LITTERAE 173

(1) Earum nonnul las ind icare sufficiat.

P r o p . X I X - Ecc le s i a non est vera

perfectaque societas plane l ibera , nec

po l le t suis propr i i s e t cons tant ibus iu-

r ibus s ib i a d iv ino suo Fundatore c o l -

lat is , sed c i v i l i s potes ta t i s est definire

quae sint Ecc les iae iura ac l imi tes , in-

tra quos eadem iura exercere queat .

P r o p . X X X I X - Re ipub l i cae s tatus ,

utpote omnium iur ium or igo et fons, iure

quodam pol le t nul l i s c i r cumscr ip to l imi-

t ibus .

philosophia quam civilem nominant. Vera est magistra virtutis et cu- stos morum Ecclesia Christi: ea est, quae incolumia tuetur principia, unde officia ducuntur, propositisque caussis ad honeste vivendum effi- cacissimis, iubet non solum fugere prave facta, sed regere motus animi rationi contrarios etiam sine effectu. - Ecclesiam vero in suorum offi- ciorum munere potestati civili velle esse subiectam, magna quidem iniuria, magna temeritas est. Hoc facto perturbatur ordo, quia quae naturalia sunt proponuntur iis, quae sunt supra naturam : tollitur aut certe magnopere minuitur frequentia bonorum, quibus, si nulla re impediretur, communem vitam Ecclesia compleret: prae- tereaque via ad inimicitias munitur et certamina quae, quantam utrique reipublicae perniciem afferant, nimis saepe eventus de- monstravit.

Huiusmodi doctrinas, quae nec humanae rationi probantur, et plurimum habent in civilem disciplinam momenti, romani Pontifices decessores Nostri, cum probe intelligerent quid a se postularet apostolicum munus, impune abire nequaquam passi sunt. Sic Gre- gorius X V I per Encyclicas litteras hoc initio Mirari vos die XV Augusti anno MDCCCXXXII, magna sententiarum gravitate ea per- culit,, quae iam praedicabatur, in culto divino nullum adhibere delectum oportere : integrum singulis esse quod malint, de religione iudicare : solam cuique suam esse conscientiam iudicem : praeterea edere quae quisque senserit, itemque res moliri novas in civitate licere. De rationibus rei sacrae reique civilis distrahendis sic idem Pontifex: « Neque, laetiora et religioni et principatui ominari pos- n semus ex eorum votis, qui Ecclesiam a regno separari, mutuamque » imperii cum sacerdotio concordiam abrumpi discupiunt. Constat ii quippe, pertimesci ab impudentissimae libertatis amatoribus con- n cordiam illam, quae semper rei et sacrae et civili fausta extitit ii et salutaris ». - Non absimili modo Pius IX, ut sese opportu- nitas dedit, ex opinionibus falsis, quae maxime valere coepissent, plures notavit, easdemque postea in unum cogi iussit, ut scilicet in tanta errorum colluvione haberent catholici homines quod sine offensione sequerentur (1).