In Evangelium Secundum Lucam

 PROOEMIUM BEATI LUCAE IN EVANGELIUM SUUM.

 CAPUT I.

 IN CAPUT I LUCAE

 Sequitur:

 Ecce opportunitas ex opere. Et sequitur, ponens opportunitatem ex tempore dicens :

 Sequitur de loci opportunitate, cum dicit :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Dicit igitur:

 Sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Unde sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur laetissimus auditus:

 Sequitur congratulationis modus, cum dicit :

 Sequitur de sanctitatis istius Praecursoris progressu.

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur de effectu cum dicit:

 Et ideo sequitur signum duplex, naturae, et gratiae.

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 CAPUT II.

 IN CAPUT II LUCAE

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur de re annuntiata :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Et ideo sequitur :

 Sequitur de effectu.

 Sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur finis, cum dicitur :

 Sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 CAPUT III.

 IN CAPUT III LUCAE

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur de missi obedientia :

 Sequitur:

 Unde sequitur :

 Sequitur :

 His igitur de causis baptizari voluit Dominus. Sequitur :

 CAPUT IV.

 IN CAPUT IV LUCAE

 Sequitur de auctoritate, cum dicit : Evangelizare, etc.

 Sequitur :

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 CAPUT V.

 IN CAPUT V LUCAE

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT VI.

 IN CAPUT VI LUCAE

 Dicit igitur:

 Sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur :

 Et ideo sequitur:

 Et hoc est quod sequitur:

 Unde sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur :

 Unde sequitur:

 CAPUT VII.

 IN CAPUT VII LUCAE

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 CAPUT VIII.

 IN CAPUT VIII LUCAE

 Et hoc est quod sequitur :

 Unde sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et ideo sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur.

 Sequitur :

 CAPUT IX.

 IN CAPUT IX LUCAE

 Sequitur:

 Sequitur:

 Sequitur:

 Sequitur:

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 Dicit igitur tangendo tria : discubitum, ordinem discumbentium, et numerum satiatorum.

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur:

 Dicit igitur : Et ecce.

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur:

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 CAPUT X.

 IN CAPUT X LUCAE

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur de officiis Marthae.

 CAPUT XI.

 Dicit igitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XII.

 IN CAPUT XII LUCAE

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur de primo : Sint lumbi vestri praecincti.

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XIII.

 IN CAPUT XIII LUCAE

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequi?ur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XIV.

 IN CAPUT XIV LUCAE

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur tertium :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 CAPUT XV.

 IN CAPUT XV LUCAE

 Dicit igitur:

 Dicit igitur : Et dixit.

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur de primo horum :

 CAPUT XVI.

 IN CAPUT XVI LUCAE

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XVII.

 IN CAPUT XVII LUCAE

 Dicit igitur :

 Dicit igitur illis :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequilur.

 Dicit igitur :

 CAPUT XVIII.

 IN CAPUT XVIII LUCAE .

 Dicit igitur :

 Dicit igitur:

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XIX.

 IN CAPUT XIX LUCAE

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur : Et ait illi dominus ejus, benigne suscipiens eum :

 CAPUT XX.

 IN CAPUT XX LUCAE

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XXI.

 Dicit igitur:

 CAPUT XXII.

 IN CAPUT XXII LUCAE

 Dicit igitur:

 Dicit igitur:

 Et hoc est quod sequitur:

 Dicit igitur :

 Et ideo sequitur :

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XXIII.

 IN CAPUT XXIII LUCAE

 Dicit igitur :

 Dicit igitur :

 Dicit igitur :

 Dicit igitur :

 Dicit igitur : Ducebantur autem, cum amara necessitate tracti. Thren. v,

 Dicit igitur de primo : Jesus autem, omnia haec mala et vituperia perpessus, dicebat,

 Dicit igitur : Et stabat minaciter populus spectans,

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XXIV

 IN CAPUT XXIV LUCAE

 Dicit igitur:

 Et hoc est quod sequitur:

 Dicit igitur:

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur :

 Dicit igitur: Et ipsi adorantes. Matth.

Sequitur :

"Aquam pedibus meis non dedisti,"

Quae tamen lassis peregrinorum pedibus a patribus sanctis exhiberi solebat . I ad Timoth. v, 10 : Si sauciorum pedes lavit. Hi enim pedes Domini sunt, qui erant sui sacrosancti corporis membra. Sed et illi sui sunt pedes, qui per mundum sanctos suos portant pauperes. Unde, Matth. xxv, 40 : Quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis minimis, mihi fecistis.

" Iissc autem, " majore signo dilectionis, " lacrymis, " de capite et corde suo fluentibus, quasi delicatioribus expensis circa me impensis, " rigavit, " hoc est, infudit " pedes meos, " ad foecunditatem sui cordis. Isa. XVI, 9 : Inebriabo te lacryma mea, Hesebonet Eleale. Hesebon, signum maeroris : Eleale conscensio interpretatur : quia peccatrix anima paenitens sic voluptatem trahit in moerorem, quod maerore cingitur ne voluptas amplius confluat. Et per hoc conscendit ad veniae auctorem Dominum.

" Et capillis suis tersit, " multo tenerius adhibens tersorium omnibus pannis pretiosis. Et ideo, Cantic. IV, 1, de ea dicitur : Capilli tui sicut greges caprarum, quae ascenderunt de monte Galaad. Greges enim caprarum (qui sunt sacrificium Domini pro peccatis exhibendum : sicut praecipitur Levit, I et ii, passim) sunt congregationes subtilium cogitationum et affectionum in amaritudine et igne devotionis Christo oblatarum pro peccatis perpetratis. Et istae de monte Galaad, hoc est, de acervo testimonii ascendunt,quando in testimonio Scripturae spem salutis peccatori tribuunt.

" Osculum mihi non dedisti, "

Quod tamen ab hospitio recipientibus peregrinis in primo introitu, in signum securi et pacifici ingressus, dari consuevit. Et quibusdam etiam in occursu hoc fecerunt. Unde, Genes. XXIX, 11, Jacob ad puteum occurrens Racheli, osculatus est eam.

" Haec autem ex quo intravit, " veniam quaerens, " non cessavit osculari pedes meos, " vestigia pedum adorans, locum veniae ante pedes quaerens, inimicum sub scabellum pedum meorum conculcans, verbum sedens ad pedes humiliter audiens, vesligia mea observans. Haec enim omnia quaesivit in osculo pedum.

Adoravit enim in loco ubi steterunt pedes, eo quod ille locus honorandus est adoratione. Isa. lx, 13 : Locum pedum meorum glorificabo. Ibi enim Deus habitat. Ezechiel. xliii, 7 : Laeus solii mei, et locus vestigiorum pedum meorum, ubi habito in medio filiorum Israel.

Etiam veniam quaesivit ante pedes. Deuter. xxxiii, 24 : Tingat in sanguine pedem suum, hoc est, in sanguine expiationis, in quo peccatores veniam consequuntur.

De conculcatione autem inimici, Judicum, v, 27 : Inter pedes ejus ruit: defecit, et mortuus est: volvebatur ante pedes ejus, et jacebat exanimis et miserabilis. Et ibidem, v. 21 : Conculca, anima mea, robustos. Ad Romau. XVI, 20: Deus pacis conterat Satanam sub pedibus vestris velociter.

De auditu autem verbi, Luc, x, 39 : Maria quae etiam sedens secus pedes Domini, audiebat verbum illius.

Vestigia etiam observavit, ne ab eis de caetero aberraret. Isa. lxiii, 17 : Quare errare nos fecisti, Domine, de viis tuis : indurasti cor nostrum ne timeremus te ? Et ideo vestigia observavit, et ea frequenter osculabatur : quia per illa sibi patuit via ad veritatem et vitam. Joan. XIV, 6 : Ego sum via, et veritas, et vita.

" Oleo caput meum non unxisti. "

Hoc etiam peregrinis hospitio reoeptis in calidis terris exhibebatur ad pellis exhilarationem. Nec erat oleum simplex, sed compositum, quod nigredinem et partes incensas in facie sanavit, et vultum exhilaravit. Et hoc Simon non exhibuit. Psal. CIII, 15 : Ut exhilaret faciem in oleo. Eccle. IX, 8 : Omni tempore sint vestimenta tua candida, et oleum de capite tuo non deficiat. Matth. VI, 17 : Unge caput tuum, et faciem tuam lava. Daniel. xiii, 17 : Afferte mihi oleum, et smigmata, et ostia pomarii claudite, ut laver.

" Haec autem unguento " pretiosissimo " unxit pedes meos, " lotos, tersos, et osculatos : ut attritio pedum per hoc sanetur, et pes lassus refocilletur. Psal. lxxxviii, 21: Oleo sancto meo unxi eum. Eccli. XXIV, 21 : Quasi balsamum non mistum odor meus. Odor enim suus pinguedinis, olei, et balsami, et aliorum aromatum fuisse perhibetur. Et ideo tota domus odore fragrabat.

Et hoc fecit in signum. Oleum enim excitabat figura sua misericordiam, Cantic. I, 2 : Oleum effusum nomen tuum. Balsamum autem spirabat divinae bonitatis communicationem. De aliis autem aromatibus dicitur, Eccli. XXIV, 20 : Sicut cinnamomum et balsamum aromatixans odorem dedi: quasi myrrha electa dedi suavitatem odoris. Cinnamomum est figurans calorem et spiramen charitatis : balsamum autem spiramen bonitatis : electa myrrha in compunctione amaritudinis odorem mortificationis carnis. His ergo aromatibus Domini pedes ad fugam doloris perunxit, pedes (inquam) de quibus superius dictum est. Illos enim saepe laeserat, et justum fuit ut eosdem reliniret per suavitatis unctionem.

" Propter quod dico tibi, "

Ex tuo judicio tuam tibi condemnationem ostendens, sed non promens : quia propter hospitis honorem te non arguo, sed judicio tuo te relinquo. Luc. XIX, 22 : De ore tuo te judico, serve nequam. Psal. xlix, 21 : Arguam te, et statuam contra faciem tuam.

" Remittuntur ei peccata multa. "

Ecce, sicut diximus, dimittit comparationem. Si enim similitudinis comparationem prosequeretur, diceret : Dimittuntur ei peccata plura, quia plus dilexit. Tibi autem dimittuntur peccata pauciora, quia minus dilexisti, et minora signa dilectionis exhibuisti. Sed quia incivile est culpare hospitem, recedit a comparatione similitudinis, in una persona factum concludens, qui duas in similitudine proposuit.

Dicit ergo quia " remittuntur ei peccata multa, " in genere, et specie, et numero. Isa. lxiv, 6 : Iniquitates nostrae quasi ventus abstulerunt nos. Jacob. iii, 2 : In multis offendimus omnes. Osee, xii, 1 : Tota die mendacium et vastitatem multiplicat. Osee, IV,2 : Maledictum, et mendacium, et homicidium, et furium, et adulterium inundaverunt, et sanguis sanguinem tetigit. Thren. I, 22: Multi enim gemitus mei, et cor meum maerens.

" Quoniam dilexit multum, "

Quia charitas operit multitudinem peccatorum . Hanc tamen charitatem de se non habuit, sed de larga manu Domini. Hanc autem multam dilectionem opere ostendit post peccati dimissionem : quia probatio dilectionis exhibitio est operis.

" Cui autem minus dimittitur, minus diligit."

Non specificat propter hospitis urbani- tatem. Parum enim dilexit, qui in corporalibus exterioribus dilexit. Sed videtur falsum quod dicit: quia quantulacumque charitas omnia delet peccata. Adhuc, impium est a Deo dimidiam sperare veniam. Ergo non dimittitur minus nisi dimittatur totum. Respondendum, quod intelligitur quod charitas pro certo operit peccata : quia licet, ut dicunt antiqui, quatuor sunt in justificatione impii, scilicet, infusio gratiae, motus liberi arbitrii in Deum, et motus liberi arbitrii cum gratia in peccatum, et ipsa peccati expulsio : tamen in ipsa gratiae infusione sunt tria : unum quidem secundum recessum a malo, et sic primum est timor. Alterum autem secundum accessum ad bonum : et hoc est aut in comparatione ad verum, aut in comparatione ad bonum. Ad verum quidem prima est fides in intellectu : ad bonum autem primum est charitas in affectu, et hoc est simpliciter primum : quia etiam fides operatur per dilectionem : et ideo charitas est peccati remissiva. Et quod dicitur, Act. xv, 9 : Fide purificans corda eorum, intelligitur de fide quae per dilectionem operatur. In omnibus enim divinis affectus praecedit intellectum. Nec timor peccatum expellit, nisi eum amor in affectu praevenisset. Quod autem dicitur, " cui minus dimittitur : " non intelligitur quantum ad ipsius maculae vel reatus dimissionem, quia haec omnia et tota dimittuntur ex quantulacumque charitate, sed quantum ad dimissionem poenae debitae pro peccato. Cui enim minus de illa dimittitur, minus habet de fervore dilectionis. Et hoc est quod dicit: " Minus diligit. "

" Dixit autem ad illam, "

Jam proprio judicio, convicto Simone. Ac si diceret, Joan. viii, 10 et 11 : Mulier, ubi sunt qui te accusabant ? Nemo te condemnavit ?... Nec ego te condemnabo.

" Remittuntur tibi peccata, "

Scilicet quoad culpam. Hoc constat. Et videtur quod etiam quoad paenam, quia paenitentiam non injunxit. Matth. IX, 2: Confide, fili, remittuntur tibi peccata tua. Luc. vii, 48 : Remittuntur Ubi peccata. Haec enim omnia operatur Deus sine usu clavium, et sine sacramentis, quibus ipse virtutem suam non alligavit.

" Et caeperunt qui simul accumbebant, "

Scilicet alii Pharisaei : quia, ut dicit Ecclesiasticus, XXVII, 10 : Volatilia ad sibi similia conveniunt.

" Dicere intra se, " quia aperte non audebant, videntes principem suum sua conscientia esse deprehensum et confusum. Ad Roman. I, 29 et 30 : Susurrones, detractores, Deo odibiles. Et est ista secunda murmuratio, cui non respondet Dominus, quia istam jam repressit .

" Quis est hic ? " Despectum notat interrogatio, " qui etiam peccata dimittit : " quae non dimittit nisi solus Deus. Marc. II, 7 : Quis potest dimittere peccata, nisi solus Deus ? Isa. xliii, 25 : Ego sum, ego sum ipse qui deleo iniquitates tuas propter me.

" Dixit autem ad mulierem, "

Oblocutoribus despectis. Isa. xxxvii, 22 : Despexit te, et subsannavit te virgo filia Sion.

" Fides tua. " Ad Galat. v, 6 : Fides per charitatem operatur.

Haec igitur fides quae est veritas charitatis, " te salvam fecit, " quia me Deum credidisti, mihi paenitentiam praedicanti credidisti, per charitatem in me tendens ad me venisti, Haec (inquam) fides sub hac charitatis forma te formaliter " salvam fecit : " ego autem Deus ut causaliter et efficienter.

" Vade " ergo profectibus virtutum. Psal. lxxxiii, 8 : Ibunt de virtute in virtutem : videbitur Deus Deorum in Sion.

" In pace, " in reconciliatione ad Deum. Ad Roman. v, 1 : Justificati ergo ex fine, pacem habeamus ad Deum per Dominum nostrum Jesum Christum. Et infra, v. 11 : Non solum autem, sed et gloriamur in Deo per Dominum nostrum Jesum Christum, per quem nunc reconciliationem accepimus. Haec autem pax etiam facit pacem conscientiae, et pacem cum Sanctis : quia tunc uno consensu bona Sanctorum communicamus. De pace conscientiae, ad Philip. IV, 7 : Et pax Dei, quae exsuperat omnem sensum, custodiat corda vestra et intelligentias vestras. De pace Sanctorum, Psal. CXXI, 7 : Fiat pax in virtute tua. Unde de omnibus his, Joan. XIV, 27 : Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis : non quomodo mundus dat, ego do vobis. Sic igitur, " Vade in pace "