PATAVINA 175

mescenda est coniugum collusio ? Audacter dicam nullomodo : inspecta praesertim uxoris pietate, probitate ac religione: de quibus virtutibus testimonium perhibent (uti infra pate- bit) non solum testes septimae manus, et contestes a iu- dice inducti, sed etiam ipse iudex, qui propterea eam ap- pellat simplicem, candidam, calliditatis nesciam, seu ut Iudicis utar verbis « senza ombra di malizia »; accedit ad haec, quod uxor virum suum, (postquam fugit) numquam vidit, neque unquam epistolam ad eum misit, vel ab eo re- cepit. Hisce positis, en conclusio. Si iurata confessio coniu- gum magni existimatur, imo eorum depositionibus matrimo- nii consummationem excludentibus, iuxta sacros canones, plena fides est adhibenda; si insuper fatentibus Theologis Clericati de Sacram, matrim. Dec. XIII. quoties in foro fori penetrationem vasis defuisse, probari potest, matrimo- nium deciditur non fuisse consummatum : cum ex concordi utriusque coniugis confessione, in facti specie, de qua agi- tur, penetratio vasis locum non habuerit, legitime, ni fal- lor, sequitur, saltem ex hoc capite, matrimonii inconsum- mationem in themate tuto ac certe retinendam esse. Quid autem obiici possit huic conclusioni, ego non video.

Dictis et attestationibus coniugum, adstipulatur tum de- positio testium septimae manus, cum testimonium conte- stium a iudice inductorum. Quoad hos, duo notanda sunt. primo : testes omnes, qui se veritatem deposituros spopon- derunt, esse omni exceptione maiores, Iudice id affirmante. Secundo : testes omnes concordes inveniri in adstruenda ho- nestate, religione, sinceritate, ac veracitate Antoniae : quae in Iudicio ab ami ta appellata fuit sinceritas in concreto, « la sincerità in persona ». Testes omnes huic adstipulant sententiae ; et quoad virum retulerunt, Silvium ideo dere- liquisse uxorem, quia matrimonium consummare nequivit. Verumtamen veracem existimant, ac incapacem mentiendi, praesertim in re, de qua agitur, maximi momenti. Itaque sive consideretur utriusque coniugis assertio, iuramento fir- mata; sive spectetur Testium depositio, cum iuramento;