126 Acta Apostolicae Sedis. - Commentarium Officiale.

Statuta in praecedenti validitate Apostolici rescripti et succedanei executorialis decreti Episcopi Aretini nullitate, Rmi Patres devenerunt ad tertium quaestionis punctum disceptandum, quod continetur in se- cunda dubitandi formula, scilicet : « An fieri possit locus novae execu- « tioni per Episcopum faciendae rescripti diei 16 Aprilis 1875, ita ut haec « inde oriatur ».

Ad rem Rmi Patres haec in iure prae oculis habenda esse censuerunt. Nota est divisio rescriptorum, in rescripta iustitiae, seu ad lites, et in rescripta gratiae. Haec autem sunt duplicis speciei; vel enim continent gratiam factam vel gratiam faciendam. Haec distinctio, ut advertit Card. D'Annibale, opere citato, v. 1, n. 222, «non ex re ipsa petenda « est, sed ex voluntate concedentis, non enim dicitur gratia facta, cum « fuerit ultro citroque, sed cum is qui illam concedit, sive per se sive « per alium annuit petitioni. Uti igitur sciamus utra ea sit, ante omnia « dispiciendum est, utrum princeps ipsemet eam concedat an alteri « concedendam remittat, sive ut nunc aiunt, utrum eam concedat in « forma gratiosa, an in forma commissoria. Quando ipsemet eam con-

« cedit in gratiam eius cui illam concedit regulariter facta intelligi- « tur. Quando eam alteri concedendam remittit, modo facta, modo fa- « cienda intelligitur : intelligitur facta, si eum cui mandat illam concedere « constituit executorem necessarium : sin voluntarium, facienda censetur. « Utrum vero eum constituerit, aestimari debet ex verbis mandati seu « rescripti ».

In themate vero quamvis rescriptum Apostolicum sit in forma com- missoria, dubitari tamen non potest quod ipsum contineat gratiam fa- ctam, ut ex ipsius tenore erumpit: « Sanctitas Sua, audita relatione Or- « dinarii Aretini, benigne annuit ac propterea mandavit eidem committi, « ut veris existentibus narratis, dummodo accedat consensus parochi « S. Eugeniae vulgo al Bagnoro, petitam pro suo arbitrio et conscientia « indulgeat cessionem et unionem perpetuam enunciati annui reditus « libellarum 100 ».

Igitur Ordinarius Aretinus constituitur tantum necessarius execu- tor relati rescripti et non voluntarius, non obstante clausula « pro tuo « arbitrio et conscientia », et adiecta conditione de consensu parochi Plebani requirendo, uti iam alias explicatum est et docet Card. D'An- nibale, I. c. in nota n. 5. Neque in casu obtendi potest factam conces- sionem evanuisse per invalidam executionem mandati ex parte exécu- tons, quia non agitur de gratia facienda, sed de gratia facta, quae de se est perpetua iuxta illud « decet principis beneficium esse mansurum », et ad quam acquisivit quoddam quasi ius ad rem qui illam obtinuit.