Sequitur :

" Et volucres caeli nidos. "

Volucres alta petentes, sunt praesumentes et superbi : sicut iste qui ad magna Dei dona cogitavit ascendere, et magna de se praesumpsit. Apocal. XVIII, 2 : Facta est Babylon custodia omnis volucris immundae. Daemones enim alta petentes tales custodiunt. Istae volucres in altis habent nidos. Abdiae, v. 6 : Si exaltatus fueris ut aquila, et inter sidera posueris nidum tuum, inde detraham te, dicit Dominus. Ambitiosus enim semper in altissimo nidificat, in corde suo dicens illud Isaiae, XIV, 23 : In caelum conscendam, super astra Dei exaltabo solium meum.

Ostendit autem in se nihil talium esse dicens.

" Filius autem hominis, etc. "

Minora de se praedicans propter humilitatem, dicit se Filium hominis qui est Dei Filius. Ad Roman. xii, 16 : Non alta sapientes, sed humilibus consentientes : formam servi praetendens qui est Dominus omnium.

" Non habet. " Simplicem praetendit paupertatem. Quasi diceret : Nihil ego ipse potestate mea lucratus sum, quia non habet Filius hominis in humanis

" Ubi caput reclinet, " quae tamen minima quies inter necessarias quietes. Ideo natus in praesepio, caput in mutuato quievit diversorio : juvenis praedicans, non propria quievit domo : crucifixus moriens, ad caput nullo sustentatus est receptaculo : ut in omnibus verum sit quod dicitur, Joan. I, 11 : In propria venit, et sui eum non receperunt. Jerem. XIV, 8 : Quasi colonus futurus es in terra, et quasi viator declinans ad manendum. Psal. lxxxvii, 16 : Pauper sum ego, et in laboribus a juventute mea : exaltatus autem, scilicet in cruce, humiliatus sum, turpatione ignominiosae crucis, et conturbatus, mulcta paenalitalis. Natum enim sui non receperunt. Praedicans, quasi viator colonus cordium, instabilis de loco ad locum declinavit, ad diversa deserti, et habitationis hominum loca. Moriens autem, in cruce elevatus, et oblatus, etiam capitis caruit receptaculo : et ideo inclinato capite tradidit spiritum . ''Quia nihil fuit quod nutans caput mortui retineret.

Sic praecessit veritas : per quas vias, dolus vel hypocrisis mendax sequi non desiderat.

" Ait autem ad alterum : Sequere me. Ille autem dixit: Domine, permitte mihi primum ire, et sepelire patrem meum. "

Hic agitur de sinceritate intentionis sequentium, et de fine operis eorum.

Tanguntur autem hic tria. Primum est invitatio devoti ad sequendum. Secundum, dilatio sequelae, ad pietatis officium explendum. Tertium est instructio simplicis, quod non melius bonum propter minus bonum intermittendum.

Attendendum autem, quod iste discipulus quem hic Dominus invitat ad sequendum, a quibusdam dicitur fuisse Philippus Apostolus : qui licet, Joan. I, 43 et seq., venerit ad Dominum, et etiam alios induxerit, tamen postea ad propria rediens, et cognitionem Domini assecutus sit, et nunc in toto ad relinquendum propria sit vocatus : hoc tamen non est authenticum. Quicumque autem fuerit, constat quod devotus et sincerus fuit, motus ex sermone Domini in monte, et sanctificatus. Et ideo desiderium suum ad sequendum per verbum Domini est praeventum. Et ideo dicit :

" Ait autem ad alterum."

Videns eum devotum, et ideo vocan do praeveniens desiderium ejus. Psal. xx, 4: Domine,praevenisti eum in benedictionibus dulcedinis. Job, XIV, 15 : Vocabis me, et ego respondebo tibi : operi manuum tuarum porriges dexteram. Desiderio enim cupiebat trahi. Cantic, I, 3: Trahe me : post te curremus in odorem unguentorum tuorum. Vidit enim unctiones sanitatis eum in omnibus perficere infirmis: et ideo toto corde sequi desiderans, et humilis, se ad sequendum indignum tantum Dominum reputans, exspectabat desideratam vocantis invitationem.

" Sequere me,"

Relictis omnibus : quia tuis rebus familiaribus oneratus, sequi me non posses.

" Sequere " quidem toto corde : non aliquam cordis tui de caetero portionem familiaribus rebus impendens. Daniel. III, 41 : Nunc sequimur te in toto corde, et timemus te, et quaerimus faciem tuam.

" Sequere me, " inquam, vitam : ne occupatus cum mortuis impediaris et moriaris. Osee, VI, 3 : Vivemus in conspectu ejus. Sciemus, sequemurque, ut cognoscamus Dominum.

" Sequere " adhuc, nullo retardatus, ut praecedentem comprehendas. Ad Phi- lip. III, 12 : Sequor, si quomodo comprehendam in quo et comprehensus sum.

" Sequere " igitur " me " signanter, et non alium : non aestum avaritiae : sicut dicitur, Osee, XII, 1 : Ephraim pascit ventum, et sequitur aestum : tota die mendacium et vastitatem multiplicat. Sic enim sequi voluit ille, quem vulpi et volucris caeli comparavi.

Sed tu, " me " ad superna vocantem " sequere. " Ad Philip. III, 13 et 14 : Quae quidem retro sunt obliviscens, ad ea vero quae sunt priora extendens meipsum, ad destinatum persequor, ad bravium supernae vocationis Dei in Christo Jesu.

" Ille autem dixit, "

Differens obedientiam insecutionis per occupationem officii pietatis.

In hac autem dilatione dicit tria : professionem fidei ejus qui sequendus est : petitionem indulgentiae carnalis affectus, qui ab ipso Creatore inditus est : et allegationem officii pietatis, quod a Patriarchis est observatum, a Sanctis institutum, et ab Angelis commendatum.

De primo dicit:

" Domine. "

Profitetur enim dictum, cujus jussioni credit obediendum esse. Act. v, 29 : Obedire oportet Deo magis quam hominibus. Psal. cxv, 16:0 Domine, quia ego servus tuus.

" Permitte mihi, "

Hoc est, indulge naturae quam fecisti. Exod. xx, 12 : Honora patrem tuum et matrem tuam. Impium videtur si non exhibet officium paterno funeri, super quo etiam sacerdos contaminandus .

Et ideo indulge

" Primum ire. "

Non enim renuo obedientiam, sed ordine charitalis differo, quae primo ordinat ad proximos, et postea ad alios. Cantic. II, 4 : Ordinavit me in charitatem. Gregorius : " Per obedientiam num-" quam praecipitur malum fieri: sed non-" numquam per obedientiam bonum quod " fieri posset, praecipitur intermitti. "

" Sepelire patrem meum. "

Hoc a Patriarcha Joseph est observatum, Genes. l, 5 : Ascendam, et sepeliam patrem meum, ac revertar. A Sanctis est hoc institutum, Tob. IV, 3 : Cum acceperit Deus animam meam, corpus meum sepeli. Hoc est ab Angelis commendatum, Tob. xii, 12, dixit Raphael Angelus Tobiae : Quando orabas cum lacrymis, et sepeliebas mortuos, et derelinquebas prandium tuum, et mortuos abscondebas per diem in domo tua, et nocte sepeliebas eos, ego obtuli orationem tuam Domino.

" Dixitque ei Jesus : Sine ut mortui sepeliant mortuos suos. "

Ecce simplicitatis instructio.

Dicit autem duo, quorum primum est discretionis. Secundum autem, privilegiatae dignitatis.

Id quod est discretionis, innuit tria : quorum unum est, ut quod est vanitatis, dimittatur : etiamsi conjunctum sit pietatis officio. Secundum autem, quod discretio habenda est in officiis pietatis. Tertium, quod id quod minus est, committatur vicariis : et id quod majus est, fiat per nosipsos.

Primum innuit in hoc quod dicit :

" Sine, "

Hoc est, permitte. Et non permittitur nisi malum. Quasi dicat : Solemnitas sepulturae quam vanitas hominum sibi ad solatium, non mortuis ad suffragium invenit, sinenda est aliis, et non a te, qui ad aeterna festinas exercenda. Quid enim profuit diviti purpurato solemnis tumba, et multa deflens turba, quando sepultus est in inferno in anima ? hoc tamen propter tristitiae temperamentum sinendum est. Genes. XXIII, 6 : Princeps Dei es apud nos, in electis sepulcris nostris sepeli mortuum tuum.

" Ut mortui sepeliant mortuos suos. "

In hoc notatur discretio habenda in officiis pietatis.

Et notantur tria discernenda, scilicet, sepulturae necessitas, sepelientium indignitas, et sepulti inidoneitas.

Nulla enim instans necessitas sepeliendi nobis incumbit, ubi multi alii sunt se ultro offerentes ad sepulturae officium : sed esset necessarium per nos fieri, si alii sepelientes non invenirentur : sicut, Tob. II, 3 et 4, dicitur, quod sepelivit jugulatos in platea jacentes.

Secundum est indignitas sepelientium, quam notat cum dicit :

" Ut mortui. " Et notatur quod isti fuerunt infideles in peccatis mortui. Job, xxxvi, 14 : : Morietur in tempestate anima eorum, et vita eorum inter effaeminatos. 1 ad Timoth. v, 6 : Quae in deliciis est, vivens mortua est. Et cum talibus participare, viro justo est incongruum : quia quamvis aliquando pietati dent operam, tamen in modo habent vanitatem, et in fine magis attendunt saeculi pompam quam pietatem divinam.

Tertium est mortui inidoneitas : et hanc notat, cum dicit:

" Mortuos suos. " Non enim diceretur esse mortuus eorum, hoc est, mortuorum, nisi esset omnino a Sanctorum morte separatus. Sancti enim, mortui dicuntur Dei. Isa. XXVI, 19 : Vivent mortui tui, interfecti mei resurgent. Apocal. XIV, 13 : Beati mortui, qui in Domino moriuntur. Iste autem suus mortuorum mortuus dicitur : quia filio credente, pater in infidelitate et peccatis remansit, et sic vita functus est. Psal. cxlv, 4 : Exibit spiritus ejus, et revertetur in terram suam : in illa die peribunt omnes cogitationes eorum. I Machab. II, 62 et 63 : Gloria viri peccatoris stercus et vermis est: hodie extollitur, et cras non invenietur : quia conversus est in terram suam. Tales autem indigni sunt sepultura, et maxime ut viri sancti occupentur exsequiis eorum. Isa. XIV, 19 et 20 : Quasi cadaver putridum, non habebis cum Sanctis consortium in sepultura. Et patet ex hoc peccare eos, qui intra sancta loca sepeliunt peccatores, et multum occupantur funeribus eorum. Et ex his tertio colligitur, quando non urget necessitas, hoc esse propter meliora dimittendum. Levit. xv, 31 : Docebitis filios Israel ut caveant immunditiam, et non moriantur in sordibus suis. Non enim communicandum est talibus.

" Tu autem vade, et annuntia regnum Dei. "

Ecce quid in intentione et operis exsecutione principaliter est habendum. Sic Paulus praedicavit, et propter praedicare, baptizare intermisit. I ad Corinth. I, 14, 16 et 17 : Neminem vestrum baptizavi, nisi Crispum et Caium... Baptizavi autem et Stephanae domum. Non enim misit me Christus baptizare, sed evangelizare.

Et hoc est quod dicit: " Vade, " proficiendo ad vicos, villas, castella, civitates. Marc. XVI, 15 : Euntes in mundum universum praedicate Evangelium omni creaturae. Luc. x, 3 : Ecce ego mitto vos.

" Et annuntia, " hoc est, ad capacitatem auditorum nuntia. Isa. XII, 5 : Annuntiate hoc in universa terra.

" Regnum Dei, " hoc est distributio iustitiae divinae pro qualitate meritorum. Matth. XI, 12 : Regnum caelorum vim patitur, et violenti rapiunt illud. Matth. III, 2 : Paenitentiam agite : appropinquavit enim regnum caelorum.

" Et ait alter: Sequar te, Domine. "

Hic agitur de sequentium expeditione.

Dicuntur autem hic tria. Primo enim tangitur istius ad sequendum libera et spontanea oblatio. Secundo autem, quaesita ad sequendum utilis, ut sibi videbatur, dilatio. Tertio autem ponitur differentis sequelam instructio.

De primo dicit: " Et ait alter, " alteritate animi a primo vulpino separatus : quia iste bonus, ille autem malus fuit. Numer. XIV, 6 et seq., Caleb, qui plenus est alio spiritu. A secundo autem alter : quia ille pietate officii instantis, iste autem utilitate rei familiaris distulit.

" Sequar te, Domine, "

Spontanee me offerens ad te Dominum meum sequendum. I Reg. XII, 14: Si timueritis Dominum, et servientis ei, et audieritis vocem ejus, et non exasperaveritis os Domini, eritis et vos, et rex qui imperat vobis, sequentes Dominum Deum vestrum. Timor enim facit recedere a peccato, ne eatur per devium. Audire antem vocem, illuminat viam ad sequendum : quia lucerna pedibus meis verbum tuum, et lumen semitis meis . Servire autem illi, facit de familia sequente. Non exasperare autem sermones, conservat ne avertamur a sequela: et tunc perfecte sequimur.

" Sed permitte mihi primum renuntiare his quae domi sunt. "

Ecce dilatio.

Et tangit duo, quorum primum est humanae infirmitatis: secundum autem est utilitas rei familiaris.

Primum notatur in hoc quod dicit: " Permitte me primum ire, " hoc est, indulge quod infirmitati humanae debetur. Haec enim non potest carere solatiis. Et hoc est quod dicitur, Genes. XIX, 20: Est civitas haec juxta, ad quam possum fugere, parva, et salvabor in ea : numquid non modica est, et vivet anima mea ? Haec enim civitas est rei familiaris utilitas, in qua salvatur vita animalis. Et hanc iste sibi petit indulgeri.

" Et renuntiare, " hoc est, ordinare cum relictione, " his quae domi sunt, " quae ad vitae hujus ordinata sunt necessitatem.

Hic enim et sequi Dominum voluit, et tamen ordinare de provisione futurae necessitatis: ut ex ordinatione illa futurae necessitati per suos provideret: attendens hoc quod dicit Apostolus, I ad Timoth. v, 8: Si quis suorum, et maxime domesticorum curam non habet, fidem negavit, et est infideli deterior. Voluit ergo domui suae disponere, et sibi. Isa. XXXVIII, 1: Dispone domui tuae. Proverb. XXXI, 27 : Consideravit semitas domus suae, et panem otiosa non comedit. Haec enim ordinata charitas esse videbatur.

" Ait ad illum Jesus : Nemo mittens manum suam ad aratrum, et respiciens retro, aptus est regno Dei. "

Ecce instructio. Psal. CXVIII, 66 : Bonitatem, et disciplinam, et scientiam doce me, Domine.

" Nemo mittens manum suam ad ara- . trum. " Attende quod Dominus per metaphoram arantis viam docet perfectionis.

Iste enim et temporalium voluit habere solatium, et tamen sequi Dominum in via perfectionis, et verbi Dei praedicationis : putans eamdem viam perfectis et imperfectis esse propositam. Quamvis enim infirmis hoc sufficiat, tamen perfectis viris, et praecipue in primitiva Ecclesia hoc non fuit concessum, ut simul saperent ea quae sursum sunt, et ea quae super terram. Aratrum igitur in quo sunt duae stivae, vel una : duae quidem propter duo praecepta dilectionis Dei, et proximi. In quo etiam est lignum longitudinale, quod est signum rectitudinis justitiae mandatorum : et in quo est vomer verbi Dei, et ferrum de subtus cavans terram divini timoris, datur in manu ejus qui res familiares postposuit, et utilitatibus propriis renuntiavit. Sic, III Reg. XIX, 19 et 20 : Eliseus in duodecim jugis boum arantibus, propter duodenum Apostolorum numerum, unus erat, parentum pietate affectus, cum dicitur: Osculer, oro patrem meum et matrem meam.

Dicit ergo quod sic " mittens manum, " sollicitudinis susceptae, " ad aratrum " arationis, et processiones cordium : ut inferat divinae gratiae semen, ad merendum fidei et bonorum operum fructum:

et cum uxore Lot , " respiciens retro, " ad rei familiaris solatium et sollicitudinem, non " aptus est regno Dei, " hoc est, regimini et operi regni Dei, hoc est, Ecclesiae : quia, sicut supra diximus, regnum Dei ex multis conficitur, et ideo multis comparatur. II ad Timoth. II, 4: Nemo militans Deo implicat se negotiis saecularibus, ut ei placeat, cui se probavit. I ad Corinth. IX, 23: Omnis qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet. Et ideo inter omnes Apostolos, unus solus curam rei familiaris nimis diligens, dum ultra modum propriam utilitatem procurare voluit, Dominum tradidit et vendidit: et seipsum tandem laqueo suspendit . I ad Timoth. VI, 9 : Qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem, et in laqueum diaboli. Ideo dicit Apostolus, ad Philip. III, 7 : Quae mihi fuerunt lucra, haec arbitratus sumpropter Christum detrimenta. Verumtamen existimo omnia detrimentum esse, propter eminentem scientiam Jesu Christi Domini mei, propter quem omnia detrimentum feci, et arbitror ut stercora, ut Christum lucrifaciam, etc.

Hoc igitur est, quod intendit in parabola.