CAPUT V.

De diptamo et dauco.

DiPTAMus est herba communis satis calida et sicca, quam, ut tradunt, cervi iaculati toxicatis prodiderunt : extrahit venenum comesta et superlinita.

DAUGUS est creticus, et daucus asininus herba habens divaricata folia fero sicut carvi, sed sunt latiora : et ipsa herba est major, et habet florem album. coronalern, in cujus medio est flos alius puniceus valde parvus : et hoc confricatus puniceo tingit colore.

Est autem herba aliquantulum aromatica, calida, et sicca, et est in multis cum carvi conveniens : sed. flos ejus est mollis et magis coronatis quam carvi, et est succus herbae consolidativus valde et vulnerum et ulcerum.

CAPDT VI.

De eruca, et epithimo, et thimo, endivia, enula, elleboro nigro et albo, et esula.

Eruca est herba in foliis fere sicut sinapis, et est calida et sicca, et temperata est in his fere, propter quod in hortis plantatur : et quando cum beta est mixta, temperat betae frigiditatem et humorem. Est autem duorum modorum, hortensis videlicet, et silvestris. Semen autem erucae est quod ponitur in decoctione loco sinapis.

Est autem in operatione sua stiptica lenitiva : tamen sola comesta gravat caput, sed hoc nocumentum aufertur ab ea quando miscetur cum lactuca, vel endivia, vel portulaca, aut cum beta: confert autem lactantibus, quia facit lac abundare, et juvat ad cibi digestionem. Silvestris autem facit abundare urinam, et commovet coitum per hoc quod facit semen ejus virgae erectionem : et hoc praecipue facit semen ejus, et alia multa operatur.

Epithimum est herba cujus crura sunt brevia valde, et folia sunt parva acuta fere sicut pineae folia : et sapor ejus est acutus, et odor ejus sicut serpilli, et est pungitivi saporis, et grana profert pro semine quae sunt rubea aliquantulum.

Thimus est ejusdem figurae, sed inferior eo in virtute : et bonum quidem et melius harum herbarum est quod venit a Creta et a Jerusalem, et hoc declinat ad rubedinem. Quod autem in nostris habitationibus nascitur, est vehementer viride, et non germinat plantatum, neque perfecte convalescit. Est autem utraque herbarum calida valde et sicca, sedant inflationes, et removent aegritudines oppilationum, et conferunt spasrno et melancholiae et epilepsiae : sed conturbant cholericos, et alias multas operationes habent bonas.

Endivia est herba duarum specierum, quae similes sunt in figura, silvestris videlicet, et liortulana. Ethortulana est adhuc duarum specierum : quaedam enim habet folia lata, et quaedam strictiora, et procedit cursu lactucae : tamen aliquantulum magis est apcritiva, et magis nutritiva, et minus exstinguit quam lactuca, et est amarior ea, et magis juvativa hepatis, et habet aliquid spinositatis in extremitate foliorum : et sunt duo modi, ut quidam dicunt, quorum unus habet lac quem vocant rostrum porcinum, et alter caret lacte quem vocant caudam porcinam. Est autem frigida et humida : sed horlulana superior est quam agrestis, et utraque in aestate etiam amarior : et tunc parum declinat ad calorem, sed nihil imprimit calor ejus.

Operationes autem ejus sunt aperire venas et ulcera : et est in eis stipticitas aliquantula., et ejus aqua cum cerusa et aceto est epithema mirabile ad infrigidandum quidquid infrigidari potest. Sedat autem nauseam et choleram, et stomachum confortat, et lac silvestris abstergit maculam oculi, confert quartanis, et emplastrata super puncturam scorpionis et aliorum parvorum venenosorum, confert, et alia talis in medicinis facit.

Enula campana dicitur, quia florem rubeum pyramidalem facit ad modum campanae : et herba ipsa lata habet folia, quae quasi omnia expansa sunt super ter- ram, sicut folia consolidae majoris : et est herba multorum modorum, et in istis modis est, quod est silvestris, et hortulana. Est autem calida et sicca : sed in ea quasi semper est superflua, quae non permittit eam statim calefacere corpus quando conjungitur ei.

Confert autem omnibus Iaesionibus et doloribus frigidis et commotionibus inflationum et ventositatum: et in ipsa est virtus rubificativa, et abstersio ultima. Emplastrum etiam factum ex radice sua et foliis, confert doloribus juncturarum frigidis, et concussioni laterum. Fit etiam ex ea vinum enulatum, quod sic fit : quia sumuntur ex ea radices, et forte folia eius, et ponuntur in musto : et cum hoc bullierit super herbae radicem, bibatur post duos vel tres menses, et mundificat pectus et pulmonem : et qui. assueto utitur enula, non indiget ut omni hora mingat. Valet etiam contra morsum venenosorum vermium.

Elleborus est duarum specierum, niger videlicet, et albus. Niger autem habet acuitatem fortiorem quam album. Hi autem qui colligunt eum, praeservantur a nocumento ipsius, comestione alii, et potu vini fortis. Folia autem herba sunt similia quasi foliis ebuli, et foliis herbae quae alexandrina vocatur, et quae a quibusdam vocatur herba luporum, eo quod lupos et canes interficit pulverizata super cibum ipsorum. Habet autem elleborus niger crus breve quod in se habet venas nigras : et ipsum crus declinat aliquantulum ad purpureitatem, et ex parte cujuslibet cruris ejus sunt duo capita quasi capita ceparurn egredientia. Quod autem de eo administratur, sunt venae, de quibus dictum est. Nascitur autem in siccis locis juxta rimas murorum vel lapidum, nec frequentius : et cum franguntur radices et sumuntur, sunt ponderosae frangibiles in se habentes vacuitates in quibus fiunt pelliculae quaedam similes telis araneae : et habet acutum saporem, et mordicat haec linguam.

Est autem herba calida et sicca, et in operatione est resolutiva, et subtiliativa, et fortis abstersionis, adeo quod corrodit carnem mortuam. Haec autem herba habet hoc, quod si plantatur juxta radicem vitis, vinum illius vitis fit resolutivum. Et de proprietate eilebori est, quod etiam permutat corpus a sua complexione, et facit ipsum addiscere complexionem bonam juvenilem. Convenit non castratis et mulieribus, sed potius virilibus et viraginibus mulieribus et fortibus adolescentibus, qui habent carnes teneras in corpore et multum sanguinem: tempore autem Martii convenit magis quam alio tempore, et post hoc in Septembri, et in gaudio et laetitia sumi debet. Qualiter autem et quantum sumitur, determinat medicus. Linitus autem cum aceto, delet morpheam, et verrucas, et linitus cum lacte excoriat scabiem. Fit etiam ex eo licinium, et immittitur in fistulas, et post dies tres eradicat fistulatam carnem : confert paralysi et doloribus juncturarum : et evacuatio per ipsum facta curat fortiter dictas aegritudines : et quando coquitur cum aceto, sedat sonitum aurium : et quando colluitur os cum aceto illo, sedat dolorem dentium, et confortat auditum debilem quando instillatur auri. Confert etiam melancholiae quae est cum homo loquitur solus aliena, et confert epilepsiae, et alias multas bonas habet operationes.

Elleborus autem albus est in foliis, et herba sicut niger, nisi quod habet venas albas in cruribus : et radices ejus similantur radicibus alteae : et est amarior albus quam niger, et habet plurimas venas procedentes a radice una. Nascitur autem in locis montuosis, et colligitur in tempore messis radix ejus et exsiccatur, et habet radicem albam planam, et bene frangibilem, nec mordicat fortiter statim linguam, et attrahit salivam : si autem vehementer mordicat, fortiter abjiciatur, quia praefocativus est. Est autem calidus et siccus sicut et niger : et cum mus comedit ipsum, moritur. Artificio enim hoc mures interficiuntur, et immiscetur in

lacte et melle : et tunc mures comedunt, et moriuntur : quando autem decoquitur cum carne, dissolvit eam. Est autem incautum valde uti elleboro, et forte inducit spasmum mortalem : pulveritus autem odoratus excitat sternutationem : habet etiam hoc elleborus, quod acuit visum, et confortat fortiter eum qui utitur eo. Est autem superfluum ejus venenum hominibus et porcis et canibus, in tantum quod etiam stercus ejus qui usus est elleboro, interficit gallinas.

Esula autem non herbae species, sed genus, et habet folia sicut linaria : sed differt in hoc quod esula lactescit, et non facit linaria, et est ruptiva pellis, et multas in solvendo habet medicorum arte operationes.