REINTEGRATIONS. 137

Curia ecclesiastica postea siluit, prout antea siluerat.

Orta deinde est quaedam controversia inter fratres, idest in-

ter Parochum et Paulum super praediolo, quod Parochus uni

ex suis nepotibus donaverat: hoc enim praedium sibi iure per-

tinere Paulus acriter contendebat, sed contrarium a civili Iu-

dice fuit definitum ac Parochus victor evasit.

Interea Ordinarius decessit. Eius successor existimavit ra-

tionem habendam esse suspicionum, quae contra mores Parochi

motae fuissent

Eo tandem res devenit ut fnitio anni 1859 Promotor Fisca- lis et Vicarius Generalis quamdam secretam et extraiudicialem

inquisitionem super Parochi moribus instituerint. Non deest

unum vel alterum documentum extraiudiciale ( namque nihil

in hac causa pertractatum fuit in forma iudicii) ex quibus, erui

posse videtur, Promotorem Fiscalem accessisse ad privatas per-

sonas et inopportunis et importunis interrogationibus exegisse

quodammodo ut contra Parochum testarentur (1) , quamvis id

Curia postea negaverit.

Hac peracta inquisitione, Vicarius Generalis anno 1859 primo

voce, deinde scripto Parochum hortatus est ad dimittendam e

paroeciali domo Agnetem. Die vero 21 Aprilis auctoritate edi-

xit ut eamdem dimitteret. Cum Parochus huic mandato parere

differret, die 16 Iunii novas litteras ab eodem Vicario accepit,

(1) Nihil est magis erroneum et re- probandum in inquisitione facienda, quam interrogationes suggestivae, captiosae et importunae ut testes cogantur quodam- modo verbis dicere quod animo non cogitent, vel ut ipsis ingerantur ideae , quas Inquisitor sua mente nutriat. Sic In praesenti casu inter caetera Promotor Fiscalis animi commueratione dicitur interrogasse Paulum : certusne omnino es tu hos filios esse tuos? (seu Gallice sont à vous?) ex qua interrogatione exa- speratus quoque Pauli animus devenisse dicitur.

Inquisitiones enim fiunt ac fieri de- bent ad parandam idoneam materiam ad rectum iudicium ferendum , non autem ad praeveniendum iudicium, et ad ca-

ptandas probationes praeconccpti iudicii. Prudens ac peritus Inquisitor bene noscit parare idoneam interrogationum telam ut veritas deinde a Iudice erui possit, inci- piendo etiam a remotissimis interroga- tionibus , quas neque persona inquisita neque testes identidem noscunt quo ten- dant; et plenam imo plenissimam liber- tatem relinquere debet personis inquisitis aut testibus, ut quod sciant quodque cogitent, et unde sciant et ex qua ratio- ne ita cogitent libere patefaciant ; nec non ut libere corrigant si quid minus recte expressisse dicant. Huiusmodi in- quisitio sive processus suppeditabit ido- neam materiam, cui postea inniti possit Iudex ad recte iudicandum.