168 MATRIMONII

» nisi tamen Mahumetanus nuptiarum ritus sit mere civilis » et nullam Mahumetis invocationem aut aliud quodcumque » superstitionis genus includat. »

Neque difficultatem facessere, quod hic agatur de iis qui post matrimonium rite celebratum coram Ecclesia, ministrum haereticum vel turcicum adeunt, nam ipse Benedictus XIV in suo opere De Synod. Dioeces. Lib. 6. c. 7. § 1 et 2 prae- dictas resolutionem et constitutionem allegans, licitum declarat huiusmodi matrimonium civile vel ante vel post religiosum ce- lebratum. Insuper idem Pontifex in Const. Redditae sunt nobis 17 Sept. 1746, loquens de matrimoniis, quae in Belgii regio- nibus foederatorum ordinum dominio subiectis contrahebantur, licet consulti us esse dixerit « matrimonio iam antea in faciem » Ecclesiae inter se legitime celebrato ad illam explendam civi- » lem caeremoniam saecularem magistratum seq haereticum » ministellum adirent. » tamen subdebat « sed quoniam ex ve- » stris uteris deprehendimus, id non sine periculo et perturba- » tionibus posse adimpleri, id saltem pro viribus satagite ut, » postquam reipublicae morem illi gesserunt, non diu diffe- » rant Ecclesiae legibus parere, et coniugale foedus iuxta » praescriptam a Tridentino normam, rite et sancte inire. » Demum Sum. Pontifex Pius VI ad Episcopum Lucionen, in suis uteris Perlatae sunt 28 Maii 1793, quoad matrimo- nium civile ecclesiastico praemittendum scribebat}: « Nihil ta- » men impedimento esse, quominus fideles, ut civilibus po- » tiantur effectibus, praescriptam e nationali conventu decla- » rationem faciant. »

Ex quibus patere aiebat matrimonium civile, ex parte Chri- stifidelium, esse licitum. Imo s. Poenitentiariam iussu Sum. Pontificis Pii IX f. r. illud declarasse opportunum et expe- diens; nec deesse theologos, inter quos est recensendus Iose- phus D'Annibale in Summula Theologiae moralis p. 3. trac, de matr. app. § 360, qui contrahentes, si civilem caeremo- niam omittant, culpa minime vacare doceant, ob perniciosos effectus, qui exinde consequi possunt. Demum in pluribus sy- nodis provincialibus, ad maiora mala vitanda vel permitti vel