Et hoc est quod sequitur :

" Quae est contra Galilaeam, "

Ad differentiam illius quae est Arabiae majoris, de qua tres Magi venerunt . Interpretatur autem, vel generans auram, vel colonum ejiciens, vel advena appropinquans. Per praesentiam enim Domini terra et aura sancti Spiritus generabat, in qua deambulabat Dominus ad auram post Meridiem : cum in declinatione mundi Dominus quaereret Adam ad paenitentiam . Et tunc ejicit colonum suum diabolum, de quo, Psal. CXIX, 5 et 6 : Heu mihi, quia incolatus meus prolongatus est ! Habitavi cum habitantibus Cedar : multum incola fuit anima mea. Et tunc fuit advena ejectus de paradiso, Deo suo appropinquans. I Petr. II, 11 : Obsecro vos tamquam advenas et peregrinos, abstinere vos a carnalibus desideriis, etc. Psal. XXXVIII, 13 : Advena ego sum apud te. et peregrinus, sicut omnes patres mei. Haec sita est spirituali positione contra Galilaeam,quae transmigratio facta interpretatur, semper respiciens eam transmigrationem quae in Domino facta est: ut ex illa spirituali praesentia Christi visitetur, per viscera misericordiae Dei nostri, in quibus visitavit nos oriens ex alto. Et ideo etiam ibidem daemonum legio est expulsa.

" Et cum egressus esset ad terram, occurrit illi vir quidam, qui habebat daemonium jam temporibus multis, et vestimento non induebatur, neque in domo manebat, sed in monumentis, "

Ecce tertium, scilicet egressus Domini ad procurandam salutem eorum qui daemonibus serviebant. Hos undique quaerebat, et se eis tamquam bonus exhibuit medicus. Matth. IX, 35 : Circuibat Jesusomnes civitates et castella. Aliquando enim praedicavit, sicut, Matth. v, 2. Aliquando in tentatione confortavit, sicut ante fecit timentes in mari. Aliquando curavit in corpore. Aliquando curavit in mente, sicut nunc curat istos daemoniacos. Totum enim assumpsit hominem, et totum curat in corpore et mente.

Et ideo, " egressus, " de quiete soporis, de sapientia gubernationis, de confortatione quam exhibuit tentatis. De primo, Psal. III, 6 : Ego dormivi et soporatus sum, et exsurrexi. De secundo, Proverb. XXXI, 14 : Facta est quasi navis institoris. De tertio, Luc. XXII, 32 : Ego rogavi pro te ut non deficiat fides tua.

Inde ergo " Egressus, ad actionis laborem, ad gubernatorum eruditionem, et ad confortatorum consolationem. De primo in Psalmo lxviii, 4 : Laboravi clamans, raucae factae sunt fauces meae, De secundo, Matth. v, 2 et 3 : Aperiens os suum docebat eos, dicens : Beati pauperes. Omnis enim Christi actio nostra est instructio. De tertio, Isa. lxvi, 13 et 14 : Quomodo si cui mater blandiatur, ita ego consolabor vos, et in Jerusalem consolabimini. Videbitis, et gaudebit cor vestrum.

Ecce quae faciunt opportunitatem faciendi miraculum ex parte Domini.

" Occurrit illi vir. "

Hoc est secundum. in quo describitur miseria movens misericordem Dominum ad faciendum miraculum.

Et notantur hic quinque, quorum primum est daemoniaci oceursus. Secundum, daemoniaci istius subintellectis status clarus. Tertium est, quod a daemonio miser est vexatus. Quartum est, miseriae illius jam longum tempus. Quintum est, quod a daemonio etiam in confusionem humanitatis lacerabatur, non tegens nuditatem habitus : et ab homi- num habitatione in horrida loca propellebatur expulsus.

Per primum horum notatur daemonis a Christi praesentia coactio. Non enim occurrit ut noceret: cum etiam sanctis viris daemones nisi permissi nocere non possunt. Oportet enim quod etiam daemones luci et discussioni Christi se objiciant. Job, I, 6 et 7 : Affuit inter eos etiam Satan, cui dixit Dominus : Unde venis ? Non ex ignorantia quaerens, sed vias suo examine discutiens, ut dicit Gregorius. Sic ergo occurrit coactus suo se examini praesentans. II ad Corinth. v, 10 : Omnes nos manifestari oportet ante tribunal Christi.

" Vir. "

Hic innuitur clarus status istius daemoniaci : sexu enim erat vir.

Cum dicitur : " Quidam, " intelligitur quod erat clarae dignitatis, de qua (ut dicunt Sancti) tota dolens erat regio. Et ideo cum, Matth. VIII, 28, duos dicat fuisse daemoniacos, Lucas unum solum commemorat : quia iste dignitatis erat singularis : innuens eliam in eos qui potentes sunt in saeculo, plus posse daemonia. Et ideo dicitur quod iste a legione possessus erat, Alter autem non nisi ab uno vexabatur daemone. Jacob. II, 6 : Nonne divites per potentiam opprimunt vos, et ipsi trahunt vos ad judicia ? IV Reg. v, 1 : Naaman, princeps militat regis Syriae, erat vir magnus apud dominum suum, et honoratus : per illum enim dedit Dominus salutem Syriae : erat autem vir fortis et dives, sed leprosus. Frequenter enim contingit quod illi qui prae caeteris fulgent divitiis et dignitate, ampliori daemonum inficiantur quasi ejusdem leprae varietate. I ad Timoth. VI, 9 : Qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem, et in laqueum diaboli, et in desideria multa inutilia, et nociva, quae mergunt homines in interitum et perditionem. Et dum vires et virilitatem strenue in obsequio daemonis expendunt, a multis daemonibus possidentur.

" Qui habebat daemonium. "

Ecce daemonum habitus, qui habitus et miser et miserabilis est. Habere enim daemonem, non haberi a daemonio, notat quod hic per peccatum causa fuerat quod daemones intraverunt in eum. Ad Ephes. IV, 27 : Nolite locum dare diabolo. Jacob. IV, 7 : Resistite diabolo, et fugiet a vobis. Tobiae, VI, 17 : Hi namque qui conjugium ita suscipiunt, ut Deum a se et a sua mente excludant, et suae libidini ita vacent, sicut equus et mulus, quibus non est intellectus, habet potestatem daemonium super eos." Jam temporibus multis. "

Notat hic miseriae istius antiquitatem et continuationem.

Per hoc enim quod dicitur : " Temporibus multis, " notat antiquitatem. Per hoc autem quod dicit : " Jam, " notat continuationem Jam enim, ut dicit Aristoteles in IV Physicorum, notat nunc propinquum praesenti, vel in praeterito, vel in futuro. Et est sensus : Ex multo tempore continuo usque ad propinquum praesenti nunc.

" Habebat daemonium. " Isa. xlviii, 8 : Praevaricans praevaricaberis, et transgressorem ex utero vocavi te. Jerem. II, 20 : A saeculo confregisti jugum meum, rupisti vincula mea, et dixisti : Non serviam. Hic enim daemoniacus quasi numquam lucida habuit intervalla, qui ab antiquo de vitio in vitium secundum voluntatem cujuslibet daemonis exagitabatur.

" Et vestimento non induebatur. "

Ecce daemonis furor : qui et lacerabat habitum ut delegerentur turpia, et expulit de domibus, propellens ad loca ho- minum habitationi incongrua et horrida. Significatur autem in hoc quod habitum virtutum lacerat daemonum furiosa inhabitatio, et habitationes humanae naturae congruas horret, quaerens immunda mortuorum in inferno positorum sepulcra. Et in hoc duo genera vitiorum notantur. Quaedam enim sunt contra virtutem : quaedam praeter hoc, contra hominum consuetudinem et naturam.Quam distinctionem etiam ante nos Philosophi invenerunt. Contra virtutem sunt luxuria, gula, ira, et alia hujusmodi peccata. Contra naturam et hominum mortem, sunt horrida : sicut de craneis hominum bibere, hominum societatem abhorrere, et cum mortuis eligere domicilium, et hujusmodi : quae jam etiam brutalitatem animalem excedunt, neque animalitati neque humanitati congruentia. De primo, Apocal. XVI, 15 : Beatus qui vigilat, et custodit vestimenta sua, ne nudus ambulet. Ezechiel. XVI, 37 : Nudabo ignominiam tuam coram eis, scilicet amatoribus tuis, et videbunt omnem turpitudinem tuam. Ubi enim hominem non operit virtus, ibi statim apparet turpitudo oppositi vitii.

" Neque in domo manebat. "

Ecce vitium contrarium animalitati et humanitati. Domus enim est habitatio animalis et hominis, significans quietem, in qua vel ut animal vel ut homo inhabitat. Ut animal, Daniel. IV, 22: Cum bestiis ferisque erit habitatio tua. Quia licet peccator sit, tamen animalis naturam custodit. I ad Corinth. ii, 14 : Animalis homo non percipit ea quae sunt Spiritus Dei. Tamen quia animalis est vita, ut dicit Glossa, fertur dissoluta lascivia in corporis quinque sensus : quam intra metas suas spiritus rector non continet. Nihil ergo admittit contrarium generi animalis, quod sibi ex genere est naturale.

Domus etiam est habitatio hominis, in qua aliquis per rationem humanitatis inhabitat : sicut est qui civilia custodit et humana, quamvis contra Deum et gratiam committat multa : sicut Paulus legem aemulans, antequam converteretur ad Dominum, et alii multi, de quibus dicit, ad Roman. x, 3 : Ignorantes justitiam Dei, et suam quaerentes statuere, justitiae Dei non sunt subjecti. Et extra haec exagitat daemon ad praeternaturalia, et ad irrationabilia compellit. Jerem. ii, 16 : Filii Mempheos et Thaphnes constupraverunt te usque ad verticem. Usque ad verticem enim in qua ratio sita est constupratur, cujus ratio penitus sic evertitur ut irrationabilia prosequatur.

Hic igitur daemoniacus, et contra virtutem civilem, et contra naturam animalitatis, et contra ordinem rationis exagitabatur.

Et quartum adjungitur genus vitiorum, cum dicitur.

" Sed in monumentis. "

In quo notatur quod in spurcis cadaveribus et horridis daemonum locis delectabatur. Et talis consuetudinis dicitur fuisse tyrannus Siciliae Dionysius, qui in inventionibus daemoniacis quae malitiam ferarum et hominum excedebant, delectabatur. Psal. XIII, 3 : Sepulcrum patens est guttur eorum. Baruch, iii, I I : Inveterasti in terra aliena, coinquinatus es cum mortuis. Psal. lxvii, 7 : Qui educit vinctos in fortitudine, similiter eos qui exasperant, qui habitant in sepulcris. Sed tanta est Dei misericordia, quod nec illos deserit. Deuter. xxxii, 10 : Invenit eum in terra deserta, in loco horroris et vastae solitudinis.

" 1s, ut vidit Jesum, procidit ante illum. "

Tertium est in quo continetur id quod ex parte daemonis ad miraculum movit faciendum.

Sunt autem tria. Vidit enim, et procidit, et clamavit. Vidit visu cognitionis et fidei : quia dicit Jacobus, ii, 19 : Daemones credunt et contremiscunt. Procidit, coactam reverentiam exhibens. Clamavit, intensionem malitiae ad voluntatem nocendi ostendens.

De primo dicit: " Is ut vidit Jesum, " hoc est, deitatem Christi cognovit. Luc. IV, 41 : Exibant daemonia a multis clamantia, et dicentia : Quia tu es Filius Dei.

Sed contra, 1 ad Corinth. ii, 8 : Si cognovissent, numquam Dominum gloriae crucifixissent, hoc est, crucifigi persuasisset. Responsio. Sciebant in signo, et non in veritate : et sic videbant eum. Daemones autem Filium Dei videre, est daemonem in tenebris quidem existentem, lucem claritatis ejus in signis gratiae cognoscere. Et ideo videntes contremiscunt, ut dicit Jacobus, II, 19 : quod non facerent, si in tenebris non manerent. Spiritus enim sunt tenebrarum.

" Procidit aute illum. "

Ecce coactam exhibet reverentiam. Sic enim inimicos suos etiam invitos ponit scabellum pedum suorum . Et iterum, Psal. xc, 13 : Super aspidem et basiliscum ambulabis, et conculcabis leonem et draconem. Ad Philip. II, 10 : In nomine Jesu omne genu flectatur caelestium, terrestrium, et infernorum. Sic ergo non sponte procidit, qui sicut dicitur, Isa. XIV, 14, vult esse similis Altissimo : sed invitus ei quem in signis aestimat, reverentiam deitati debitam coactus exhibet, ut fidei etiam ab inimicis testimonium perhibeatur. Ad Roman. XIV, 11 : Mihi flectetur omne genu, et omnis lingua confitebitur Deo. Isa. xlv, 23 : Mihi curvabitur omne genu : et jurabit omnis lingua. Homo ergo erubescat qui Christo Domino genu non cur- vat, cui veritatis inimicus, deitatem agnoscens, contremiscens, totus procumbens, reverentiam exhibet. Et in hoc haeretici Ariani et Judaei pejus aliquid faciunt daemoniacae malitiae. Unde Glossa : " Arius contendit esse creaturam, quem daemon confitetur Dei Filium. Judaei dicunt : In principe daemoniorum ejicit daemones : quem daemonia negant aliquid secum habere commune. "

" Et exclamans voce magna, dixit: Quid mihi et tibi est, Jesu, Fili Dei altissimi. "

Ecce hic est intensio clamoris, demonstrans intensionem malitiae ad nocendum.

Et notantur tria : modus videlicet clamoris, quantitas, et significatio cordis.

Modus exprimitur cum dicit : " Et exclamans. " Exclamatio vocatur expulsa praeter ordinem vox ex affectu cordis. Et ideo aliquando sumitur in bono, quando bonus affectus talem vocem expellit : sicut dicit Psalmus CVI, 6 : Clamaverunt ad Dominum cum tribularentur, etc. Et, Daniel. xiii, 24 : Exclamavit autem voce magna Susanna. In malo autem, quando malus affectus talem extrudit vocem : sicut, Daniel. XIII, 24 : Exclamaverunt autem et senes. Et hic. Et hoc notat praepositio ex, quae est in compositione participii.

" Voce magna, "

Quae semper est potius affectu expulsa, quam sit mente et ratione ordinata.

Dicitur autem : " Magna, " non vera vocis quantitate, sed ab intensione sonandi : eo quod alte vel horride vel cum acumine sonat. Et notat cordis anxietatem vox talis. Aliquando autem vox dicitur magna, quae magna exprimit. Et sic daemonis vox in divinis magna non dicitur.

Et ideo vox ista cum ejulatu fuisse putatur. Isa. xv, 4 : Expediti Moab ululabunt, anima ejus ululabit sibi. Expediti Moab sunt principes daemonum, qui principantur his qui ex patre diabolo sunt. Et anima illius principis ululabit sibi, quando per Christum sibi cognoscit auferri arma in quibus confidebat .

" Dixit. "

Ecce significatum vocis. Componitur autem ex duobus : confessione, et deprecatione.

Confessione autem duplici, scilicet, disparitatis, et veritatis fidei.

Dispiritas notatur cum dicit :

" Quid mihi et tibi est, "

Supple, commune ? Quasi diceret: Nihil. Ita enim sumus dispares quod me colentes ad te non pertinent, et te colentes nihil mecum habent commune. Et quia nihil est commune mihi, et tibi quare usurpas vasa mea ? Et in hoc notatur quod jam se sensit ejiciendum.II ad Corinth. VI, 15 et 16 : Quae conventio Christi ad Belial V Aut quae pars fideli cum infideli ? Qui autem consensus templo Dei cum idolis ?

" Jesu, Fili Dei Altissimi. "

Ecce confessio veritatis, in qua est confessio actus proprii Redemptoris, qui procedit ex virtute deitatis. Et confessio distinctionis personae in deitate, et confessio haereditariae aequalitatis cum Patre.

Primum est in hoc quod dicit : " Jesu, " qui Salvator interpretatur : quae gaius proprius actus est Redemptoris : in humanitate quidem perfectus, sed ex virtute deitatis elicitus. Matth. I, 21 : Vocabis nomen ejus Jesum : ipse enimsalvum faciet populum suum a peccatis eorum. Habacuc, iii, 18 : Ego autem in Domino gaudebo, et exsultabo in Deo Jesu meo.

" Fili Dei. "

Ecce distinctio personalis. Ex modo enim constructionis, transitio ad distinctas personas refertur. " Fili Dei, " hoc est, fili Patris. Joan. i, 49 : Rabbi, tu es Filius Dei. Joan. XI, 27 : Ego credidi quia tu es Christus Filius Dei vivi, qui in hunc mundum venisti. Et hanc quidem confessionem revelatam a Patre caelesti accipit Petrus . Qui etiam dicitur petra super quam aedificatur Ecclesia . Sed daemones per signa gratiae et amissionem vasorum, existimationem vehementem acceperunt de ea, et coacti cum ejulatu confessi sunt veritatem: non ex propriis, sed ex cogente veritate loquentes. Joan. VIII, 44 : Cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est, et pater ejus.

" Altissimi. "

Non dicitur Deus altissimus loco, vel comparatione aliorum deorum : quia non est comparatio ipsius ad alios. Sed dicitur altissimus altissimorum bonorum naturali possessione. Psal. xc, 9 : Altissimum posuisti refugium tuum. Luc. II, 14 : Gloria in altissimis Deo. Genes. XIV, 19 : Benedictus Abram Deo altissimo , qui creavit caelum et terram. Si autem Jesus noster, Filius Altissimi est, omnia haec haereditate possedit. Et quia unicus est, cum alio haereditatem istam non divisit. Et ideo ipse est altissimus. Joan. I, 14: Vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Unigeniti a Patre plenum gratiae et veritatis.

Haec ergo confessio de infidelitate convincit Arium, et condemnat Judaeum, ut diximus : quia confitetur daemon quod ex virtute divina procedat, et quod non ex principe daemoniorum Beelzebub, et quod Filius Dei sit altissimi, et quod non sit creatura sicut mentitur Arius.

" Obsecro te, ne me torqueas. "

Ecce deprecatio : in quo notantur duo : modus scilicet, et petitum.

Modus tangitur cum dicitur : " Obsecro te, " hoc est, ob sacramentum tuae deitatis et praefinitionis. Praefinivisti enim non hoc tempore judicium de me facere. Serva ergo sacram tuam praefinitionem. Serva etiam tuae deitatis rectitudinem. In se enim non habet daemon quod alleget ad obtinendam suam voluntatem : et ideo confugit ad ea quae scit esse in Salvatore. Simile, Daniel. IX, 19 : Attende et fac : ne moreris propter temetipsum, Deus meus. Ezechiel. XXXVI, 22 : Non propter vos ego faciam, domus Israel, notum sit vobis, sed propter nomen sanctum meum. Et est dolosa allegatio in daemone : quia ex his quae sunt in Deo, malitiam intendit suae obtinere voluntatis. II Machab. IX, 13 : Orabat autem hic scelestus Dominum, a quo non esset misericordiam consecuturus.

" Ne me torqueas. "

Ecce petitum, quod in Glossa dupliciter exponitur : et tertius modus innuitur.

Uno quidem modo : quia torqueri se reputat, quando a laesione hominis arcetur, et tabescit ex ira et malitia in seipso, et sic torquetur. Psal. CXI, 10 : Peccator videbit, et irascetur, dentibus suis fremet et tabescet : desiderium peccatorum peribit. Mich. VII, 10 : Et adspiciet inimica mea, et operietur confusione, quae dicit ad me :Ubi est Dominus Deus tuus ?

Aliter exponitur in Glossa, de tempore, quod tempus judicii non erat, in quo potestatem tentandi hominem et vexandi daemon scivit se amissurum. Et ideo,

Matth. VIII, 29, dicunt daemones : Venisti huc ante tempus torquere nos. Quasi dicant : Hoc esset contra tuam praefinitionem, et contra tuum ordinem.

Tertia innuitur expositio, quod in praesentia Christi daemon incendebatur et puniebatur. Quod fit ex odio : quia odiens aliquem, amplius affligitur in praesentia ejus cum videt eum in negotiis suis prosperari. Psal. lxxiii, 23 : Superbia eorum qui te oderunt, ascendit semper. Mich. vii, 10 : Oculi mei videbunt in eam, inimicam scilicet, nunc erit in conculcationem ut lutum platearum.

" Praecipiebat enim spiritui immundo, ut exiret ab homine. "

Hic ponitur id quod est ad miraculi perfectionem et commendationem.

De perfectione autem miraculi non est nisi praeceptum Domini, ut ostendatur virtus verborum Domini, sicut diximus in praecedentibus : quia in illa virtute verbi Domini, committitur verbum praedicandum Apostolis.

Dicit ergo: " Praecipiebat enim, " quia cujus praecepto paret etiam sensibilis creatura, sicut ventus et mare : illius praecepto (quamvis invita) subditur etiam creatura daemoniaca, et obedit coacta. Marc. I, 27 : Quaenam doctrina haec nova ? quia in potestate etiam spiritibus immundis imperat, et obediunt ei ?" Spiritui immundo. " Spiritus immundus dicitur a duobus : ab immunditia quam in se fecit, et ab immunditia quam in alio persuasione facit. Matth. xii, 43 : Cum immundus spiritus exierit ab homine, ambulat per loca arida, etc. Marc. I, 23 : Erat in synagoga eorum homo in spiritu immundo.

" Ut exiret ab homine. "

In hoc iterum notatur quod homo iste causam dederat et locum daemoni : et ideo in interioribus ejus erat praesidens et impediens operationes ejus, ne ad ordinem regiminis vitae recta pervenire posset ratio. Et quoad hoc spiritus dicitur immundus esse in aliquo : non ita quod sit intra animam ejus, vel spiritui illius illabatur : sed turbat sanguinem, et spiritum corporeum ipsius, qui est vector formarum et virtutum ejus, et in cogitatu, et verbis, et motibus. Per hunc modum reddit inordinatum. Sic dicitur, I Reg. XVI, 14: Spiritus Domini recessit a Saul, et exagitabat eum spiritus nequam, a Domino. Matth. XVII, 14, dicitur de quodam qui male patitur a daemonio : Nam saepe cadit in ignem, et crebro in aquam. Et, Matth. xv, 22, dicitur : Domine, filia mea male a daemonio vexatur. Et similia multa sunt in Scripturis. Et ideo quia interiores vias et vires sic impedit, dicitur hic, quod praecepit ut exiret ab ipso, hoc est, ut interiora relinqueret, et non impediret vel vexaret eum.

" Multis enim temporibus arripiebat illum, et vinciebatur catenis et compedibus custoditus, et ruptis vinculis agebatur a daemonio in deserta. "

Hic ponit miraculi commendationem a quatuor, quorum primum est daemonum vis et crudelitas, cui posse imperare fuit commendabile. Secundum est, daemonum numerosa multiplicitas. Tertium autem, daemonum coacta supplicitas, quod a Christo nihil nisi per supplices preces impetrabant. Quartum autem, ostensa in porcis daemonum, malitiae cui posse imperare erat maximum.

Circa primum duo dicuntur : antiquitas, et tyrannica crudelitas.

Antiquitas adhuc in duobus describitur : in tempore, et violentia.

In tempore quidem : quia " multis temporibus " possederat eum : jam quasi praescriptum jus habens in ipso, sicut homo in jumento suo quod ab antiquo possidet. Unde, Luc. XI, 21, vocatur fortis armatus qui custodit atrium suum, cujus in pace sunt omnia quae possidet : nec ab aliquo impetitur vel inquietatur in jure suo, sibi a multo tempore deseri pto.

Secundum autem notatur per hoc quod dicit:

" Arripiebat illum. "

Arreptio enim sonat violentiam et inordinatam exagitationem et vexationem. Unde, Marc. v, 5, dicitur de isto, quod erat clamans, et concidens se lapidibus. Arreptio enim est raptus spiritus corporei, qui est vector virtutum ad impulsum daemonis. Et ideo anima destituta instrumento suo quo movet corpus et regit, quod est spiritus : quasi sopita et destituta, nullum ordinatum motum habet in corpore : sed vivificat ipsum tamen : quia vita est essentialis motus ejus, a quo non destituitur dum est in corpore : sed animalibus operationibus destituitur propter hoc quod spiritus ad operationes daemonis usurpatur. Unde, Matth. VIII, 28, dicuntur daemoniaci isti saevi nimis, ita ut nemo posset transire per viam illam. Isa. x, 7 : Ad conterendum erit cor ejus, et ad internecionem gentium non paucarum. Apocal. XII, 12 : Descendit ad vos diabolus, habens iram magnam.

" Et vinciebatur catenis et compedibus custoditus. "

Hic describit tyrannicam crudelitatem, quod ruptis vinculis, in desertum agitabatur.

Dicit ergo quod " vinciebatur catenis, " quae de ferro fiunt, quod omnia domat, et istum non domabat. Daniel. II, 40 : Ferrum comminuit, et domat omnia. Istum autem non domabat. Marc. v, 4 : Nemo poterat eum domare.

" Et compedibus, " ferramentis pe- dum, " custoditus " insuper ab hominibus. Psal. cxlix, 8 : Ad alligandos reges eorum in compedibus, et nobiles eorum in manicis ferreis. Iste enim significat dementem concupiscentiam, et furorem irrationabilem, et phantasiam protervam in peccatore : qui per ista tria exagitatus in concupiscibili et irascibili et rationali, ruptis omnibus fertur ad motus diaboli, nullo retentus retinaculo. Catenae enim quae colligantur ansis, significant praecepta colligata charitatis ansulis. Compedes autem sunt sapientiae divinae instituta, per patres promulgata, quae tamquam nihil rumpuntur ab eo qui demente concupiscentia et furore irrationabili et phantasia proterva exagitatur. Jerem. II, 24 : Nullus avertet eam : omnes qui quaerunt eam, non deficient: in menstruis ejus invenient eam.