Sequitur :

" Flebant autem omnes, et plangebant illam. At ille dixit: Nolite fiere : non est mortua puella, sed dormit.

Et deridebant eum, scientes quod mortua esset. "

Hic ponuntur ea quae faciunt ad maerentium consolationem, et irridentium confutationem.

Dicuntur ergo hic duo. Primo quidem maerentium consolatio. Secundo, irridentium confutatio.

In primo horum tria dicuntur. Primo enim maerentium luctus exprimitur. Secundo, consolatio lugentibus adhibetur. Tertio, ratio consolationis subjungitur.

De primo dicit : " Flebant autem, " lacrymis, " omnes, " propter affectum patris, qui in mansuetudine omnibus profuit, et praefuit : et ideo patris tanti dolorem quilibet tamquam proprium deflevit.

" Et plangebant illam, "

Lugentes quod intempestive defuncta sit adhuc vernans flore juventutis. Isa. XXXVIII, 12 : Praecisa est velut a texente vita mea, dum adhuc ordirer, succidit me : cum adhuc vita multis diebus videretur esse texenda. Eccli. xxii, 10 : Supra mortuum ploro, defecit enm lux ejus.Fletus igitur pertinet ad lacrymarum fusionem. Psal. cxviii, 136 : Exitus aquarum deduxerunt oculi mei. Jerem. IX, 1 : Quis dabit capiti meo aquam, et oculis meis fontem lacrymarum ? et plorabo die ac nocte ? Multum enim plorandum est, ut defunctus revocetur ad vitam. Planctus autem refertur ad lugubre carmen. Unde, Matth. IX, 25, dicitur quod ejecit de domo tibicines. Consuetudo enim erat Judaeis in exsequiis defunctorum et planctu, multas facere impensas : ita quod, sicut tradit Josephus, multi propter expensas defunctorum suorum depauperati sunt. Tibicines ergo carmen lugubre praecinuerunt, aliis succinentibus idem carmen. Et hoc vocatur planctus defuncti. Jerem. IX, 17 et 18 : Vocale lamentatrices, et veniant : et ad eas quae sapientes sunt mittite, et properent: festinent, et assumant super nos lamentum. Jerem. VI 26 : Luctum

unigeniti fac tibi planctum amarum. Genes. l, 11 : Planctus magnus est iste aegyptiis.

" At ille dixit. "

Ecce plangentium consolatio.

" Nolite fiere, " inconsolabiliter flentes, tamquam de resurrectione spem non habentes. I ad Thessal. IV, 13 : Nolumus vos ignorare, fratres, de dormientibus, ut non contristemini sicut et caeteri qui spem non habent. Jerem. XXXI, 16 : Haec dicit Dominus : Quiescat vox tua a ploratu, et oculi tui a lacrymis : quia est merces operi tuo, ait Dominus. .

Subjungit autem causam, dicens :

" Non est mortua puella, sed dormit. "

Hujus autem litterae est triplex expositio a Patribus tradita.

Una quidem, quia pater tantus filiamfamilias (quae adhuc in cura patris erat) secundum legem Domini erudierat. Et ideo mundo defuncta et in sinu Abrahae recepta, spe felici redemptionem communem exspectans vivebat: et haec hominibus mortua, Deo vivebat, et somno beatorum patrum quiescebat. Daniel. xiii, 3 : Parentes illius, cum essent justi, erudierunt filiam suam secundum legem Moysi. De somno tali dicitur, Job, III, 13 : Nunc enim dormiens silerem, et somno meo requiescerem.

Alia expositio est, quia defunctus saeculo, ut dicit Ambrosius, Deo vivit. Et qui hominibus qui suscitare non possunt, mortuus est, Deo dormit qui suscitare potest. Joan. XI, 11 : Lazarus amicus noster dormit : sed vado ut a somno excitem eum. Ad Hebr. XI, 19 : Et a mortuis suscitare potens est Deus.

Tertia expositio, quia quidam moriuntur, finalem sententiam excipiendo, de quibus dicitur in Psalmo CIM, 9 : Terminum posuisti, quem non transgredientur. Job, xiv, 5 : Constituisti termi-nos ejus, qui praeteriri non poterunt. Et illi mortui esse dicuntur. Alii autem defunguntur, non finalem sententiam aocipiendo, sed potius vita funguntur, ut miracula ad gloriam Dei fiant in ipsis : et illorum mors temporalis casus est, sicut somnus temporalis clausio et casus est sensibilis vitae. Joan. IX, 3 : Neque hic peccavit, neque parentes ejus, sed ut manifestentur opera Dei in illo. Et sic fuit mortua puella. Mors enim illi dominari diu non potuit, cui fons vitae appropinquavit. Et ista est probabilior expositio. Per hujusmodi enim signa, ut dicit Chrysostomus, se esse Dominum probavit, et communem adstruxit resurrectionem.

" Et deridebant eum, etc. "

Hic ponitur irridentium confutatio. Derisio autem haec dispensatoria est : quia licet riserint ex infidelitate potentiae a morte suscitare valentis, tamen operatur ad manifestationem mortis, et per consequens ad magnitudinem miraculi, et ad gloriam ejus qui vere mortuam puellam suscitare potuit. Peccabant tamen deridentes Dominum, cujus verbis simpliciter credere debuerant. Job, XII, 4 et 5 : Deridetur justi simplicitas. Lampas contempta apud cogitationes divitum,parata ad tempus statutum. Luxit enim in vita resurrectionis. Job, xxx, i et 2 : Nunc derident me juniores tempore, quorum non dignabar patres ponere cum canibus gregis mei,... et vita ipsa putabantur indigni. De paena autem sic Dominum deridentium, dicitur, Proverb. XIX,29 : Parata sunt derisoribus judicia, et mallei percutientes stultorum corporibus.

Subjungit derisionis causam, dicens : " Scientes, " humana sapiendo secundum causas inferiores, " quod mortua esset, " secundum naturam. Ad Coloss. II, 3 : Mortui estis,et vita vestra est abscondita cum Christo in Deo.

" Ipse autem tenens manum ejus clamavit, dicens : Puella, surge. "

Hic agitur de perfectione miraculi, et fama.

Perfectio autem describitur in tribus : in causa, in effectu, et in demonstratione veritatis.

Causa describitur in tribus, in facto, in clamore, et in verbi potestate.

Factum describitur cum dicit: " Ipse autem tenens manum ejus, " ut significaret se sublevare per adjutorium divinae virtutis, et influere vitam per contactum suae vivificae carnis. Job, XIV, 15 : Operi manuum tuarum porriges dexteram. Psal. lxxii, 24 : Tenuisti manum dexteram meam : et in voluntate tua deduxisti me, et cum gloria suscepisti me. Psal. cxxxviii, 5 et 6 : Posuisti super me manum tuam : mirabilis facta est scientia tua ex me.

" Clamavit. "

Ecce intensio clamoris notans difficultatem eductionis de morte, non quoad se, cui omnia possibilia sunt, sed quoad defunctum qui difficulter redit. Joan. XI, 43 : Voce magna clamavit : Laxare, veni foras. Psal. lxvii, 34 : Dabit voci suae vocem virtutis. I ad Corinth. xv, 54 et 55 : Absorpta est mors in victoria. Ubi est, mors, victoria tua ? Ubi est, mors, stimulus tuus ?

" Dicens. "

Ecce verbum virtutis et vitae.

" Puella, surge. " Marc. v, 41, dicitur : Talitha cumi,quod est interpretatum : Puella (tibi dico), surge. Nominando autem a sexu et aetate, notat fragilitatis teneritudinem, quae meretur ignoscentiam de delictis, et gratiam in bonis. Sic enim est Benjamin noster, hoc est, filius dexterae Christus, in medio juvencularuni tympanistrarium, semper delicta juventutis ignoscens, et bo- nis gratiam augens. Cantic. VIII, 8 : Soror nostra parva, et ubera non habet. " Surge. " Per hoc vocat ad vitam,

. ostendens in his quae sursum sunt, verum esse vitae fructum. Ad Coloss. iii, 1 et 2 : Si consurrexistis cum Christo, quae sursum sunt quaerite, ubi Christus. est in dextera Dei sedens. Quae sursum sunt sapite, non quae super terram. Ibi enim est terra viventium, et ibi est fons vitae indeficientis, ubi nemo moritur. Psal. XXVI, 13 : Credo videre bona Domini in terra viventium. Item, Psal. xxxv, 10 : Apud te est fons vitae : et in lumine tuo videbimus lumen. Ad Ephes. v, 14 : Surge qui dormis, et exsurge a mortuis, et illuminabit te Christus.

" Et reversus est spiritus ejus, et surrexit continuo. Et jussit illi dari manducare. "

" Et stupuerunt parentes ejus, quibus praecepit ne alicui dicerent quod factum erat. "

Hic tangitur miraculum istud per effectum.

Et tanguntur tria, quorum primum est, quod reversum est verae vitae principium. Secundum, quod ostendit vigorosae vitae actum. Tertium, quod hoc perfectum est, non per naturam, sed per miraculum.

Primum notatur cum dicitur : " Et reversus est spiritus, " hoc est, anima, quae (sicut dicit Philosophus) principium est et causa vitae. III Reg. XVII, 22 : Reversa est anima pueri intra eum, et revixit. Ezechiel. XXXVII, 9 : Veni, spiritus, et insuffla super interfectos istos, et reviviscant. Joan. VI, 64 : Spiritus est qui vivificat: caro non prodest quidquam.

" Et surrexit. "

Ecce vitae simul et virtutis actus. Surrexit autem, id est, sursum se egit, in imis non remanens. Isa LVIII, 14 : Sustollam te super altitudines terrae, et cibabo te haereditate Jacob, patris tui. Baruch, v, 5 : Exsurge, Jerusalem, et sta in excelso, et circumspice ad orientem, et vide. Luc. XXI, 28 : Levate capita vestra.

" Continuo, " hoc est, in momento simul reparata vita et virtute et organis operationum naturalium : quod non potuit fieri per naturam. Eccli. xxxvi, 6 et 7 : Innova signa, et immuta mirabilia. Glorifica manum et brachium dextrum. Sic enim vitam et virtutem reddere non potuit nisi gloriosa manus Dei, quae naturam instituit. Psal. lxxvi, 11 : Haec mutatio dexterae Excelsi.

" Et jussit illi dari manducare, "

Ad verae vitae demonstrationem. Quia, ut dicit Ambrosius, phantastice suscitatus, imaginem habet viventis, sed non operationem, quae est comestio, quae animalem et veram vitam indicat. Unde, Joan. xxi, 13, et Luc. XXIV, 30, Dominus comedit cum discipulis, veram et humanam vitam ostendens, quae in gloriosis quidem corporibus est secundum potestatem. Sed in his qui ad animalem vitam redeunt, est secundum potestatem, et indigentiam, et nutrimentum quo indiget corpus hominis animale.

" Et stupuerunt parentes ejus. "

Ecce fama miraculi. Dicuntur autem stupere parentes, quia illi intus fuerunt : tamen per effectum, et per parentes praedicatum est omnibus. Joel, I, 2 : Audite hoc, senes, et auribus percipite, omnes habitatores terrae : si factum est istud in diebus vestris, aut in diebus patrum vestrorum ? lsa. lxvi, 8 : Quis audivit umquam tale ? et quis vidit huic simile ?" Quibus praecepit, " cautelam docens humilitatis in magnis. Eccli. III, 20 :

Quanto magnus es, humilia te in omnibus. Et ideo licet conformare in omnibus praeceptis debeamus voluntatem nostram voluntati divinae, tamen hoc faciendum est in fine praecepti, et non in re praecepta. Et cum Deus intendat per hoc nos reddere humiles, conformes su-

mus quando de donis Dei humiliamur, nihil nobis inde attribuentes.

Et hoc est quod dicit : " Ne alicui dicerent quod factum erat, cum tamen miracula Dei et opera semper sint praedicanda : sicut superius saepe dictum est et probatum.