Sermo I.

Assumsit Iesus Petrum et Iacobum et Ioannem, fratrem eius, et duxit illos in montem excelsum, et transfiguratus est ante eos, Matthaei decimo septimo .

Prothema. Bonitatem et disciplinam et scientiam doce me. In verbo secundo proposito, sumto de Psalmo, datur intelligi, qualis debeat esse predicator, quia primo debet esse inflammatus caritate respectu proximi; secundo, decoratus sanctitate respectu sui; tertio, illustratus veritate respectu Dei. Primo praedicator debet esse inflammatus caritate respectu proximi vel quantum ad proximum; et hoc notatur, cum dicit: Doce me bonitatem; bonitatis enim est se ipsum per caritatem ad alterum diffundere, quod proprie pertinet ad officium praedicatoris , "quia, secundum Registrum Gregorii , qui caritatem erga alterum non habet, officium praedicationis nullatenus assumere debet".

Secundo debet esse decoratus sanctitate quantum ad se ipsum; et hae notatur, cum subdit: doce me disciplinam, per quam homo decoratur spiritualiter sicut corpus vestimento.

Tertio debet esse illustratus veritate quantum ad Deum, et propter hae subinfert: doce me scientiam. Cum ergo, carissimi, non sim caritate totaliter inflammatus, sanctitate vitae decoratus, verum etiam nec Scripturae veritate illust ratus ; idcirco in nostri sermonis primordio Deum toti us consolationis et Patrem misericordiarum deprecemur humiliter, ut nos inflammet ardoris caritate, decoret vitae sanctitate, illustret Spiritus sancti veritate, ut sic amore caritatis inflammati, sanctitate vitae decorati et Spiritus sancti veritate illust rati possimus aliqua conferre in medium, quae sint ad laudem et gloriam etc.

Ass umsit I esus etc.

Quia mysterium dominicae resurrectionis, quae est exemplar nostrae glorificationis, inter omnia opera restaurationis plus habet admirationis et difficultatis ad credendum; ideo Dominus noster Iesus Christus ad manuducendum Apostolos et in eis ceteros Christianos, ut levius crederent miraculosum opus resurrectionis in Christo complendum, voluit coram tribus idoneis et praeordinatis a Deo testibus, quibus totus mundus crederet, divina dispensatione transfigurari , ut gloriam, quam habiturus erat in resurrectione, praeostenderet Et quoniam impossibile est, aliquem figere aciem sui intellectus in gloriam divinae Maiestatis, nisi prius a divina gratia praeelectus et praeventus, deinde sua diligentia sit paratus atque summo desiderio amoris elevatus; ideo in verbo proposito valde ordinate et recto ordine proceditur. Nam primo notatur divina dignatio mysticae assumtionis; secundo notatur devota praeparatio affectuosae elevationis; tertio notatur dispensativa ostensio futurae glorificationis. Primo ergo notatur divina dignatio mysticae assumtionis, cum dicit: Assumsit Iesus Petrum et Iacobum et Ioannem; secundo notatur devota praeparatio affectuosae elevationis, cum subdit: et duxit ill os in montem excelsum; Glossa : "Transfigurandus in montem ascendit, ut innuat, eos qui resurrectionem exspectant, in excelsum debere elevari et continuis precibus insistere; tertio notatur dispensativa ostensio futurae glorificationis, cum subinfert: transfiguratus est ante eos.

I. Dicit ergo: Assumsit Iesus Petrum et Iacobum et Ioannem; ubi notatur divina dignatio mysticae assumtionis. Dicitur autem mystica illa assumtio, eo quod in assumtione illorum trium mysticatur et figuratur assumtio triplicis status militantis Ecclesiae, scilicet praelationis, actionis et contemplationis. Nam status praelationis per Petrum significatur, qui primus futurus erat in regimine Ecclesiae per assumtionem praelationis. Status actionis per Iacobum significatur, qui primus futurus erat in amaritudine poenitentiae per tormentum passionis; primus enim inter Apostolos passus fuit. Status contemplationis per Ioannem significatur qui primus futurus erat in plenitudine gratiae per augmentum dilectionis Primo ergo assumsit Petrum et in Petro ceteros de statu praelationis ad praesidentiam virtualis protectionis in regimine Ecclesiae; secundo assumsit Iacobum et in Iacobo ceteros de statu actionis ad abstinentiam carnalis delectationis in amaritudine poenitentiae; tertio assumsit Ioannem et in Ioanne omnes de statu contemplationis ad affluentiam spiritualis consolationis in plenitudine gratiae.

Primo assumsit Petrum et in Petro ceteros de statu praelationis ad praesidentiam virtualis protectionis in regimine Ecclesiae; unde dicitur Aggaei secundo : Ego ''assumam te, Zorobabel, fili Salathiel, serve meus, dicit Dominus, et ponam te quasi signaculum, quia te elegi.

Zorobabel, ''princeps

Iuda, qui interpretatur princeps translationis, significat quemlibet praelatum, qui est dux et princeps militantis Ecclesiae, quam eripuit Dominus de iugo potestatis diabolicae ratione originalis peccati, sive actualis, et transtulit in regnum Filii dilectionis suae. Huic autem dicit Dominus: Assumam te, per gratiam benignae adoptionis, serve meus, per reverentiam dominicae subiectionis, et ponam te quasi signaculum, certificativum doctrinae ad faciendum fidem, promotivum in pugna ad proeliandum contra hostem et directivum in via ad dirigendum in gloriam caelestem; quia , propter hoc, te elegi, ad cathedram apostolicae praelationis.

Secundo assumsit Iacobum et in Iacobo ceteros de statu actionis ad abstinentiam carnalis delectationis in amaritudine poenitentiae; unde dicitur in Psalmo : Quoniam pater meus et mater mea dereliquerunt me, Dominus autem assumsit me. Legem pone mihi, Domine, in via tua et dirige me in semitam rectam, propter inimicos meos.

Quoniam pater meus, diabolus, mater mea, concupiscentia, dereliquerunt me, propter amaritudinem dolorosae poenitentiae; ideo Dominus assumsit me, propter collationem gratuitae iustificationis Et ratione huius vere poenitens petit cum desiderio, dicens: Legem pone mihi, Domine, in via, praeceptorum, et dirige me in semitam rectam, consiliorum, ne aliquando incidam in manus inimicorum Et de hoc dicitur Ezechielis tertio: Spiritus Domini levavit me et assumsit me, et abii amarus in indignatione spiritus mei.

Spiritus Domini levavit me, in cruce per affectum lacrymosae compassionis; et assumsit me, per excessum inflammatae dilectionis; et tunc abiit amarus in indignatione spiritus, per considerationem dominicae passionis, cum cogitat, quod iterum in se ipso crucifigat Filium Dei, reiterando peccatum.

Tertio assumsit Ioannem e t in Ioanne ceteros de statu contemplationis ad affluentiam spiritualis consolationis in plenitudine gratiae; unde dicitur in Psalmo : Beatus, quem elegisti et assumsisti, habitabit in atriis tuis.

Beatus, quem elegisti, ad statum actionis per exercitium bonae operationis; et assumsisti, ad statum contemplationis per augmentum dilectionis; habitabit in atriis tuis, per continuationem devotae orationis Et procedit valde ordinate Propheta, eo quod otium vitae contemplativae, quae est finis vitae activae , praesupponit exercitium activae Unde Gregorius in Moralibus : " Qui contemplationis arcem tenere desiderant prius per exercitium in campo operationis se probent ".

II. Sequitur secundo scilicet devota praeparatio affectuosae elevationis, cum dicit: et duxit eos in montem excelsum, ut per hoc innuat, quod qui gloriam maiestatis vult videre mentem in excelsum devotionis debet elevare . Per montem enim ratione suarum trium proprietatum convenienter dator intelligi debita praeparatio praelatorum activorum et contemplativorum. Nam mons est situalis eminentiae, immobilis persistentiae et liberalis communicantiae, sive communicabilis influentiae. Videmus enim in monte altitudinem situationis, fortitudinem incommotionis et diffusionem communicationis. Duxit ergo primo praelatos in montem situalis eminentiae per primariam divinae irradiationis receptionem; secundo duxit activos in montem immobilis persistentiae per virtuosam tolerantiam omnimodae tribulationis; tertio duxit contemplativos in montem liberalis communicantiae per caritativam diffusionem gratuitae predicationis.

Primo duxit praelatos in montem situalis eminentiae per primariam receptionem divinae irradiationis. Sol enim primo irradiat montes, deinde illuminat valles; sic praelati tanquam sublimes montes divinae lucis irradiationes debent primo in se recipere et deinde per bonae vitae exempla in subditos tanquam in Valles transmittere; unde de bono praelato dicitur Exodi vigesimo quinto : Inspice et fac secundum exemplar, quod tibi monstratum est in monte hoc. Et hoc est, quia vita praelati imprimitur cordi subditorum, ut sit sicut forma sigilli cerae, eo quod plus movent corda subditorum operum exempla quam verba. Unde Gregorius in Pastorali: "Sit rector operatione praecipuus, ut vitae viam subditis vivendo denuntiet, et grex , qui pastoris vocem moresque sequitur, per exempla melius quam per verba gradiatur ". De quo dicitur Isaiae secundo : Erit praeparatus mons domus Domini in vertice montium et elevabitur super colles, et fluent ad eum omnes gentes.

Mons iste praeparatus in vertice montium et sublimis super omnes colles est praelatus perfectus, qui talis describitur propter excellentem eminentiam evangelicae perfectionis, ratione cuius excellit etiam omnes subditos in vita quantumcumque perfectos; alioquin, sicut dicit Bernardus, " monstruosa res est gradus . summus et animus infimus, sedes prima et vita ima ". Et tunc fluent ad eum omnes populi, propter liberalem affluentiam sive benevolentiam piae subventionis Sed vae hodie quorundam praelatorum avaritiae, qui sic appropriant sibi thesauros Crucifixi, quasi a carnalibus parentibus accepissent, et impinguant inde nepotes, ditant consanguineos, et ipsi vacant cibis et potibus delicatis ! Sed certe tales sunt fures et latrones et etiam loculos habent, eo quod eaquae mittuntur pauperibus, portant consanguineis et nepotibus et carnalitati gulae. Et propter hoc multi praelati, licet ratione status inducant Iesum usque in supercilium montis, tamen inde praecipitant eum in cordibus subditorum propter mala exempla, quae dant; quibus longe melius fuisset, si toto tempore vitae suae stetissent in plano, quia " quanto status altior, tanto casus gravior ".

Secundo duxit activos in montem immobilis persistentiae per virtuosam tolerantiam omnimodae tribulationis. Montes enim ventis et impulsionibus aeris et grandinum sunt immobiliter expositi Sic activi debent esse expositi ad tolerandum constanter omnes tribulationes exemplo Christi qui exposuit corpus suum impulsionibus lanceae et clavorum et tamdiu clypeum patientiae portavit, donec vitam mortalem terminaret. Unde de bonis activis dicitur in Psalmo : Qui confidunt in Domino, sicut mons Sion; non commovebitur in aeternum qui habitat in Jerusalem.

Quia pusillanimitas est causa ruinae et confidentia causa constantiae, ideo dicuntur confidentes in Domino firmi sicut mons Sion, propter soliditatem fortitudinis et patientiae; qui habitat i n Ierusalem, per tranquillitatem pacis et concordiae, non turbando se ipsum interius in animo et non scandalizando proximum exterius in verbo, non commovebitur, per impetuositatem furoris et iracundiae.

Tertio duxit conte mplativ os in montem liberalis communicantiae sive communicabilis influentiae per caritativam diffusionem gratuitae praedicationis. Tantae enim communicationis et diffusionis sunt montes, ut omnia, quaecumque recipiunt, statim diffundant, et quasi se exonerantes, ad plana transmittant; nam pluvia, mox ut infunditur, statim refunditur, et flumina protinus, ut scaturiunt, convallibus communicant, et etiam lapides et metalla et alia, quae producunt, ad plana transmittunt. Per istum modum contemplativi debent esse irradiatores et cogitationum pluvias sive irrigationes pluviarum et etiam rores charismatum et donorum ad modum montis Sion per verbum predicationis, per exemplar conversationis ad alios transmittere; quia tunc implebitur in illis illud Ioelis secundo: In die ill a stillabunt montes dulcedinem , et colles flue nt lacte, et per omnes rivos Iuda ibunt aquae.

Contemplativi debent stillare dulcedinem, piae compassionis, ad consolandum afflictos, et colles fluere lacte, piae praedicationis, ad nutriendum debiles, et tunc

per omnes rivos, scilicet lacrymarum, Iuda, id est paenitentium

Iuda enim confitens interpretatur

ibunt aquae, scilicet gratiarum ad multiplicandum opera iustitiae et pietatis. Et illud contemplativis, maxime qui tenentur professione alicuius Regulae. competit. Concordat quod dicitur Ezechielis trigesimo sexto: Montes Israel, ramos expandite et frondete et florete et fructus facite. - Israel enim videns Deum interpretatur et significat contemplativum, qui debet videre Deum in propria conscientia; unde dicitur: montes Israel , id est contemplativi, ramos vestros expandite, scilicet ad vagantis populi congregationem; frondete, per divini verbi praedicationem; florete, per odoriferi exempli ostensionem; et fructus facite, per vestrae salutis acquisitionem et proximorum promotionem, quia tunc eritis mons Dei, mons pinguis, mons, in quo beneplacitum est Deo habitare i n eo .

III. Tertio et ultimo ostenditur dispensativa ostensio futurae glorificationis, cum dicit: et transfig ura to est ante eos. " Intellige, quia non substantiam carnis amisit, sed gloriam futurae resurrectionis ostendit ". Voluit Dominus noster Iesus Christus transfigurari coram istis tribus, per quos praelati, activi et contemplativi intelliguntur, et ostendere eis suam futuram gloriam, ut per hoc, appropriate loquendo, primo illumi naret in Petro praelatos splendore virtutis et intelligentiae; secundo confirmaret in Iacobo activos in spe exspectationis futurae gloriae; tertio inflammaret in Ioanne contemplativos amore caritatis et benevolentiae.

Primo transfiguratus est ante Petrum, ut in ipso illuminaret praelatos splendore virtutis et intelligentiae, ut per ipsos ceteri in fide illuminarentur. Unde dicit Glossa : " Et Christus voluit transfigurari coram tribus testibus, quibus totus mundus crederet ". Nec Christus in sua transfiguratione habuit tantum testimonium hominum de mundo, immo etiam habuit super hoc testimonium Dei Patris de summo caelo, testimonium Moysi de profundo limbo et testimonium Eliae quasi de malio, scilicet paradisi terrestris. Unde in sua transfiguratione voluit testimonium habere divinum, propheticum et humanum sive apostolicum, ut primo per testimonium Dei Patris dicentis : Hic est Filius meus dilectus, per quem facta sunt omnia, cognoscatur, quod ipse est omnium stabiliter magnificus in creando; ut secundo per testimonium Moysi, qui fuit " dator Legis ", et Eliae, qui fuit " eximius Prophetarum ", cognoscatur, quod ipse est cunctorum reconciliator piissimus in redimendo, secundum quod fuerat promissum et prophetatum in Lege ; ut tertio per testimonium humanum sive apostolicum, scilicet Apostolorum, qui erunt indices in die iudicii, cognoscatur, quod ipse est omnium retributor iustissimus in remunerand o. De illa transfiguratione potest exponi illud Sapientiae decimo sexto : Omnia transfigurata omnium nutrici gratiae tuae deserviebant ad voluntatem eorum quae a te sunt desiderata.

Dicuntur autem omnia transfigurari in transfiguratione Christi, eo quod aliquid de omni creatura fuit in Christo transfiguratum. Nam Christus in quantum homo communicat cum omnibus creaturis. " Habet enim esse cum lapidibus, vivere cum plantis, sentire cum iumentis et intelligere cum Angelis ". Cum ergo Christus, in quo in quantum homo de omni creatura est aliquid, sit transfiguratus; ideo dicuntur omnia in ipso esse transfigurata. Nutrici gratiae deserviebant, quia illa transfiguratio non fuit, ut acciperet dotem claritatis gloriae, sed, divina gratia dispensante, ut acciperet actum dotis claritatis gloriae ad nutriendum debiles Apostolos in fide, et maxime in hora mortis Christi. Nam omnia deserviebant nutrici gratiae ad voluntatem eorum, id est Apostolorum, propter complacentiam dilectionis, quam habuerunt in videndo gloriam Christi; unde Petrus dixit: Domine, bonum est, nos hic esse; quae a te desiderata sunt, propter mutuam cohabitationem mutuae dilectionis. Nam deliciae Filii Dei sunt esse cum Apostolis et praelatis.

Secundo voluit transfigurari ante Iacobum, ut in Iacobo confirmaret activos in spe exspectationis futurae gloriae. Unde Beda dicit in Glossa super praedictum verbum sic: "In montem transfigurandus ascendit, ut innuat, eos qui resurrectionem exspectant, mente in excelsum debere elevari et continuis precibus insistere ". De hoc potest exponi quod dicit Apostolus primae ad Corinthios quarto: Nolite ante tempus iudicare, quoadusque veniat Dominus, qui et illuminabit abscondita tenebrarum et manifestabit consilia cordium, et tunc laus erit unicuique a Deo. Haec autem, fratres, transfiguravi in me et Apollo propter vos, ut in nobis discoli , ne supra quam scriptum est, unus adversus alteram infletur pro alio etc.

Per Paulum et Apollo, quorum unus interpretatur electus mirabilis et alter admirandus, potest figurari Dominus noster Iesus Christus, cuius nomen vocatur Admirabilis . Hic autem voluit transfigurari coram Iacobo, ut per hoc discant activi exspectare futuram gloriam resurrectionis cum modestia sermonis in ore; unde dicitur: Nolite ante tempus iudicare, quoadusque veniat Dominus; cum innocentia cordis et oneris, eo quod Dominus in die iudicii illuminabit abscondita te nebraru m et manifestabit consilia cordium; et cum patientia supportationis in opere, ne supra, quam scriptum est, unus adversus alium infletur. Et tunc laui erit unicuique a Deo, cum propriam mercedem gloriae accipiet.

Tertio transfiguratus est ante Ioannem, ut in Ioanne inflammaret contemplativos amore caritatis et benevolentiae. Et de hoc dicitur in praedicto themate: Duxit illos in montem excelsum seorsum et transfiguratus est ante eos. Et resplenduit facies eius sicut sol, vestimenta autem eius facta sunt alba sicut nix.

Dominus noster Iesus Christus ad instruendum, quod nullus potest clare videre Deum in propria conscientia, nisi primo sit elevatus in Deum per mentalem devotionem, deinde sequestratus a tumultu temporalium sollicitudinum per cordis quietationem; voluit ducere Apostolos, id est contemplativos, in montem excelsum, quasi elevando eos per excessum mentalis devotionis; seorsum , sequestrando eos a tumultu saecularis inquietationis; et tunc transfiguratus est ante eos, ad ostendendam eis excellentiam suae futurae gloriae. Sed quia ex ista visione anima contemplativa inflammatur ardore caritatis et concupiscentias et dulcoratur candore castitatis et pudicitiae per nimium amorem solisiustitiae et candoris lucis aeternae; ideo dicitur, quod resplenduit facies eius sicut sol, vestimenta autem eius facta sunt alba sicut nix. Rogemus etc.