DIVISIO ET EXPOSITIO TEXTUS.

Hebraeorum historiae dicunt, o nobilis Demophile, etc.

Altiora te ne quaesiteris, et fortiora te ne scrutatus fueris. Eccli. iii, 22. In his verbis praecipitur, ne aliquis assumat sibi ea quae sunt supra suam potestatem, quae altiora dicuntur : et ne ingerat se in digniora, quia proprie stulto convenit : quae dicuntur sortiora, quia incrustabilia debent esse his qui non sunt digni habiti ad participationem eorum.

Unde ex verbis istis potest trahi materia hujus epistolae, in qua Beatus Dionysius arguit Demophilum de temeritate et impietate. Cum enim quidam peccator ad paenitentiam conversus venisset ad sacerdotem quemdam, absolutionis causa, sacerdos induxit eum in sancta sanctorum, qui erat locus ubi sacerdotes intererant divinis mysteriis : et quia hoc erat contra consuetudinem (quia tunc de novo paenitentes computabantur inter ordines purgandorum qui excludebantur a sacris, et non licebat eis accedere ad sacra loca, ut patet ex Ecclesiastica hierarchia) iratus Demophilus monachus intravit in sancta sanctorum, et cum injuria corporali et verbis injuriosis exclusit sacerdotem simul et poenitentem, quamvis paenitentes precarentur ne hoc fieret, et excluso sacerdote retinuit sibi custodiam

sanctorum, et scripsit Dionysio commendans se de hoc facto, quasi liberantem sancta loca ab immunditia.

Et Dionysius arguit eum in hac epistola de duplici temeritate : quia sacerdotem arguere ausus fuerit : et quia in sancta intravit, cum hoc non liceret monachis, sed debent stare ad ostium chori. Arguit etiam eum de impietate, qua paenitentem petentem veniam exclusit.

Dividitur ergo ista epistola in duas partes. In prima arguit cum ex sacris Scripturis. In secunda ex visione cujusdam sancti viri, ibi (sig. 21), Et si vis et divinam visionem, etc.

Prima autem dividitur in duas. In prima arguit ipsius impietatem ex testimoniis Scripturae. In secunda arguit temeritatem ejus ex ordine hierarchico, ibi (sig. 6) Nunc igitur audi nostra, etc.

Prima dividitur in duas. In prima contra ipsius impietatem ponit testimonia Scripturae, quibus mansuetudo vel pietas commendatur. In secuuda arguit eum de hoc quod contraria fecit, ibi (g 5) Demophilus autem, etc.

Prima dividitur in tres. In prima commendat mansuetudinem ab exemplis Patrum Veteris Testamenti. In secunda, ab exemplis Angelorum, ibi (sig. 3), Sed ad superius respiciamus.In tertia, per exemplum ipsius Christi, ibi (sig. 4), Sed vere boni, etc. Circa primum ponit sex exempla, primum de Moyse, secundum de David, ibi (sig. 2), Quid autem et Dei patrem, etc. Tertium de quodam praecepto veteris legis, ibi, Et quidem et lex bona, etc. Quartum de Jacob, ibi, Et Jacob, etc. Quintum de Joseph, ibi, Et Joseph, etc. Sextum de Abel, ibi, Et Abel simpliciter, etc.

Circa primum duo facit. Primo commendat mansuetudinem Moysis. Secundo ostendit in quo fuit mansuetus, ibi, Sed et quando adversus, etc.

Dicit ergo primo (g 1), quod Hebraicae historiae tradunt Moysen dignum factum

Dei apparitione, propter multam mansuetudinem. Et hoc probat dupliciter : primo quia si aliquando Scriptura perhibet eum exclusum a visione divina, prius excludit ipsum a mansuetudine, sicut dicitur, quod Moysi superbienti et divinis consiliis resistenti, iratus est Dominus furore. Hoc quidem nostra littera non habet, sed sumitur de circumstantia litterae, Num. xx, 12, ubi dicitur ad eum et Aaron : Quia non credidistis mihi, ut sanctificaretis me coram filiis Israel, non introducetis hos populos, etc. Mansuetudinem quidem amiserat, quando propter tumultum populi in dubietatem versus, non sanctificavit Dominum, dicens (xx, 10) : Audite rebelles et increduli : num de petra hac vobis aquam poterimus ejicere ? Et Deut. 1, 37, dicitur : Mihi quoque iratus propter vos est Dominus. Secundo probat : quia quando commendatur sicut dignus dignitatibus praelationis populi, per indicationem divinam sibi collatis, laudatur ex eminenti Dei imitatione, scilicet ex mansuetudine super omnes homines : quia dicitur Matth. XI, 29 : Discite a me, quia mitis sum, etc. Dicitur enim (quando Maria et Aaron jurgati sunt contra ipsum, de praelatione populD quod erat mansuetus valde super omnes homines qui morabantur in terra (Num. xii, 3). Et propter hoc statim in eodem capitulo vocabatur ramulus Dei, et magis dignus ad visionem Dei, quam aliquis aliorum Prophetarum : unde ibi dicitur (XII , 6 et seq.) : Si quis fuerit inter vos Propheta, in visione apparebo ei:... at non talis servus meus Moyses :... . ore enim ad os loquor ei : et non per aenigma et figuras Dominum videt. Unde patet per hoc, quon mansuetudo facit di gnum Dei visione : quia ea amota, amovetur, et posita, ponitur.