EPISTOLA ENCYCLICA 143

fieri n o n poterit, ut, neglectis Religionis, q u a m profitentur, iuri- b u s , e i adhaereant, e u m q u e sua actione fulciant atque susten- tent. Enimvero a Catholicis exigere, ut in e u m d e m praesentem rerum statum firmandum s u a m et ipsi operam conferant, id a ratione atque a c o m m u n i h o m i n u m s e n s u omnino a b s o n u m est : tum enim huius Apostol icae Sedis praeceptionibus manda- tisque obtemperare des inerent; i m m o contra e a d e m aperte agerent, ab o m n i u m Catholicorum, qui penes ceteras nationes consistunt, agendi ratione recedentes.

Quapropter Catholicorum actio in praesenti rerum conditione ab Italici Dominatus rationibus prorsus aliena, intra soc iorum et Religionis rationes unice curandas circumscripta m a n e t : studetque populos m o r u m praeceptis imbuere, atque illos Eccle- siae e iusque Supremo Rectori obsequentes efficere: ab e o r u m haurienda atque amplectenda doctrina, qui quodvis s ive rerum dominium, s ive civile regimen excludunt, Italos avertere : erga auctoritatem constitutam i isdem observantiam suadere : denique eorum paupertatem variis christianae charitatis operibus op- portune levare. Igitur quomodo possunt catholici Patriae hostes compellari, atque una c u m factiosis qui in Reipublicae tranquil- litatem incolumitatemque coniurant, iure confundi ?

Hae calumniae ipso communi hominum s e n s u diluuntur. Hae enim hoc uno in verbo fundantur : cuiuslibet nationis sor- t e s , unitatem et prosperitatem in factis, quae contra Sanctam S e d e m vi consummata sunt, certo consistere ; quae quidem fa- cta plerique Viri, quorum veracitas nemini suspecta e s se potest, deplorarunt ; iique palam affirmant, s u m m a e imprudentiae me- rito tribui quemvis contra S. Sedem conflictum; contra videli- cet Institutum illud, quod Deus in media Italia collocavit; quod- que fuit s emper et perpetuo erit, praecipuum Italiae ipsius or- namentum et incomparabile decus ; contra Institutum apprime prodig iosum, quod in historia dominatur: per quod insuper Italia facta est populorum foecunda Magistra, civilis christiani cultus caput et centrum.

Cuius igitur facinoris arguendi sunt catholici, quando diu- turno huic dissidio, unde et in populorum consort ium, et in c ivium mores , et in ipsum civile regimen graviss ima incom- moda derivantur, f inem tandem imponi efflagitant: quando paterna supremi sui Capitis v o x ut auscultetur e x p o s c u n t ; qui toties debitam illatorum d a m n o r u m compensat ionem po-