158 APPENDIX XV

intelligatis; namque solemne quo- que est inter catholicos, se agere non posse nec debere contra con- scientiam. Immo fatemur, posse in re facti contingere, ut agere teneamur contra ipsam latam au- ctoritatis ecclesiasticae senten- tiam; quandoquidem forum exter- num, ut loqui solemus, non sem- per cohaeret cum foro interno : et quoties forum internum in op- positione sit cum foro externo, primum sequi tenemur. De qua re consulendi sunt Auctores no- stri catholici de morali teologia agentes.

Verum, si nomine conscientiae intelligatis rationis placitum u- niuscuiusque, quod tamquam su- prema et independens agendi norma sit habendum, assertio vestra non solum nulli rationa- bili fundamento innititur, ac er- ronea facile ostenditur; sed ea pa- rumper per hypothesim ut vera admissa, funditus eo ipso ever- teretur totum Christi Domini ae- dificium, ita ut christianum no- men esset e terra delendum, cor- rueretque non solum fidei depo- situm, sed ordo ipse naturalis; namque et in ordine naturae obiectiva quaedam immutabili- sque norma exstat, quae a pla- citis hominum nullimode de- pendet.

Ne autem videar haec, quae asserui, omnino indemonstrata relinquere, admisso per hypothe-

sim vestro principio, fateri debe- remus, depositum veritatum re- velatarum, quod complectitur ea omnia, quae homo credere et agere debet ad aeternam conse- quendam salutem, non ut obli- gantem normam credendi agen- dique traditam hominibus fuisse, sed tamquam theoriam aliquam, ad quam considerandam homines invitati essent, ut inde, quid me- lius unusquisque sentiret, ad li- bitum teneret.

Ex quo consequeretur, Chri- stum Dominum non constituisse Ecclesiam, id est eam mirabilem societatem, elemento humano et divino constantem, tot praeclaris parabolis praenunciatam et illu- stratam, quae unum constitueret corpus ordinatum et compactum ; sed in facto constituisse atque rénovasse Babelicam turrim, cui nomen Ecclesiae dedisset. Frustra constituisset magisterium, quod depositum veritatum revelatarum vigilanter custodiret, suam polli- citus in docentibus a se consti- tutis et designatis adsistentiam usque ad consummationem sae- culorum. Falso dixisset : Qui cre- diderit salvus erit, qui non cre- diderit condemnabitur. Frustra Apostoli tanto labore, tantaque sedulitate et constantia doctrinam Christi evulgassent, atque adeo proprio eam sanguine confirmas- set, ea nimirum firmitate, ut Pau- lus ad Galatas scribens edixerit;