CAPUT XV.

De psillio, porlulaca, pollo, porro, pireiro, pipere aquae, pelroselino, peonia, pastu columbae, pede locustae, pede corvi, papavere, penlafilon, pulegio.

Psilllum est herba cujus semen psillium vocatur, et est duorum modorum, aestivum videlicet, et hyemale. Melius autem in hoc genere seminis est magis grossum, quod in aqua submergitur : est autem frigidum et humidum.

Valet autem contra apostemata calida et fornicarii, et fierisipilam cum aceto : lenit etiam pectus, et ejus mucilago cum oleo rosaceo confert chelericae siti multum : quod autem mirabile Addetur, est, quod id quod fluit ex ipso ad pondus duarum uncarum involutum in oleo rosaceo, stringit ventrem, et confert dysenteriae praecipue puerorum : et in eodem pondere mucilaginosum ipsius et ipsa mucilago involutum in oleo violaceo, solvit : bibitum autem sedat febrium inflammationem. Adhuc autem positum in sacculis lineis in aqua frigida, linguam aspersam prius rasam conservat ab asperitate, et positum sub lingua sedat sitim. Adhuc autem ipsum est in quo servatur camphora ne evaporet : et in hoc convenit cum semine lini.

PORTULACA est herba quae crura, sua expandit super terram, habens folia valde spissa similia in figuris foliis perforatae, et succus ejus est viscosus. Est autem frigida et humida.

Est autem in ipsa stipticitas, et resistit fluxui sanguinis inuitum et cholerae resistit vehementer. Ea etiam confricantur vcrrucae, et eradicat eas proprietate suae speciei, et nulla qualitate quae sit in ea delet stuporem dentium si masticetur ab eo qui. habet stupidos , eo quod lenit asperitatem : nimius autem usus ejus facit pannum in oculo : confert stomacho et hepati inflammatis : sed dejicit appetitum cibi : abscindit desiderium coitus, tamen in complexione calida et sicca addit in coitum : et si assetur portulaca et comedatur, abscindit solutionem ventris, et confert febribus acutis.

Folium quidem est herba similitudinem habens fruticis, et quaedam species sficados est, et est majus et minus : sed minus est acutius et amarius : et sunt in eo thyrsi et flores, et ipsum est pilosum album declinans ad citrinitatem, et usque ad mensuram palmi a terra est totum plenum semine : et ejus caput est sicut sphaera pilosa albis pilis gravis odoris cum quadam aromaticitate : et est ipsius quaedam amaritudo, praecipue in minori quod est montanum.

Est autem utrumque calidum et siccum : est autem subtiliativum et apcri- tivum oppilationum intrinsecarum, consolidativum plagarum et ulcerum. Et licet universaliter sit malum, stomacho tamen confert, spleni, et ictoritiae nigrae et hydropisi, et provocat ventrem et urinam, et confert ascaridibus valde, et valet contra venenum.

POLIPODIUM autem non est herba vel aliquid herbae, sed. lignum.

Porrum est herba nota, quae in terra habet caput, ex quo divaricat radices, et emittit folia. Radices autem habet ut pilos, et folia intensae viriditatis et fuscae, sicut acidum, ex medio capitis inferioris emittens longum stipitem, qui propter multum spiritum ipsius superius est concavum, et acuitur super illam concavitatem sicut pyramis, cujus acutum longe a basi producitur, et in concavo illo suum semen in modum sphaerae generatur, et tunc in croceitatem convertitur, et stipes ejus lignescit, et aperitur concavum ejus, et decidit semper pars acuta, et semen egreditur divaricatum, ita quod quodlibet granum seminis cum sua siliqua habet specialem coctilidonem ad stipitem ac si sint clavi quidam infixi in stipitem in capitibus rotundis sursum porrectis. Habet autem hoc porrum, quod folia non habet concava, cum fere omnia alia sui saporis concava habent folia. Omne autem genus hujus saporis crescit ex tunicis quibusdam : et id quod competit usibus hominum, est pars alba quae est sub terra : eo quod illa alba est frigiditate terrae et humore temperata : superior enim pars foliorum viridis valde est acuta, et acris, ita quod excitat lacrymas et odorata et comesta diu. Est autem calidum et siccum, et excitans et generans choleram.

Est autem silvestre porrum, et hoc calidius et siccius est quam hortulanum. Gravat autem caput, et facit videre somnia mala, et corrumpit dentes et gingivas, et maxime cinis ejus. Comestum autem ab animali bove vel ove totam immutat carnem ejus in suum saporem, ita quod si tunc interficiatur, tota caro sapit porrum. Si autem vacca comedat ipsum, etiam lac vaccae habet saporem porri per duos dies ad minus : propter mordicationem autem ipsius est nocivum stomacho et inflativum : et ideo oportet ut duabus aquis elixotur. Est autem tar- dae digestionis, provocat urinam et menstrua, et commovet coitum, et maxime semen ejus torrefactum, licet noceat renibus et vesicae.

Piretrum est herba longo crure etiam parvo, et acutis foliis adhaerentibus stipiti suo, et est nota, cujus radix habet quantitatem digiti. Est autem calidum et siccum, et est acuta mordicans linguam. Extrahit autem phlegma masticatum, et virtus ejus est adustiva : et cum ex eo cum oleo abstergitur corpus, extrahit sudorem, confert mollificationi nervorum antiquae : et ipsum et oleum ejus cum ipso fricatur corpus, et ungitur vehementer, aperit oppilationes colli et narium : et ejus decoctio confert dolori dentium frigido : et decoctio ejus in aceto si teneatur in ore, confirmat dentes motos.

Piper aquae est olus quod in aqua nascitur, et habet saporem piperis, et calefacit, sed minus quam piper, et multas habet piperis virtutes.

Petroselinum in multis habet figuram et virtutem apii, nisi quod costae et folia ejus sunt minora. Est autem calidum et siccum, plus medicina quam cibus : confortat digestionem, et provocat urinam, et confert contra lapidem tam ipsa herba quam radix et semen ejus.

Peonia est herba quae in aliquo similis est in foliis suis foliis ellebori, et est mas et foemina, sed foemina habet latiora folia et costas foliorum quam masculus. Educit autem multa folia alta et erecta de radice una, et illa sunt valde rubicunda quando primo pullulant, et in hoc convenit peonia cum levistico. Deinde paulatim tendunt in virorem secundum quod magis incrementum accipiunt per processum temporis. Habet autem haec herba in utroque sexu florem valde rubicundum latis foliis plus quam rosa, et profert ipsum in theca rotunda quae est fere sicut theca floris nenufari : et hoc

aperitur in quatuor partes, et emittit florem, et ipsa curvatur versus stipitem ex siccitate : et tunc in flore crescit theca aliqua oblonga, in qua fit semen, et hoc est grana nigra lucentis nigredinis, quae cum maturata sunt, theca se aperitur, et est interius rubea : et tunc decidunt grana. Haec autem herba habet radices grossas ad quantitatem digiti, quae habent stipticum saporem : et foemina dividit radicem in multas divisiones et stipitem similiter. Si tamen stipitem habeat : quoniam stipes ejus videtur esse costa foliorum ejus, et dividitur superius costa potius in folia quam folia adhaereant ei. : et hoc commune est pluribus herbis : et ideo ut ista fluunt folia sicut arbores.

Est autem herba calida et sicca vehementer, et sunt in effectibus ejus exsiccatio, et stipticitas cum resolutione, aperitione, subtilitate, incisione, et abstersione : et quando masticatur una hora, apparet post eam acuitas ad stipticitatem declinans. Abstergit autem vestigia nigra, in cute, confert podagrae : confert etiam epilepsiae, adeo quod collo suspensa grana seminis ejus compertum est multum valuisse. Isaac autem Judaeus dicit, quod suffumigatio facta ex seminibus ejus, confert daemoniacis et epilepticis, et sanat eos fructus ejus, et bibitus cum melle rosaceo confert multum. Bibita etiam quindecim grana ipsius cum mellicrato multum valent contra incubum. Semen etiam ejus confortat stomachum : et radix ejus valet ictericis, et aperit oppilationes hepatis : amplius radix decocta et bibita cum vino ad quantitatem amygdali mundificat et educit superfluitates foetorum, et plures habet alias operationes.

Pastus columbarum vel camelorum dicitur herba cujus semen columbae quaerunt, et cameli herbam. Est autem herba habens grana sicut myrtilli, et in virtutibus etiam est propinquum eidem. Sed in colore est magis cinereum, et medulla grani decorticati assimilatur in colore et gustu lenti decorticatae, in qua est ali- quantulum dulcedinis. Est autem calida et humida. In operatione autem subtilis est, et est venenum omnibus vermibus venenosis, et decoctio ejus demigrat capillos.

Pes locustae est herba similis oleri jameno. Datur autem in cibum extenuatis, et confert multum, et contra febres habet effectum crysolocannae.

Pes corvi habet similitudinem pedis corvi propter scissuram foliorum ejus, et habet florem croceum lucentis croceitatis. Confert autem solutioni antiquae radix ejus decocta : et dicit Plinius, quod confert colicae et efficit operationes hermodactyli absque nocumento.

Papaver est duarum specierum, hortense videlicet, et campestre, et est album, et nigrum : sed melius et sanius est album. Habet autem folium latum, et crus longum, in quo sunt capita sua. Habet folium varium ex rubeo colore et albescente aliquantulum, et habet florem magnum, et profert ipsum sub fructu suo, et profert eum in siliqua quae aperitur ex parte cruris ejus et cadit flore aperto. Sed campestre habet florem totum rubicundum : in capite autem suo habet thecas ordinatas multas per circuitum : et costa cujuslibet thecae incipit in crure suo per venam unam albidam, et terminatur superius : et cum omnes venae ibi conveniunt, faciunt superficiem circularem, aut tot divisiones habentem, quot sunt venae capitis, et hoc induratur, minus tamen quam testa, sed plus quam crus papaveris. In thecis autem illis habet semina sua quae sugunt de thecis illis : et cum cadit, implent mediam papaveris concavitatem, et sunt semina rotunda non omnino, sed habentia quasi puncturam quamdam in parte una.

Est autem universaliter papaver frigidum et siccum, sed plus et minus in diversis speciebus ejus : et sunt etiam omnes species ejus infrigidativae, nec mul-

tum sunt glutinativae : et nigrum papaver cum hoc est ingrossativum, et est quoddam papaver marinum, cujus anterior pars est sicut cornua tauri: et hoc est abstersivum et incisivum. Flos autem campestris papaveris mundificat vestigia ulcerum in oculis animalium : est autem nigrum praecipue somniferum et stupefactivum, et alias multas operationes in corpore humano habet. Est autem papaver zizania avenae, et adurit eam et exsiccat trahendo nutrimentum ejus a radice ipsius. Quid autem sit avena, notum est omnibus hominibus habitantibus in sexto et septimo climate : quoniam est species bladi, de qua fit panis, et conveniens cibus equorum.

Pentafilon Graeco nomine est herba quae Latine vocatur quinque folia : eo quod quinque et quinque folia simul habet circa nodum unum, et est fortis exsiccationis sine acuitate et adustione et mordicatione, et valet ad fluxum sedandum quando fit ex eo emplastrum, et diversis valet apostematibus. Folia ejus cum vino bibita valent epilepticis quando triginta diebus fuerit potio continuata. Succus radicis valet contra dolorem hepatis et icteritiam cum bibitur per aliquot dies cum melle et sale. Confert etiam solutioni haemorrhoidarum, similiter decoctio radicis ejus. Succus tamen radicis ejus est medicamen perniciosum.

Pulegium est herba parva quae expanditur super terram foliolis quasi foliis majoranae, et odore aromatico qui accedit ad odorem hyssopi, et est calida et sicca, et pastus bonus ovium, et attractiva per naturam suam. Est autem dissolutiva.