Sermo I.

Simile est regnum caelorum homini, qui seminavit bonum semen in agro suo, Matthaei decimo tertio .

Prothema. Surrexit Elias Propheta sicut ignis ardens, et verbum ipsius quasi facula ardebat. Verbum istud legitur Ecclesiastici quadragesimo octavo de Propheta illo Elia peccatorum scelera atrociter arguente et etiam verbum virtutis proponente. In quo datur intelligi, quod praedicator debet esse a carnalitate elongatus, ut laetificet superius agmina Angelorum, et hoc notatur, cum dicit: Surrexit Elias etc.; caritate inflammatus, ut ardeat interius pro salute universorum, quod notatur, cum subdit: sicut ignis ardens; sanctitate vitae illustratus, ut illuminet exterius mentes proximorum, quod notatur, cum subinfert: verb um ipsi us q uasi facula ardebat.

Cum ergo, carissimi, non sim totaliter elongatus a carnis voluptate, inflammatus ardore caritatis nec etiam illustratus vitae sanctitate; idcirco ante omnia divinae pietatis clementiam imploremus, ut sua solita pietate sequestret nos a carnis voluptate, inflammet caritatis ardore et illustret vitae sanctitate, ut, sic elong ati ab amore carnis, inflammati ardore caritatis et illustrati splendore sanctitatis, possimus aliqua conferre in medium, quae sint ad eius laudem et nostrarum animarum salutem.

Simile est regnum caelorum etc.

Quoniam, secundum beatum Dionysium,"impossibile est, nobis aliter lucere divinum radium nisi varietate sacrorum velaminum circumvelatum "; hinc est, quod Dominus noster Iesus Christus, sciens, quod magis esset expediens caecutienti generi humano mirificum opus creationis hominis explicat in verbo proposito sub convenientissima metaphora hominis seminantis bonum semen in agro suo, dicens: Simile est regnum caelorum etc. Tunc enim Dominus bonum semen seminavit in agro suo, quando in agro machinae mundialis fecit hominem ad imaginem et similit udinem suam. Sub hac metaphora nobilissima exprimitur creatio hominis quantum ad principium effectivum in metaphorica hominis significatione; quantum ad subiectumreceptivum in agri nominis designatione et quantum ad actum intermedium in boni seminis iactatione.

Primo ergo exprimitur creatio hominis quantum ad principium effectivum, cum dicit: Simile est regnum caelorum; homo ille metaphorice loquendo, Deus est; secundo exprimitur creatio hominis quantum ad subiectum receptivu m, cum subdit: in agro tuo; ager enim est machina mundialis; tertio exprimitur creatio hominis quantum ad actum intermedium, cum subinfert: seminavit bonum semen; tunc enim seminavit bonum semen, quando hominem creavit ad imaginem et similitudinem suam.

I. Dicit ergo: Simile est regnum caelorum , ubi exprimitur creatio hominis quantum ad principium effectivum in metaphora hominis et similitudine Sed quia tunc bene et perfecte cognoscitur unumquodque, cum cognoscitur quantum ad eius principium, medium et ultimum; ideo, si volumus perfectam cognitionem habere de creatione hominis iuxta possibilitatem intelligentiae nostrae, necesse est, ut eam cognoscamus " quantum ad eius principium, medium et ultimum, in quibus perfecta cognitio rei consistit ". Principium namque creationis non solum hominis, sed etiam totius universi est productio potentiae supernaturaliter operantis; medium autem est gubernatio sapientiae suaviter disponentis; sed ultimum est consummatio misericordiae et iustitiae iuxta merita omnibus retribuentis Primo ergo in creatione hominis productio potentiae tenentis rationem principii effectivi assimilatur homini bonum semen in agro suo seminanti; secundo gubernatio sapientiae inducentis rationem medii directivi assimilatur patrifamilias operarios i n vineam suam conducenti ; tertio consummatio misericordias et iustitiae habentis rationem ultimi complementi assimilatur homini regi cum servis suis rationem ponenti.

Primo creatio producentis potentiae tenentis rationem principii effectivi assimilatur homini semi nanti bon um semen in agro suo; unde dicitur Matthaei decimo tertio: Simile factum est regnum caelorum homini, qui seminavit bonum senten in agro tuo. Cum autem dormirent homines, venit inimicus eius et superseminavit zizania.

Dominus seminavit bonum semen in agro, machinae mundialis, quando hominem fecit ad imaginem et similitudinem suam; sed inimi cus homo, id est diabolus, cum dormirent homines, scilicet Adam et Eva negligenter agerent in custodia mandatorum Dei, superseminavit zizania, id est vitia et peccata, ex quibus nascuntur filii ir ae . Et ista expositio est ex verbis Domini. Unde ibidem sequitur: Ad eum accesserunt discipuli eius, dicentes: Edissere nobis parabolam zizaniorum agri. Qui respondens ait illis ; Qui seminat bonum semen est Filius hominis. Ager autem est mundus; bonum vero semen, hi sunt filii regni. Zizania au tem filii sunt nequam; inimicus autem, qui seminavit ea, est diabolus.

Secundo gubernatio regentis sapientiae inducentis rationem medii directivi assimilatur patrifamilias operarios in vineam suam conducenti; unde dicitur Matthaei vigesimo : Simile est regnum caelorum homini patrifamilias, qui exiit primo mane conducere operarios in vineam suam. Haec parabola comprehendit regnum Dei a principio usque ad finem. Unde dicitur quinque vicibus operarios in vineam suam conduxisse, scilicet mane, hora tertia , sexta , nona et undecima. Primo ergo mane misit operarios, quando dedit legem naturae; hora tertia , quando dedit legem scriptam; hora sexta, quando misit Prophetas ad docendum populum; hora nona, quando dedit legem novam, mittens Apostolos praedicare Evangelium omni creaturae; hora undecima, quando post Apostolos misit praedicatores et doctores et non cessat mittere usque in finem .

Tertio consummatio misericordiae et iustitiae habentis rationem ultimi complementi assimilatur homini regi cum servis suis rationem ponenti; unde dicitur Matthaei decimo octavo : Assimilatum est regnum caelorum homini regi, qui voluit rationem ponere cum servis suis. In illa enim parabola commendatur opus divinae misericordiae in dimissione debiti et opus divinae iustitiae in damnatione servi nequam . Unde licet Universae viae Domini misericordia et veritas, potissime tamen in consummatione relucebit misericordia in retributione bonorum et iustitia in punitione malorum. Et propter hoc Propheta David dicit: Duohaec audivi, scilicet misericordiam et iustitiam, quia tu reddes unicuique iuxta oper a sua . Nam bonis habentibus meritum gratiae divina misericordia reddit praemium gloriae, et malis habentibus demeritum culpae divina iustitia reddet supplicium gehennae.

II. Sequitur: inagro suo. Hic exprimitur creatio hominis quantum ad subiectum receptivum in agri nominis designatione; unde secundum verbum Domini per agrum in hoc loco intelligitur mundus , in quo fuit homo formatus quantum ad corpus de limo , et creatus quantum ad animam de nihilo. Invenimus autem in sacra Scriptura tria agri nomine censita, videlicet machinam mu ndialem , conscientiam mentalem et patriam caelestem. Unde est primo ager mundialis machinae; secundo, mentalis conscientiae, et tertio, caelestis patriae. Ager mundialis machinae est contemnendus propter occasionem erroris et devii; ager mentalis conscientiae est excolendus propter susceptionem seminis Dei; sed ager caelestis patriae est desiderandus propter odorem sive pulcritudinem Floris divini.

Primo ager mundialis machinae est contemnendus propter occasionem erroris et devii; unde dicitur Iob quadragesimo: Huic, scilicet Behemoth, montes herbas ferunt; omnes bestiae agri ludent ibi.

Quia peccatores propter nimiam apposition em cordis ad illum agrum mundialem contemnunt Deum; ideo ex cordibus eorum gignuntur spinosae herbae vitiorum, quibus pascitur et delectatur Behemoth, scilicet diabolus. Omnes bestiae agri, id est daemones latitantes in hoc mundo, ludunt ibi et applaudunt, mentes humanas ad Dei imaginem factas devio erroris ad terrenas affectiones pertrahendo, vanis cogitationibus errore praecipiti ab amore poenitentiae retrahendo et ad dulcedinem mundani gaudii alliciendo. Unde de Ioseph dicitur Genesis trigesimo septimo: Invenit eu m vir errantem in agro.

Joseph errans in agro, qui interpretatur appositio, potest significare in hoc loco hominem apponentem cor suum ad defluentes delicias mundialis agri, quarum amore alienatur, ut erret a via inquirendi regnum Dei, cum sit gratuitum, liberum et communissimum. Cor avari adeo errat, ut quod est gratuitum, velit facere servile, et quod est liberum, venale, et quod est communissimum, sibi appropriare. Et ratione istius erroris et devii i ste ager mundialis machinae est conte mnend us , licet propter sustentationis nostrae necessitatem sit parce utendus.

Secundo ager mentalis conscientiae est excolendus propter susceptionem seminis divini; unde dicitur Proverbiorum vigesimo quarto : Diligenter exerce agrum tuum, ne scilicet sterilescat spinis vitiorum; unde Sapiens dicit ibidem: Per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti. Et ecce, totum repleverant urticae, et operuerant superficiem eius spinae, et materia lapidum destructa erat. Quod eum vidissem, posui in corde meo et exemplo didici, disciplinam.

Per agrum corpus et per vineam anima designantur, quae, nisi excolantur per sanctam disciplinam et bonum exercitium, implentur spinis vitiorum et urticis prurientium desideriorum. Sed maceria lapidum destruitur, quando munimenta virtutum deseruntur, quod cum viderit sapiens,. exemplo didicit, ut expurget ab agro mentalis conscientiae et totius corporis vitiorum spinae per exercitium bonum sive virtuosae operationis, et urticus prurientium desideriorum per disciplinam continuae macerationis ; et impleatur illud Zachariae decimo: Dabit Dominus singulis annis herbam in agro.

Tertio ager caelestis patriae est desiderandus propter odorem sive pulcritudinem Floris divini; unde dicitur in Psalmo : Cognovi omnia volatilia caeli, et pulcritudo agri mecum est.

Ista enim pul critud o caelestis patriae, quae est in Deo Patre, nihil aliud est quam sensibilium et insensibilium rationalium et irrationalium, humanitatis Christi, Dei unius trinique pulcritudo, quam exponit glorificatis spiritibus contemplandam, qui nomine volatilium caeli designantur, eo quod pennis contemplationis elevantur usque ad contuitum caeli Trinitatis. Ex ista autem agri pulcritudine tantus odor fragrat penetrans usque ad interiora medullarum, ut totam caelestem curiam inebriet. Hunc odorem sentiens sanctus Isaac in Iacob, spiritu prophetico dixit: Ecce, odor filii mei sicut odor agri pleni, cui benedixit Dominus. Vere Christus fuit ager plenus floribus virtutum scilicet rosis donorum et liliis charismatum Spiritus sancti, fructibus suavium consolationum; cuius odorem sentiens aliqualiter anima contemplativa dicit: Veni, dilecte mi, egrediamur in agrum.

III. Tertio exprimitur creatio hominis quantum ad actum intermedium in boni seminis iactatione cum dicit: seminavit bonum semen. Appropriate loquendo, primo potentia creans in agro mundialis machinae seminavit spirituales ac corporales substantias dando substratum esse naturae; secundo sapientia gubernans in agro mentalis conscientiae seminavit caelestes influentias dando perfectum esse gratiae; tertio bonitas consummans in agro caelestis patriae seminavit sempiternas refulgentiae dando completum esse gloriae.

Primo ergo potentia creans in agro mundialis machinae seminavit spirituales ac corporales substantias , dando substratum esse naturae; unde dicitur Ieremiae secundo : Ego plantavi te vineam electam, omne semen verum etc.

Vinea ista plantata a Deo omnipotente est mundus, et semen eius verum est homo, qui ratione imaginis et similitudinis Dei dispositus est ad modum seminis mediante stillicidio caelestis influentiae pullulare in vigorem gratiae et crescere in messem gloriae. Sed inimicus homo, id est diabolus, aliquando superplantat falsum semen, id est vitia et peccata, ad suffocandum verum seme n, ne prorumpat in germen gratiae. Et hoc est quod dicitur Matthaei decimo tertio: Domine, nonne bonum semen se minasti in agro tuo? Unde ergo habet zizania? Et ait illis: Inimicus homo hoc fecit.

Secundo sapientia gubernans in agro mentalis conscientiae seminavit caelestes influentias dando perfectum esse gratiae; unde dicitur Osee secundo: Seminabo eam in terra et miserebor eius quae fuit absq ue misericordia.

Tunc Deus miseretur animae peccanti, quando exstirpat ex ea omnes spinas vitiorum, ut seminet in ea velut in terra electa semen verbi Dei pullulantis in germen gratiae atque crescentis in messem gloriae. Et propter hoc dicit Dominus: Qui vero in terram bonam seminatus est, hic est, qui audit verbum et intelligit et fructum affert.

Verbum Dei seminatur in terram bonam. quando auditur cum reverentia et intelligitur cum exsecutione effectus, quia tunc devota anima ad modum terrae bonae seminatae affert fructum gratiae quando quod intelligitur opere impletur.

Tertio bonitas consummans in agro caelestis patriae seminavit sempiternas refulgentias dando completum esse gloriae; unde dicitur Isaiae sexagesima primo : Isti sunt semen, cui benedixit Dominus. Gaudens gaudebo in Domino, et exsultabit anima mea i n Deo meo , quia induit me vestimentis salutis.

Isti sunt semen, id est sempiternalis refulgentiae micantis a facie claritatis Dei; cui benedixit Dominus, benedictione gloriae. Ex illa enim immediata visione faciei Dei tanto desiderio amoris rapitur anima glorificata, ut, dum gaudens gaudeat, gaudio magno exterius quantum ad aspectum humanitatis Christi; exsultet in Deo, interius quantum ad aspectum Divinitatis; ex qua quidem visione induiturvestimento salutis. Quod nobis etc.