John Duns Scotus, Reportata Parisiensia Liber Secundus

Catholic Library Home

▾

John Duns Scotus, Reportata Parisiensia Liber Secundus

REPORTATA PARISIENSIA LIBER SECUNDUS.

Resolvit primum actum causandi simpliciter convenire Deo, quia est omnino indepcudens, nihil aliud praesupponens. Adducuntur rationes, quibus D. Thom.

Secundo arguitur contra rationem adductam prima quaest. quarti contra Avicennam, 9. Metaph. c.

De secundo principali, dico quod soli Trinitati competit primus actus creandi quod patet auctoritate Augustini 11. de Trinit. 14. Dei verbum potuit

Sed praeceditne duratione illud principium actum causandi, et causatum? Dicitur quod ex parte causae non oportet, quia agens, quod non agit per motum

Sententia Henrici, creaturas fuisse ab aeterno, secundum esse essentiae, et per esse existentiae tantum poni respectum ad efficiens, probatur hic, et

Sententia vera : Xullum esse quidditativum, vel essentiae, esse ab aeterno, nisi tantum in esse cognito, et sic etiam esse esse

Explicat de nihilo fieri sumi tripliciter, et in quaestione sensus est, an post nihil ordine naturae, vel durationis praecedens, possit Deus aliquid f

Dico ergo ad istum articulum, quod, etiam ex mente Philosophi, Deus potest sic creare, hoc est, quod potest creare aliquid post nihil ordine naturae,

Posse Deum producere aliquid secundum totum esse post nihil, ordine durationis, est contra Philosophos. Probatur tamen, quia agit Deus per intellectum

Circa quaestionem Theologi conveniunt in conclusione, quod non esse mundi praecessit esse

Dico tamen quod istae rationes non concludunt quia cum dicitur primo, omne factum aliqua factione fit, conceditur aut igitur semper est factio mundi

Alii arguunt contra primam opinionem. Primo, ex infinitate multitudinis, quia ex sensibus est notum, licet non sit sensibile, quod si mundus esset aet

Dico igitur ad primum quod prima opinione, quod non concludit, nec ex parte mundi, nec ex parte Dei. Unde unus Doctor dicit quod quod quid non est med

Sententia Henrici et aliorum, ad quaestionem sextam, ipsam creaturam non esse aliud a respectu ad Deum. Utitur Henricus obscuris terminis aliquilatis

Dico tamen ad quaestionem, quod relatio lapidis ad Deum, tanquam ad causam non est aliud a lapide, neque est idem formaliter et adaequate.

Ad quaestionem quintam patet ex dictis responsio. Creatio sumpta pro respectu ad Deum efficientem, est idem suo fundamento, seu rei creatae si sumatur

Dicitur ad quaestionem, quod relatio realis creaturae ad creaturam non est res alia a fundamento, sive hoc sit per subtractionem fundamenti, sive per

Teneo igitur, quod non omnis relatio creaturae ad creaturam est idem cum fundamento, sed est res alia, de qua concludunt illae rationes, et maxime pri

Ad primam rationem pro prima opinione, dico, quod relatio, quae transfertur ad divina, non est in genere Relationis, nec sunt ibi duo genera proprie,

Ad primum principale, nego istam consequentiam : Relatio creaturae ad Deum in ratione causae non est aliud ab essentia creaturae igiturnec relatio c

Dicitur primo de ratione mensurae, quod mensura durationis distinguitur ab aliis mensuris, ut a mensura perfectionis, cum aliquid est eminens, sicut v

Contra illud, quaecumque habent uniformem modum permanendi, dum manent, habent mensuram ejusdem rationis sed intellectio Angeli dum manet, et existe

Refutat asserentes substantiam caeli (idem est de similibus) ut subest motu, vel mutato esse, mensurari nunc temporis et explicat proprietates nunc

De secundo membro principali, ut de existentia rei, quae nec est fluxus, nec actu est sub fluxu, est tamen nata esse, videndum quae sit ejus mensura,

QUAESTIO II. Utrum Angelus sit in loco ?

Dicitur ad quaestionem, quod Angelus est in loco per applicationem, non autem per operationem solum, qui articulus damnatus est. Sed illud videtur ide

DISTINCTIO III.

Dicitur ad quaestionem (secundum ponentes quod individuatio est per quantitatem, vel per materiam, ut est sub quantitate, non per materiam absolute, q

Circa istam quaestionem de cognitione naturali Angeli respectu quidditatum creatarum, non de cognitione existentiae rei, dicit unus Doctor quod Angelu

Dico igitur ad quaestionem, quod Angelus habet distinctas rationes cognoscendi, et proprias alias, et alias quidditatum creatarum. Et intelligo per ra

Dicitur ad quaestionem, quod unus habitus scientialis est concreatus in Angelis, qui uno modo est qualitas alio modo continet intuilive et virtualit

Aliter dicitur ad quaestionem, quod Angelus intelligit se per essentiam. Et primo praemittitur quod aliter est in actione transeunte, et aliter in act

Ideo dico ad quaestionem, quod Angelus cognoscit se per suam essentiam. Et primo declaro quid intelligo per rationem intelligendi, intellectivi et int

Tertio, dico quod licet Angelus sit intelligibilis per essentiam, non tamen illa ralio intelligendi est ratio praecisa, quia ralio intelligendi praeci

Ad primum principale, cum dicitur quod non essel alia causa, nisi quod est est actu intelligibile, et sibi praesens, etc. dico quod verum est cum hoc

Ad aliud, cum dicitur recipiens denudatur, etc. dico quod oportet recipiens denudari a dispositione repugnante receptivo igitur in quocumque habetur

Dicitur ad quaestionem, quod Angelus videt essentiam divinam peressentiam suam, quia essentia Angeli est imago Dei, vel saltem imago est impressa in e

Contra illud arguitur, quod non sit ponenda talis species intelligibilis essentiae divinae in intellectu Angeli, quia nulla species repraesentat effig

QUAESTIO UNICA.

DIST. IV. QUAESTIO UNIC.

DIST. IV. QUAESTIO UNIC.

QUAESTIO UNICA. Utrum Angeli meruerint beatitudinem

Dicitur ad quaestionem, quod Angelus non potest appetere aequalitatem Dei. Et hoc arguitur primo ex parte intellectus respectu voluntatis. Velle sequi

Dico tamen ad quaestionem, distinguendum de actu volendi est enim duplex, simplex, et cum conditione. Simplex, qui est efficax, quando quis credit v

Explicat pulcherrimo discursu ordinem actuum voluntatis, ostendens primo quod nolle non potest esse ejus primus actus, sed velle, et non concupiscenti

Secundum declaro, quis fuit actus proximus inordinatus post primum deordinatum. Et dico quod fuit immoderate concupiscere sibi beatitudinem simplicite

Ad primum horum dico primo, praemittendo quod affectiones commodi et justi non sunt sicut a voluntate libera, quasi superaddita sed affectio justi e

Tertium patet ex praecedentibus, quia secundum ordinem volendi est ordo nolendi, quia sicut primo fuit amor sui usque ad contemptum Dei, deinde immode

DISTINCTIO VII.

Ad primam quaestionem dicitur communiter, quod mali Angeli non possunt paenitere. Sed propter quam causam, discordant Doctores. Unus dicit quod non po

Tangit quatuor modos justificandi impium, utque Deus non dicatur acceptator personarum, et potius, ut in manu cujusque sit concurrere id suam justific

Secundus articulus est, si potest impius paenitere, quomodo potest paenitere, et quomodo non potest damnatus paenitere ? Unde cum forma sit in materia

Ad tertiam quaestionem dico, distinguendo de bono velle, quia bonitas actus volendi potest esse triplex vel bonitas naturalis, et illa est secundum

DISTINCTIO VIII.

QUAESTIO UNICA.

Ad quaestionem dico tria : Primo, quale est illud corpus. Secundo, quare assumit Angelus ipsum. Tertio, quae opera vitae sunt ipsius. De primo dico qu

Tertium principale declaro, quae opera vitae potest Angelus per illud corpus exercere. Primo dico quod potest movere secundum actus progressivos, unde

Aliter dicitur ad quaestionem, quod Angelus sic loquitur alteri de singularibus, quorum notitiam habet per habitum suum, quod non potest distincte exp

Dico igitur ad quaestionem quod videnda sunt quatuor. Primo, quod Angelus potest loqui alteri Angelo. Secundo, qualiter loquitur Angelo? Tertio, quae

Secundum principale est, qualiter Angelus loquatur Angelo ? Dico quod aliquando causat actum cum specie aliquando actum sine specie aliquando spec

Tertium principale est, quae auditio est locutio, et quae non, vel quae intellectio ?Dico quod quatuor modis posset poni intellectio, vel quod sit vis

Dico ad quaestionem, quod Angelus potest loqui Angelo distanti localiter, eo modo quo potest esse in loco, quia si illa corpora distent, cum quibus An

Ad aliud dico, quod aliquod successivum est continuum sicut permanens. et tale non componitur ex indivisibilibus. Et probat hoc Aristoteles de success

QUAESTIO II. Virum omnes Angeli mittantur ?

Dico ad quaestionem, quod duplex est missio, ad extra, et ad interiora. Ad extra non regulariter mittuntur omnes sed missione interiori omnes mittun

Ad istam quaestionem fuit una opinio Avicennae 6. Naturalium cap. 6. quod Intelligentiae superiores influunt species intelligibiles in Intelligentias

Tertio, quid possunt facere quantum ad notitiam sensitivam ? Et primo, quantum ad sensum interiorem ? dico quod non possunt Angeli causare novam sensa

Dicitur, quod Angelus non potest acquirere cognitionem per species causatas ex sensibilibus, quia si sic, oporteret quod illa species esset abstracta

Aliter dicitur ad quaestionem, quod Angelus per habitum concreatum per lineam rectam cognoscit singulare. Primus punctus est universalis relucentis in

Dico igitur ad quaestionem, quod Angelus potest proficere accipiendo cognitionem a rebus tripliciter. Et necessarium videtur quod triplicem cognitione

DISTINCTIO XII.

Ostendit eos, qui asserunt materiam esse tantum ens in potentia objectiva, revera negare materiam et omnes rationes allatas contra primam sententiam

Sed contra hoc arguitur primo, quia secundum hanc opinionem, non videtur posse salvari generatio,

Dicitur ad quaestionem diversimode, secundum diversam conceptionem de materia. Dicentes quod materia non est res alia a forma, dicunt quod non potest

Ideo dico quod compositum genei rabile per se habet duas partes reai liter diversas, et materia potest esse sine omni forma.

Circa istas quaestiones primo declaro quae sit intentio quaestionis, non enim quaeritur quid sit principium individuandi, loquendo de hac intentione s

Opinio tamen unius Doctoris est, quod materia ut distincta sub parte quantitatis est principium individuandi, quod sic declarat: Quancumque conveniunt

Dicitur ad quaestionem, quod substantia materialis ex sua natura est haec, et tamen per quantitatem sunt plures substantiae in eadem specie, quae quan

Secundus modus ponendi est iste, quod substantia lapidis est haec de se, quia non per aliquid aliud ab essentia. Nam quantitas de se potest individuar

Tertia opinio, substantiam esse hanc a suis causis intrinsecis et extrinsecis effective, sed ex se formaliter est talis, et non est quaerendum unde in

Vera sententia, dari unitatem realem minorem numerica, et naturam de se non esse universalem, nec singularem, sed indifferentem, ut extra animam per d

Dicitur ad quaestionem quod non, sed per duplicem negationem, quia natura est de se dividuum. (Hoc vocabulo utitur Richardus primo de Trinit.) Hanc po

Vera sententia, substantiam materialem Meri hanc per aliquid positivum, quia imperfectio divisionis in plura nun repugnat nisi ratione perfectionis, e

Ad quaestionem respondeo affirmative. Patet quod in entibus extra animam est aliquid hoc singulare determinatum, quod non potest dividi in plura sub s

Tandem vult individualitatem desumi a qualibet entitate partiali et totali, estque ultima realitas, rei, aqua desumilur. Palet ex quaestionibus praece

DISTINCTIO XIII.

QUAESTIO UNICA.

Ad quaestionem dico, quod est I forma accidentalis, quia est per se sensibilis, ut sensu percipimus, et V ut vult Avicenna igitur non est substantia

Secundo dico, supponendo quod lux dicitur ut est in fonte, lumen

Tertio dico, quod lumen est duplex, essentiale et accidentale, sive primarium et secundarium. Essentiale et primarium dicitur illa species, per quam v

DISTINCTIO XIV.

QUAESTIO I. Utrum caelum, sit substantia simplex ?

Circa istam quaestionem aliquid est certum, aliquid est dubium. Certum, quod caelum non est substantia incorporea, cum sit quantum et sensibile. Cum i

Contra istas vias, quod neutra sit vera, probatur, quia si susceptivum sit natum recipere formam, et non habet eam, sequitur quod privatur igitur si

Dico igitur primo secundum intentionem Philosophi, quod Gaelum est substantia simplex. Unde bene sentit Commentator, 12. Metaph. text. 25. secundum me

Dico quod secundum Augustinum dubitatio fuit, si caelum fuit animali quia libro i. Retractationum, cap. 5. non retractavit absolute, qui dixit : Non h

Ad quaestionem. Omnes Astronomi et Naturales unum supponunt, scilicet quod non est ponenda stella moveri, nisi ad motum orbis, in quo est aliter eni

Sed est alia apparentia in caelo de motu Planetarum accedendo et recedendo a Zodiaco versus polum ad Septentrionem vel Meridiem, et vocatur motus lati

Primum dictam : Stellae agunt in elementa generando et corrumpendo. Secundum : Fluxus et refluxus fit a Luna. Ita Basi. cit. Amb. 4. llexaem. c. 6. Ar

Astra agunt in animata et animalia, generando qualitates convenientes vel disconvenien tes eis item in intellectum mediante organo, unde Lunatici di

QUAESTIO UNICA.

Ad quaestionem respondet Commentator 3. de Caelo, text. 67. recitando opinionem Avicennae, quod elementa manent secundum formam substantialem non remi

Dico ad quaestionem, tenendo oppositum utrisque, quod forma substantialis elementi non manet in mixto, quia nunquam sunt plura ponenda sine necessitat

DISTINCTIO XVI.

QUAESTIO UNICA.

Ad istam quaestionem dicitur quod saltem duae potentiae, scilicet intellectus et voluntas, sunt realiter distinctae, et hoc ponitur dupliciter. Prima

Ad aliud cum dicitur, idem simplex creatum non potest esse principium causale multorum, dico quod illud est falsum, loquendo de principio operativo, e

Pro secunda opinione arguitur, scilicet quod potentiae sint distinctae inter se, sed non ab essentia animae, quod potentiae sunt partes animae, ut hab

Tertia via est, quod non distinguitur realiter ab essentia animae, nec inter se re absoluta, sed tantum sunt distincta re relata, quia anima non dicit

Dico igitur ad quaestionem, quod paucitas est ponenda, ubi pluralitas non est necessaria et possibilitas, ubi non potest probari impossibilitas et

Quia tamen ista via non salvat .tot auctoritates, sicut potest alia, dico aliter quod potentiae non sunt res alia, sed sunt unitive contentae in essen

Ad auctoritates pro prima opinione, dico quod aeque probabiles sunt ad oppositum. Unde Augustinus 9. de Trinit. 5. quod potentiae non sunt accidentia.

Dico igitur ad formam quaestionis, quod imago Trinitatis in anima rationali non consistit in potentiis animae realiter distinctis imago enim est rep

DISTINCTIO XVII.

Primum dictum : Anima est per se producibi tis vide Scholium hic num 2. ubi multa contra errorem tenentem animas esse de substantia: Dei. Secundum :

Ad quaestionem, dico quod sic, ut patet Genes. 5. et Regum

DISTINCTIO XVIII

Circa istam quaestionem primo videndum, respectu quorum non est ponenda ratio seminalis? Et primo, quia ratio seminalis posset poni aliquid materiae s

Ad primum igitur pro opinione priori, patet quod non est creatio, quia materia praesupponitur et cum dicitur, definitio naturae 2. Physic. convenit

Declaro igitur in quibus est ratio seminalis, et in quibus non. Aliqua enim nunquam producunt similia, sicut Sol non producit Solem, sed ranam vel pla

DISTINCTIO XIX.

QUAESTIO UNICA.

Dicitur ad quaestionem quod praepositio cum suo casuali aequipollet adverbiali determinationi, ita quod in statu innocentiae aequipollet ei, quod est

De causa secunda corruptionis intrinsecae, scilicet de abundantia alimenti accepti, vel carentia, dico quod stante innocentia in particulari posset mo

Dico ad quaestionem, quod confirmatus potest dici dupliciter, vel quia nunquam potest peccare, sicut Beati in patria, vel quia nunquam peccabit, quamq

Dico ad quaestionem quod sic, propter hanc auctoritatem. Et ratio ad hoc est, quia omnis ordinate volens, prius vult quod est immediatum fini sed De

DISTINCTIO XXI.

QUAESTIO UNICA.

Dicitur ad quaestionem, quod primum peccatum Adae non potuit fuisse veniale, quia veniale non potuit corrumpere illam justitiam, quia nihil nisi morta

DISTINCTIO XXII.

QUAESTIO UNICA. Utrumpeccatum A dae fuit gravissimum 1

Primum Adae peccatum fuit inordinatus amor amicitiae erga conjugem, quam (inquit August.) noluit contristare. Non fuit gravissimum, quia non privavit

DISTINCTIO XXIII,

QUAESTIO UNICA.

Conclusio est negativa, pro qua rationes Alensis rejicit Doctor, tenens eam magis propter auctoritates Sanctorum, et addit duas rationes. Prima, quia

DISTINCTIO XXIV.

QUAESTIO UNICA.

Respondeo, quod ista quaestio potest habere duplicem intellectum quorum unus est ille, quod portio superior sit tantum una potentia, et similiter in

DISTINCTIO XXV.

QUAESTIO UNICA.

Dicitur ad quaestionem, quod aliud a voluntate causat effective actum in voluntate et illud est phantasma, quia oportet movens et motum esse distinc

Contra duas praefatas opiniones resolvit, voluntatem causare suum actum. Primo, contraria circa idem immutatum non possunt fieri a causa naturali, sed

Contra primam opinionem argui tur specialiter : Si phantasma est causa totalis et aequivoca intellectionis et volitionis. igitur est simpliciter perte

Ad primum pro secunda opinione, cum dicitur quod balneum in anima movet ut efficiens, si sustineatur quod objectum movet effective, licet non sit caus

Dico igitur ad quaestionem, quod nihil creatum aliud a voluntate est causa totalis actus volendi in voluntate, quia aliquid evenit conlingenter in reb

DISTINCTIO XXVI.

QUAESTIO UNICA.

Dicitur ad quaestionem, quod gratia est primo in anima, et in potentia per quamdam redundantiam. Hoc probatur per Augustinum de laude charitatis, ubi

DISTINCTIO XXVII.

QUAESTIO UNICA. Utrum gratia sit virtus ?

Solet dici ad quaestionem quod gratia sit quoddam lumen supernaturale, et juxta illud ponebatur aliud lumen, scilicet gloriae, ideo non est virtus. Et

Ideo dico quod gratia est virtus, et est idem re quod ipsa charitas, ut patet per multas praeeminentias, quas Sancti attribuunt aliquando charitati, a

DISTINCTIO XXVIII.

QUAESTIO UNICA.

Dico ad quaestionem quod vitare peccatum potest intelligi dupliciter, vel quod peccatum accipitur pro reatu, qui relinquitur post actum, qui est sine

Aliter dicitur, quod existens in peccato originali, vel in alio quantum ad reatum, non potest vitare aliud peccatum, sed necessario peccatum novo pecc

Aliter dicitur quod liberum arbitrium potest considerari dupliciter vel in se et absolute, vel ut expositum tentationibus. Primo modo potest vitare

DISTINCTIO XXIX.

Circa istam quaestionem duo sunt videnda, et primo declaro quod gratia creata est principium activum secundo, qualiter est activa. Primum declaro se

Dico igitur quod possumus considerare actum tantum, et actum talem, et actum meritorium. Unde autem dicatur r?spectus moralis, et meritorii, alibi pat

Dicitur ad quaestionem quod justitia originalis non est supernaturalis, quia sicut virga habens rectitudinem potest incurvari, et potest esse recta, e

DISTINCTIO XXX.

DISTINCTIO XXXI.

QUAESTIO UNICA.

DISTINCTIO XXXII.

QUAESTIO UNICA.

DISTINCTIO XXXIII.

QUAESTIO UNICA.

Circa istas quaestiones est una via declarans quod peccatum originale contrahitur ex infectione carnis, et in primo articulo declaratur quod primo fui

Item, opinio Magistri quantum ad hoc, quod proles abscinditur de substantia patris, non videtur vera, quia de semine patris non formatur corpus prolis

De tertio articulo, scilicet quomodo anima inficiatur ex carne, dicitur quod infectio in carne est causa infectionis in anima, non quidem talis infect

ex ipsa natura pars inferior rebellaret contra superiorem, quod norunt Philosophi, qui nihil de originali peccato intellexerunt.

De secundo articulo, scilicet quod semen sit infectum, quod est seminatum, interrogo, vel tunc, vel prius. Utrumque videtur contra Anselmum 7. De Conc

Ex propria sententia juxta Anselmi doctrinam resolvit quaest. 2. dist. 30. peccatum originuie esse privationem justitiae originalis, id est, rectitudi

De secundo quaesito, an tale sit in universo, cui competit haec descriptio nominis, et apparet quod sic, quia omnis filius naturalis Adae est debitor

Primum dictum, parvuli in Limbo non punientur paena sensus, nec habebunt tristitiam in voluntate, neque ullum actum inordinatum sap. Majores de Baptis

Ad primum principale primae quaestionis, cum dicitur : Peccatum ita voluntarium, etc. dico quod voluntarium cap. de Concepi. Virgin. voluntarium,

DISTINCTIO XXXIV.

QUAESTIO UNICA. Utrum bonum sit causa mali

Circa quaestionem primo declaro quod malum aliquo modo est in entibus. Secundo, quod habet causam in entibus. Tertio, qualiter habet causam in entibus

De tertio articulo, qualiter habet causam ? dicitur quod habet causam per accidens, et hoc convenit dupliciter : Uno modo accidente ex parte causae

De quarto articulo, scilicet quomodo bonum est causa materialis mali ?Dico quod bonum, cui contrarium malum, non est aliqua substantia, quia contraria

DISTINCTIO XXXV.

QUAESTIO UNICA.

Ad primam quaestionem dico, quod corruptio potest accipi dupliciter, proprie vel communiter. Proprie, secundum quod corruptio terminatur ad non esse p

Concedo igitur quod peccatum non corrumpit aliquid naturale, quod est intrinsecum naturae, quia secundum Dionysium 4. cap. de Divinis nominibus : Natu

Contra secundam viam superius dictam, quod peccatum non sit corruptio gratiae, probatur, quia gratia est a solo Deo per creationem igitur per nullam

Dico igitur, cujus boni est peccatum corruptio. Formaliter in voluntate nata est esse non solum rectitudo habitualis, sed actualis, ita quod actualite

De tertio, supposito quod peccatum sit formaliter aversio a Deo, quomodo distinguuntur peccata specie ? Dico quod privationes distinguuntur specie per

De quarto quaero: Utrum unum peccatum potest esse gravius alio? Dico quod illud peccatum est gravissimum, quod est immediate circa finem ultimum contr

DISTINCTIO XXXVI.

QUAESTIO UNICA.

Ad quaestionem dico quod sic. Peccatum est paena, quia omne peccatum est carentia boni justi convenientis, et major paena est carentia boni justi conv

quo videtur velle negare sufficientem gratiam in paenam peccatorum, nihil respondet, forte quia remittit se ad aliud scriptum. Itaque peccatum, propri

DISTINCTIO XXXVII.

QUAESTIO II. Utrum actus ille sita Deo, ut peccatum ?

Ad primam quaestionem, dico quod actus substratus est aliquomodo a Deo. Illud probo, quia omne ens positivum, vel est ex se, vel ab alio iste actus

Tamen alia via videtur concludi per rationes firmiores, quia nisi Deus esset immediata causa volitionis, sequeretur quod Deus non esset praescius futu

Hic tenet Doctor, si Deus non esset paratus concurrere ad rectitudinem, quod voluntas creata nullo modo peccaret, quia non haberet in sua potestate be

DISTINCTIO XXXVIII.

QUAESTIO UNICA.

Dico ad quaestionem quod inten dere proprie est in aliud tendere, et hoc modo principaliter est potentiae liberae, eum vero libere velle sit totius li

DISTINCTIO XXXIX.

QUAESTIO I. Utrum Synderesis sit in voluntate ?

Ad duas primas quaestiones respondet unus Doctor quod lex naturae continet universales regulas agendorum, et pertinet ad intellectum. Similiter ibi es

De secunda quaestione, in quo sit conscientia, dico per idem, quod sicut intellectus practicus assentit principiis agibilibus, sic assentit conclusion

Ad tertiam quaestionem, cum quaeritur, an omnis conscientia liget dico quod potest esse conscientia de lege divina, vel de actu indiffercnte, vel con

QUAESTIO UNICA.

Primum dictum : Bonitas naturalis actus est ab operante. An hinc sequatur finitionem viae et patriae non distingui specie, vide in Oxon. 4. dist. quae

DISTINCTIO XLI.

QUAESTIO UNICA.

Primum dictum : Non datur actus indifferens quoad bonitatem naturalem. Secundum : Datur actus moraliter et in particulari indifferens. Est contra D, T

DISTINCTIO XLII.

Etsi malitia sit primario in actu voluntatis, est tamen distincta malitia secundario in actibus aliarum potentiarum, etiam externis. Ita Doctor hic in

Respondeo, quantum ad istum articulum, quod oportet dicere quod in potestate voluntatis sit aliqua cogitatio, sive aliquis actus intellectus, ut possi

Respondeo igitur ad primum articulum, et praemitto tres propositiones, ex quibus patet propositum, quarum prima est, quod una intellectione existente

Sequitur videre secundo quomodo in cogitatione potest esse peccatum materialiter? Dico quod ipsius voluntatis duo sunt actus, scilicet actus concupisc

Ad secundam quaestionem respondetur, quod sermo est peccatum (idem de aliis actibus aliarum potentiarum) quatenus subest voluntati, et profertur sine

DISTINCTIO XLIII.

QUAESTIO UNICA.

Respondeo, hic videndum est quomodo potest esse peccatum aliquod in Spiritum sanctum praecise ? Ubi sciendum, quod omne peccatum est aversio a Deo, et

DISTINCTIO XLIV.

QUAESTIO UNICA. Utrum potentia peccandi sit a Deo ?

Respondeo, quod potentia peccandi potest accipi, vel pro potentia, quae est principium, vel pro potentia ut dicit ordinem ad actum peccandi, sicut in

Scholium.

Refutantur rationes Hervaei et Aegidii, adductae num. 2. et 3.

Ad aliud cum dicitur, idem simplex creatum non potest esse principium causale multorum, dico quod illud est falsum, loquendo de principio operativo, et etiam activo tam in incorporalibus, sicut in corporalibus, quia essentia animae in se simplex est receptiva omnium potentiarum suarum, quae sunt diversae specie ; igitur sicut ipse ponit simplex receptivum, ipse habet ponere ipsum esse principium causale diversorum. Similiter in corporalibus ignis est calidus, siccus, et neutrum mediante altero. Sic materia est principium receptivum i.mmediatum formarum distinctarum specie, quia illud quod est immediatum receptivum formae substantialis, aut est materia sola, vel aliquid cum materia ? Si primo modo, habetur propositum. Si secundo modo, cum totum illud quod est de essentia receptiva, inquantum receptivum per se, includatur in producto, igitur duae formae similes erunt simul in eodem, quod tamen ipse negat, accidens erit intra essentiam substantiae. Si illud aliud, quod est cum materia immediatum receptivum, non sit forma substantialis, sed accidens, igitur illud approprians, quod ipse ponit, non erit pars im mediate receptivi.

Ad aliud cum dicitur, accidens variabile recipitur mediante invariabili, non videtur esse alia ratio, nisi quia invariabile secundum se non potest esse immediatum receptivum variabilitatis, quia si invariabile secundum se posset immediate recipere accidens variabile, nulla necessitas est ponere ipsum recipi mediante alio. Si autem non possit, necessario sequitur processus in infinitum, ideo ratio nihil valet.

Ad aliud alterius Doctoris dicit unus Doctor quod nihil agit per essentiam, nisi solus Deus, et ipse semper agit. Vel potest dici quod per essentiam potest accipi dupliciter: Aliquando ut distinguitur contra illud, quod est per participationem ; aliquando ut distinguitur contra per accidens. Primo modo, dico quod nihil est per essentiam nisi Deus, quia omnis veritas, et entitas creata est talis per participationem, et isto modo agens per essentiam semper agit. Secundo modo agens per essentiam, hoc est, non per accidens, non semper agit necessario. Ad hoc est Avicenna 6. Metaph. cap. 2. dicens quod quaedam sunt virtutes activae secundum essentiam suam, quaedam non.

Ad aliud cum dicitur, sicut essentia ad esse, ita potentia ad operari, falsum est, quia esse est idem realiter essentiae, operari vero est effectus potentiae ; sed haec est vera : Sicut essentia ad esse, sic potentia ad posse operari, et tunc permutando nullum inconveniens sequitur. Ad auctoritates respondebitur inferius.