In Evangelium Secundum Lucam

 PROOEMIUM BEATI LUCAE IN EVANGELIUM SUUM.

 CAPUT I.

 IN CAPUT I LUCAE

 Sequitur:

 Ecce opportunitas ex opere. Et sequitur, ponens opportunitatem ex tempore dicens :

 Sequitur de loci opportunitate, cum dicit :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Dicit igitur:

 Sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Unde sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur laetissimus auditus:

 Sequitur congratulationis modus, cum dicit :

 Sequitur de sanctitatis istius Praecursoris progressu.

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur de effectu cum dicit:

 Et ideo sequitur signum duplex, naturae, et gratiae.

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 CAPUT II.

 IN CAPUT II LUCAE

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur de re annuntiata :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Et ideo sequitur :

 Sequitur de effectu.

 Sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur finis, cum dicitur :

 Sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 CAPUT III.

 IN CAPUT III LUCAE

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur de missi obedientia :

 Sequitur:

 Unde sequitur :

 Sequitur :

 His igitur de causis baptizari voluit Dominus. Sequitur :

 CAPUT IV.

 IN CAPUT IV LUCAE

 Sequitur de auctoritate, cum dicit : Evangelizare, etc.

 Sequitur :

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 CAPUT V.

 IN CAPUT V LUCAE

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT VI.

 IN CAPUT VI LUCAE

 Dicit igitur:

 Sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur :

 Et ideo sequitur:

 Et hoc est quod sequitur:

 Unde sequitur:

 Sequitur :

 Sequitur :

 Unde sequitur:

 CAPUT VII.

 IN CAPUT VII LUCAE

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 CAPUT VIII.

 IN CAPUT VIII LUCAE

 Et hoc est quod sequitur :

 Unde sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et ideo sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur.

 Sequitur :

 CAPUT IX.

 IN CAPUT IX LUCAE

 Sequitur:

 Sequitur:

 Sequitur:

 Sequitur:

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 Dicit igitur tangendo tria : discubitum, ordinem discumbentium, et numerum satiatorum.

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur:

 Dicit igitur : Et ecce.

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur:

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 CAPUT X.

 IN CAPUT X LUCAE

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur:

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Sequitur de officiis Marthae.

 CAPUT XI.

 Dicit igitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XII.

 IN CAPUT XII LUCAE

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur de primo : Sint lumbi vestri praecincti.

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XIII.

 IN CAPUT XIII LUCAE

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequi?ur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XIV.

 IN CAPUT XIV LUCAE

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur tertium :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 CAPUT XV.

 IN CAPUT XV LUCAE

 Dicit igitur:

 Dicit igitur : Et dixit.

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur de primo horum :

 CAPUT XVI.

 IN CAPUT XVI LUCAE

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XVII.

 IN CAPUT XVII LUCAE

 Dicit igitur :

 Dicit igitur illis :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequilur.

 Dicit igitur :

 CAPUT XVIII.

 IN CAPUT XVIII LUCAE .

 Dicit igitur :

 Dicit igitur:

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XIX.

 IN CAPUT XIX LUCAE

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur : Et ait illi dominus ejus, benigne suscipiens eum :

 CAPUT XX.

 IN CAPUT XX LUCAE

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XXI.

 Dicit igitur:

 CAPUT XXII.

 IN CAPUT XXII LUCAE

 Dicit igitur:

 Dicit igitur:

 Et hoc est quod sequitur:

 Dicit igitur :

 Et ideo sequitur :

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XXIII.

 IN CAPUT XXIII LUCAE

 Dicit igitur :

 Dicit igitur :

 Dicit igitur :

 Dicit igitur :

 Dicit igitur : Ducebantur autem, cum amara necessitate tracti. Thren. v,

 Dicit igitur de primo : Jesus autem, omnia haec mala et vituperia perpessus, dicebat,

 Dicit igitur : Et stabat minaciter populus spectans,

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XXIV

 IN CAPUT XXIV LUCAE

 Dicit igitur:

 Et hoc est quod sequitur:

 Dicit igitur:

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur :

 Dicit igitur: Et ipsi adorantes. Matth.

Sequitur :

" Non sunt nobis plus quam quinque panes, et duo pisces. "

Notantur in hac responsione Apostolorum duo : insufficientia habitorum, et sufficientia commutationum.

Insufficientia habitorum dicit secundum mysterium simul et litteram quatuor : quorum primum est legis insufficientia secundum mysterium. Secundum autem, ejusdem sufficientia secundum spiritum subintellectum. Tertium est paupertatis sufficientia secundum victum sapientiae studientium. Quartum, parsimoniae modestia, propter concupiscentiae fraenum.

De primo dicit Glossa : " Nondum erant Apostolis nisi quinque panes legis Mosaicae et duo pisces, id est, illae personae quae Israelitico populo inungebantur ad regendum populum, sacerdotes scilicet, et reges : in quibus nulla plenaria refectio poterat inveniri. Quamdiu enim legitur Moyses, velamen positum est super cor eorum . " Hoc significatum est, Numer. XI, 5, ubi propter insufficientem refectionem populus flagrabat desiderio ciborum aegyptiacorum. Ad Hebr. VII, 19 : Nihil ad perfectum adduxit lex.

De secundo notatur, quod hoc Apostolis bene suffecisset, qui spiritum in lege intellexerunt. Littera enim cum spiritu gratiae semper sufficit. Psal. lxxvii, 29 et 30 : Manducaverunt et saturatisunt nimis, et desiderium eorum attulit eis : non sunt fraudati a desiderio suo. Cum spiritu enim habet in se omne delectamentum, et omnis saporis suavitatem in viris perfectis qui spiritum in lege percipiunt. Et ideo illi significantur per Moysen, qui in sufficientia cibi permansit cum Domino in monte : sicut et Apostolis cum Domino cibus ille suffecisset, si turba non supervenisset. Eccli. xv, 3 : Cibabit illum pane vitae et intellectus.

Notatur etiam parsimonia victus, et fraenatio concupiscentiae Apostolorum. Panes enim hordeacei fuerunt, et pisciculi in terra tam calida reservari non poterant, nisi essent salsi. Unde, Joan. VI, 9 : Est puer unus hic qui habet quinque panes hordeaceos, et duos pisces. Daniel. x, 3 : Panem desiderabilem non comedi. Vituperatur etiam dives epulo, Luc. XVI, 19, qui epulabatur quotidie splendide.

" Nisi forte nos eamus, et emamus in omnem hanc turbam escas. "

Notatur et hic sufficientia commutationis. Nisi enim omnibus emere potuissent, et ad hoc suffecissent, non dixissent : " Nisi forte nos eamus, et emamus. " Sed si hoc est verum, qualiter dicuntur fuisse pauperes et egeni ? Sed sciendum, quod cum Domino fuerunt multi, qui terrenis non renuntiaverant, qui semper quando voluit ministrabant ei de facultatibus suis : sicut supra, VIII, 3, habitum est. Et propter illorum sufficientiam dixerunt, quod sufficiebant ad emendum : sicut habetur, Act. IV, 34 et 35 : Quotquot possessores agrorum, aut domorum erant, vendentes afferebant pretia eorum quae vendebant, et ponebant ante pedes Apostolorum. Dividebatur autem singulis prout cuique opus erat. Sic Zachaeus dimidium bonorum suorum dedit pauperibus . Sic Matthaeus fecit convivium magnum in domo . Sic Joseph, qui cognominatus est Barnabas... cum haberet agrum, vendidit eum, et attulit pretium, sicut dicitur, Act. IV, 36 et 37. Sic multi cum Domino cum abundarent in temporalibus, communicabant illa discipulis, ut spiritualia discipulorum illis etiam communicarentur : sicut dicitur, I ad Corinth. IX, 11 : Si nos vobis, scilicet Gentibus, spiritualia seminavimus, magnum est si nos carnalia vestra metamus ? Gentes ergo quae factae sunt eorum participes,debent et in carnalibus ministrare eis. Sic multi pretia dabant Domino et Apostolis, ex quibus habebant loculos, in quibus ea quae mittebantur portabant .

Spiritualiter tamen sive mystice dicit Glossa, quod nondum intellexerunt Apostoli cibum populi credentis non esse venalem. Nec noverant adhuc nos esse redimendos, non pretio pecuniae, sed pretioso sanguine quasi agni immaculati Christi .

De esca vero spirituali Apostolorum, qua pascere jussi sunt turbam, dicitur, Matth. x, 8 : Gratis accepistis, gratis date. Luc. VI, 38 : Date, et dabitur vobis. lsa. lv, 1 : Comedite, venite, emite absque argento et absque ulla commutatione vinum et lac. Haec etiam est esca, quae in omnem turbam sufficit: sicut dicit Apostolus, II ad Corinth. viii, 15 : Qui multum, non abundavit: et qui modicum, non minoravit. De hoc optimus dispensator dicit Joseph, Genes. l, 21 : Nolite timere, ego pascam vos et parvulos vestros.

" Erant autem fere viri, etc. "

Istud est verbum Evangelistae quod interseritur ad miraculi commendationem.

Et cum dicitur quod " erant fere viri quinque millia, " intelligitur secundum

Matthaeum, xv, 38, exceptis parvulis et mulieribus. Consuetum autem est in talibus, quod plures sequuntur mulieres quam viri. Multi etiam parvuli sequuntur, praecipue cum multi essent inter eos qui sequebantur eum, ut sine sollicitudine haberent ab eo necessaria victus. Joan. VI, 26 : Quaeritis me, non quia vidistis signa, sed quia manducastis ex panibus.

Mystice autem dicit Glossa, quod per quinque millia significantur illi, qui in saeculari adhuc habitu existentes, quinque sensibus bene uti noverunt. Illi enim usus sensuum, ad perfectionem quadrati cubiti numeri virtutum referant. Et ideo quinque panibus, Moysi instructionibus adhuc aluntur. Sed taliter exponere facile est, et habetur in Glossa. Nos autem litterae insistimus. Et ideo dicit tantam multitudinem esse commemoratam, ad magnitudinem miraculi commendandam.

" Ait autem ad discipulos suos : Facite illos discumbere per convivia quinquagenos.

Et ita fecerunt. Et discumbere fecerunt omnes. "

Hic incipit Apostolos instruere de ministerio Praelatis debito.

Et tangit tria: quorum primum est, quod discumbere homines faciant per convivia. Secundum autem, discipulorum ministerium. Tertio, opus turbarum ad ministerium Apostolorum.