiam corda nostra ad compunctionem excitat; tunc incipimus flere quando ignimur intus per scintillam scientiae; et foris eximus cum extra eicimus quod intus fuimus.