DUBIUM.

Ad evidentiam autem eorum quae hic dicuntur, quaeritur utrum iste modus qui

est per symbolica, conveniat sacrae Scripturae? Et videtur, quod non :

1. Altissimae enim scientiae convenit altissimus tradendi modus : hic autem est quando res per propria traduntur : unde etiam in problematibus reprehendantur metaphoricae locutiones, sicut patet in secundo capite. Ergo cum Theologia sit altissima scientia, et maxime quantum ad partem illam quae tractat de Deo, quam solam Theologiam Dionysius vocat, videtur quod non sit modus ejus per figuras et symbola procedere.

2. Ad idem, Modus infimae scientiae non debet attribui supremae scientiae : sed modus per hujusmodi figuras tradendi, est poeticae artis, quae inter omnes est minus nobilis, quia finis ejus est etiam rhetoricae debilior : ergo non debet iste modus esse Theologiae , quae est altissima scientia.

3. Praeterea, Nullius scientiae est praevenire judicium rationis, nisi ejus quae non habet unde rationem persuadeat: talis autem scientia est imperfectissima : cum igitur per hujusmodi symbola praeveniatur judicium rationis, videtur quod iste modus non sit Theologiae, quae est perfectissima scientiarum.

4. Praeterea, Nullius doctrinae modus debet esse occultans propositum, cum omnis doctrina sit ad manifestationem alicujus : sed per haec symbola, occultantur ea quae in ipsis traduntur : unde etiam in littera dicitur, quod propter hoc multi non credunt divinis eloquiis : ergo videtur, quod iste modus non sit conveniens Theologicae doctrinae.

Ad oppositum.

1. Quod non habet aliquid prius, per quod manifestari possit, si ejus differentiae et passiones ignorantur a nobis, oportet quod per posteriora et similia mani festetur : talis autem est Deus, ut per se patet: ergo oportet quod per similia nobis nota manifestetur, et haec sunt

symbola.

2. Praeterea, Dionysius dicit in secundo capite Caelestis hierarchiae, quod " quanto similitudines sumuntur a rebus vilioribus, tanto sunt convenientiores nobis ad significandum spiritualia, cum in eis minus possimus detineri, et tamen non sint omnino vacua a nobilibus proprietatibus : " sed inter omnia entia, sensibilia et corporalia sunt minus nobilia : ergo per ea convenientissime nobis manifestantur divina.

Solutio. Sed dicendum, quod de Deo verius scimus quid non est, quam quid est, sicut patuit ex mystica Theologia : et ideo ea quae sunt manifestioris remotionis ab ipso, sunt convenientia ad reducendum nos in Deum : et ideo modus per symbola est maxime conveniens Theologiae : et concedimus rationes ad hoc.

Ad primum autem dicendum, quod scientiae altissimae proportionatae nobis (qualis est metaphysica) modus debet esse altissimus per prima principia : sed Theologia est altior excedens nostram proportionem : et ideo oportet, quod manuducamur in ipsam per connaturalia nobis.

Ad secundum dicendum, quod modus symbolicae Theologiae est alius a modo poesis : quia modus poesis est falsus : est enim modus poetae, ut inhaereat anima suis figmentis, in quibus accipiat vel horrorem vel delectationem ejus quod intendit persuadere vel dissuadere : et si per illa figmenta in aliquid ducatur, totum est proportionatum nobis : sed Theologia non proponit nobis symbola ut eis adhaereatur, sed intendit removere ab eis, et per similitudines in eis repertas manu ducere in id quod est supra nostram proportionem.

Et per hoc etiam patet solutio ad tertium. Quia Theologus non intendit praevenire judicium rationis, sed ratione manifestare ea quae sunt supra proportionem ipsius per connaturalia sibi. Poeta .au- tem proponit ea quae deficiunt a ratione quibus ratio non consentiret : et ideo praevenit quibusdam motivis stuporem excitantibus, quibus anima detineatur.

Ad quartum dicendum, quod quamvis hujusmodi symbola occultant veritatem in quantum sunt sensibilia quaedam, tamen in quantum sunt relata ad spiritualia, manifestant ea : referuntur autem symbola sensibilium in spiritualia per similitudinis inspectionem (ut dictum est), non quae sit secundum participationem ejusdem qualitatis, quia omnino differentes sunt qualitates corporalium et spiritualium, neque secundum proportionem ad illa quae improportionabilia sunt, nec est eis quantitas ejusdem rationis, sed per similitudinem proportionalitatis, in qua oportet quatuor facere, scilicet accipere proprietatem rei sensibilis, et comparare eam ad suum actum, et similem comparationem invenire proprietatis rei spiritualis ad suum actum : sicut proprietas leonis est animositas per quam vincit omnia animalia resistentia : similiter Deus sua virtute superbos et sibi resistentes dejicit. Non est igitur neque virtus neque actus victoriae ejusdem rationis in Deo et leone sed tantum comparatio : quia sicut se habet virtus leonis ad suam victoriam, ita virtus divina ad suam : et haec est similitudo proportionalitatis, quae semper est ad minus inter quatuor, vel re, vel ratione quando uno utitur ut duobus : sicut si dicatur : sicut se habet quatuor ad duo, ita sex ad tres : vel sicut sex ad quatuor, ita decem ad sex. Alia autem quae hic essent quaerenda, expedita sunt in primo et secundo Caelestis hierarchiae et in mystica Theologia.