Dicit igitur :

" Homo quidam. "

Circa praeparationem istam dicit quatuor : praeparantis scilicet dignitatem, praeparationis magnificentiam, circa vocationem liberalitatem profusam, et sui cordis ad hoc ut venirent vocari, devotionem ferventissimam.

Circa primum horum dicit quatuor : praeparantis scilicet dignitatem, humanitatem, praeparationem, largitatem.

Dignitas quidem notatur in hoc quod dicit : " Quidam, " cujus dignitas, et dominatus, et honor, sunt ineffabilia. Psal. CXII, 5 : Quis sicut Dominus Deus noster qui in altis habitat ? Exod. xv, 11 : Quis similis tui, magnificus in sanctitate, terribilis atque laudabilis, faciens mirabilia ? Iste ergo, quidam est ab omnibus aliis excelsus : et ideo per speciem dominationis inexplicabilis. Psal.

lxxxv, 8 : Non est secundum opera tua. Hic homo dicitur (cum tamen Pater et Rex sit omnium) non a natura humanitatis, sed a benignilate : sicut, Sapient. VII, 23, Spiritus sanctus dicitur humanus, stabilis, certus, securus, omnem habens virtutem, Sapient. I, 6 : Benignus est spiritus sapientiae. Sicut etiam dicitur, Matth. XXII, 2 : Homo quidam, qui nihil facit inhumane. Est enim humanitas, mansuetudo ipsius. Quia, sicut dicit Philosophus, homo est animal mansuetum natura. II Reg. XXIII, 8 : Ipse est quasi tenerrimus ligni vermiculus.

Sic ergo est " homo, " omnes benigne suscipiens, et benignius pertractans, et henignissime in sua coena disponens. Sapient. VIII, 1 : Disponit omnia suaviter.

" Fecit. "

Hic notatur praeparatio, inquastudium praeparationis intelligitur et diligentia. Isa. lxiv, 4 : Oculus non vidit, Deus, absque te, quae praeparasti exspectantibus te. I ad Corinth. II, 9 : Quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quae praeparavit Deus iis qui diligunt illum. Tobias uxori suae dixit ut instrueret convivium, et praepararet omnia quae in cibos erant iter agentibus necessaria . Tobias bonitas Domin interpretatur. Uxor autem ejus, est summa sapientia. Quae bonitas Domini, facultates hujus coenae, sed sapientia sua, studium apponit praeparationis. Psal. lxvii, 11 : Parasti in dulcedine tua pauperi, Deus.''

" Goenam magnam. "

Hic tangitur magnifica liberalitas in praeparatione.

Et dicuntur duo : modus convivii, quia coena : et quantitas, quia magna.

Coena autem est post quam non est aliud convivium : et ideo maxime signat finalem reiectionem in gloria, a qua nullus qui intraverit ejicitur. De quo dicitur, Matth. XXVI, 29 : Non bibam amodo de hoc genimine vitis, iisque in diem illum cum illud bibam vobiscum novum in regno Patris mei. Et ideo istud aliud est ab eo quod describitur, Matth. XXII, 13, quia ab illo ejicitur is qui intravit, non habens vestem nuptialem. Et ideo signifleat hic in Ecclesia refectionem in gratia, a cujus communione ejicitur qui non est honestae conversationis. In gloria igitur fecit coenam magnam. Si tamen conmuniter loquamur, tunc facit quadruplicem coenam, scilicet, in refectione doctrinae, in refectione virtutis et gratiae, in refectione Eucharistiae, et in refectione gloriae. Refectionem doctrinae facit in contemplationis intellectu, refectionem virtutis et gratiae facit in voluntatis affectu, refectionem Eucharistiae facit in cordis devotione et fidei gustu, refectionem gloriae facit in patria in suae dulcedinis adspectu.Prima refectio est in virtute, secunda in forma et matre virtutum charitate, tertia in gratiae uberlate, et quarta in perfecta beatitudine. Prima est inchoationis, secunda profectionis, tertia perfectionis, et quarta est dulcedinis supereffiuentis.Luc. VI, 38 : Mensuram bonam, et conferiam, et coagitatam, et supereffiuentem dabunt in sinum vestrum.

De prima coena dicitur, Apocal. III, 20: Ecce sto ad ostium, et pulso : si quis audierit vocem meam, et operuerit mihi januam, intrabo ad illum, et coenabo cum illo, ei ipse mecum. Pulsat enim Verbum Dei et sapientia Patris, per veritatem ad intellectum, ut aperiatur ei per fidei consensum. Intrat autem per illuminationem, et concoenant intellectus et sapientia per veritatis refectionem et delectationem. Dicit enim Philosophus, quod admirabiles habet sapientia delectationes, puritate et firmitate. Hoc con- vivium instruit Sapientia, Proverb. IX, 2 et seq. : Sapientia immolavit victimas suas, miscuit vinum, et proposuit mensam suam.Misit ancillas suas ut vocarent adarcem et ad moenia civitatis.Si quis est parvulus, veniat ad me. Et insipientibus locuta est : Venite, comedite panem meum, et bibite vinum quod miscui vobis. Victimae autem sapientiae quae a vincendo dicuntur, sunt divinae veritatis studia, et lectiones, et contemplationes. Istae immolantur quando et devote Dei cultui administrantur, et delectationes earum praegustantur per intellectum. Victima enim immolata, partim Deo offerebatur, et partim a sacerdote gustabatur. Mensam ergo pinguem in his sapientia proponit omnibus diversarum veritatum divinarum, .unicuique saporem proponens : dum proponit facta et apparitiones Patriarcharum, in virtutibus et apparitionibus divinis, veritatem divinae notitiae docentibus, et revelationes Prophetarum sacramenta divinae dispositionis et voluntatis paulatim aperientibus, et sublimitatem Legislatoris, et legis mandata, morum, et justitiarum exponentibus : et in mediatore Christo, per quem gratia et veritas facta est : sive etiam in Doctoribus Apostolicis, per quos sacramenta fidei sunt patefacta : sive in studiis Patrum, per quae fides contra haereses defensa est. Hoc vinum spiritualis intelligentiae miscet, ut captivetur intellectus in obsequium fidei, et in omnibus fiat praeceptum Apostoli, ad Roman. XII, 3 : Non plus sapere quam oportet sapere, sed sapere ad sobrietatem. Haec mittit ancillas suas, hoc est, ad eam ancillantes sapientias, tam rationales quam naturales, quam eliam morales philosophias, et scientias juris tam monastici quam politici. Mittit vocare ad arcem summi intellectus divini, et ad moenia civitatis, in qua sunt scholae Doctorum omnium. Vocat autem parvulos, hoc est, humiles non de sua scientia,quae inflat, praesumentes. Et insipientibus locuta est, hoc est, qui saporem veritatis divinae nondum gusta-

verunt : ut veniant ad gustum sapientiae et ad veritatis indagationem. Eccli. xv, 3 : Cibavit illum pane vitae et intellectus, et aqua sapientiae salutaris potavit illum. Sapient. XVI, 26 : Non nativitatis fructus pascunt homines, sed sermo tuus hos qui in te crediderint, conservat. Hoc convivio refectus et delectatus fuit Moyses : ita quod quadraginta diebus et quadraginta noctibus panem non coniedit, et illustrata est facies ejus ex consortio sermonis Domini. Sic dicitur, Exod. XXXIV, 28 et 29.

Haec est ergo coena prima. Secunda coena in convivio virtutis et bonitatis in charitate. Haec est coena de qua dicitur, Judith, VI, 19 et 20 : Ozias, finito consilio, suscepit Achior in domum suam, et fecit coenam magnam. Et vocatis omnibus presbyteris, simul expleto jejunio refecerunt. Ozias fortitudo Dei interprelatur : et significat Christum Dei virtutem, sive fortitudinem. I ad Corinth. I, 24 : Christum Dei virtutem, et Dei sapientiam. Hic recipit Achior, qui fratris mei lumen interpretatur, hoc est, illuminatum jam in coena prima ex veritate. In domum suam, quae est domus virtutis et gratiae, quae est Ecclesia honorum. Psal. C, 7 : Non habitabit in medio domus meae qui facit superbiam. Exod. I, 21 : Quia timuerunt obstetrices Deum, aedificavit eis domos. Glossa : " Domos virtutum. " Et ibi fecit coenam magnam in charitate (quae mater est virtutum) filiis septem, et filiabus Job, hoc est, septem donis, et tribus theologicis virtutibus (quae sunt tres sorores) in charitate Dei et in deliciis charitatis epulantibus. Et vocatis omnibus presbyteris, quorum exempla sunt exemplaria virtutum Sanctorum. Refecerunt et epulati sunt, magnas delicias habentes in dulcedine spiritus charitatis. Eccli. XXIV, 27 : Spiritus meus super mel dulcis, et haereditas mea super mel et favum. Et ideo sequitur, v. 29 : Qui edunt me, adhuc esurient : et qui bibunt me, adhuc sitient. Quia tanta est delectatio honestatis virtu- tum et Spiritus sancti in charitate, quod fastidium tollit, et continuum auget desiderium, in tantum quod Isaias dicit, IV, 1, quod sine expensis hominis, istae virtutes suis expensis hanc faciunt refectionem : Apprehendent septem mulieres virum linum in die illa, dicentes : Panem nostrum comedemus, et vestimentis nostris operiemur : tantummodo invocetur nomen tuum super nos, aufer opprobrium nostrum. Hanc refectionem dulcedinis ministrabimus ex spiritu dulcissimae veritatis, et vestitum ministrabimus honestae conversationis : non petentes nisi quod diligendo nos, auferas opprobrium sterilitatis nostrae, et quod in te nominemur. Septem enim mulieres, septem sunt virtutes : fides, spes, charitas, prudentia, justitia, temperantia, fortitudo. Proverb. xv, 15 : Secura mens quasi juge convivium. Securitas autem mentis non est nisi per charitalem, quae informat virtutem, et null? ei deest virtus.

Tertia coena est in Eucharistia recepta ab altari, et haec est in gratiae ubertate, ex qua Eucharistia nomen accepit, quae bona gratia interpretatur. Haec est coena Paschae quam Christus habuit eum discipulis suis . De quo dicitur, Luc. XXII, 15 : Desiderio desideravi hoc Pascha manducare vobiscum antequam patiar. Haec coena Christi perficitur sacramento, in quo incorporatio fit Christo ad salutarem omnium honorum communionem, per sumptionem sui corporis. Infusio fit ad omnium intimorum aspersionem, per sumptionem sui sanguinis. Perfecta fit reconciliatio ad Deum Patrem, per pretium redemptionis suae sanctissimae animae. Vivificatio ad restaurationem omnis deperditionis spiritualis vitae ex influxu sui sanctissimi Spiritus. Et grati perfecta gratificatione reddimur Deo ex gratitudine suae divinitatis. Et ex vase omnis gratiae (quod hoc sacramentum Eucharistiae est) gratiam pro gratia acci-

pinius : ut Christo semper conformemur, et uniamur. Jerem. XXI, 14 : Inebriabo animam sacerdotum pinguedine, et populus meus bonis meis adimplebitur. Hoc est convivium coenae de quo dicitur, Isa. xxv, 6 : Et faciet Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc convivium pinguium, convivium vinderniae, pinguium medullatorum, vinderniae defaecatae. Omnibus enim populis fit coena convivii, quod totius mystici corporis facit et significat unitatem. In monte autem fit, quod tanta fit excellentia charitatis, qua Christus seipsum nobis obtulit manducandum. Est autem convivium pinguium in corporis refectione, in deitatis dulcedine, et in spiritus delectatione, et animae gratia. Vinderniae autem convivium est in sanguinis infusione, et aspersione. Medullatorum autem pinguium est : quia nullum horum est sine divinitatis penetrantis per totum, pinguissima devotione. Et est vinderniae defaecatae, per hoc quod immune est ab omni corruptionis faece. Iste est panis de quo dicitur, Genes. xlix, 20 : Aser, pinguis panis ejus, et praebebit delicias regibus.

Quartum est convivium in gloria in omni beatitudinis perfectione. Et haec est coena de qua dicitur, III Esdrae, III, 1 et 2 : Rex Darius fecit coenam magnam omnibus vernaculis suis, et omnibus magistratibus Mediae et Persidis, et omnibus purpuratis, et praetoribus, et consulibus, et praefectis sub illo. Rex iste significat eum qui habet in vestimento et in femore suo scriptum : Rex regum et Dominus dominantium . Qui bene Darius, hoc est, augmentatus dicitur : quia de naturalibus bonis in gratiam, et de gratia auget in gloriam. Fecit autem vernaculis, . hoc est, servis in domo sua genitis : qui significant innocentes. Fecit et magistratibus, hoc est, magisterium bonae vitae docentibus. Fecit, inquam, magistratibus Mediae, quae mensura interpretatur : quia doctrinam vitae cujuslibet hominis mensuraverunt. Hi eliam sunt magistratus Persarum, qui tentati interpretantur : quia doctrinam contra cujuslibet tentationem adaptaverunt. Fecit purpuratis, hoc est, omnis generis Martyribus, qui pro nomine suo purpureo sanguine sunt perfusi. Fecit etiam praetoribus, hoc est, optimis praelatis jura unicuique reddentibus. Fecit etiam consulibus omnibus qui erant sub illo, hoc est, omnibus sua consilia sequentibus, sicut virginibus, viduis, et bonis conjugatis. Fecit etiam praefectis, hoc est, bonis confessoribus sub ipso populum regentibus, sive fuerint Episcopi, sive Praepositi, sive Archidiaconi, sive Presbyteri, sive alterius ordinis Clerici, et Religiosi fuerint. In hac coena coenant fratres cum fratre suo Joseph : et prae nimietate gaudiorum inebriatur coram eis, eo quod omnis doloris et gemitus in se, et in suis obliviscitur. Apocal. XXI, 4 : Et mors ultra non erit, neque luctus, neque clamor, neque dolor erit ultra, quia prima obierunt. Haec est coena de qua dicitur, Apocal. XIX, 9 : Beati qui ad coenam nuptiarum Agni vocali sunt.''

Et de hac coena quamvis non intelligeret quid diceret, tamen in desiderio magno dixit iste : " Beatus qui manducabit panem in regno Dei. " Et ideo quia in devotionis desiderio dixit, Christus errorem suum non reprehendit : sed sine reprehensione per similitudinem ad spiritualem intellectum instruxit. Ad Galat, VI, 1 : Quod si praeoccupatus fuerit homo in aliquo delicto, vos qui spirituales estis, hujusmodi instruite in spiritu lenitatis.

Quaelibet istarum coenarum est magna. Prima quidem admiratione veritatis e altitudine, secunda autem magnitudine charitatis et latitudine, tertia Sacramenti effectu et significatione, quarta mirabilitate jucunditatis et refec?ionis delectatione.

De prima veritatis altitudine dicit Psalmus lxiii, 7 et 8 : Accedet homo ad cor attum, et exaltabitur Deus. Psal. CXXXVIII, 6 : Mirabilis facta est scienlia tua ex me : confortata est, et non potero ad eam.

De secunda dicitur, Matth. XXII, 38 : Hoc est maximum et primum mandatum, quod omnium virtutum mandata comprehendit. Psal. CXVIII, 96 : Omnis consummationis vidi finem : latum mandatum tuum nimis.

De magnitudine tertiae coenae dicitur, Eccli. XXXI, 12 : Supra mensammagnam sedisti, scito quoniam talia oportet te praeparare.

De magnitudine quartae coenae dicitur, Baruch, iii, 24 : 0 Israel, quam magna est domus Dei, et ingens locus possessionis ejus! Luc. XXII, 29 et 30 : Ego dispono vobis, sicut disposuit mihi Pater meus, regnum, ut edatis, et bibatis super mensam meam in regno meo.

Tamen potest dici quod quaelibet istarum coenarum dicitur magna ferculorum multiplicitate, et pretiositate, et abundantia. Multiplex enim doctrina, et intelleclus refectio est in verilate : multiplex dulcedo in virtute : multiplex sapor in Eucharistia : multiplex gaudium in beatitudine.

De multiplicitate veritatis significatur, Act. ii, 4, quod Apostoli coeperunt loqui variis linguis, prout Spiritus sanctus dabat eloqui illis. De pretiositate, Psal. CXVIII, 127 : Dilexi mandata tua super aurum et topazion. Proverb. III, 15 : Pretiosior est sapientia cunctis opibus. De abundantia autem dicitur in Psalmo cxliii, 13 : Promptuaria eorum plena, eructantia ex hoc in illud. Ideo, Proverb. VIII, 6 : Audite, quoniam de rebus magnis locutura sum.

Coena autem virtutis magna est etiam, multiplicitate ferculorum, et pretiosilate, et abundantia. De multiplicitate dicitur, Proverb. XIII, 23 : Multi cibi in novali-bus patrum, hoc est, multa genera ciborutn : novalia enim sunt de novo exculta, quia patres semper novi sunt in colendo.Et ideo etiam delectationes virtutum dicuntur fructus, ut dicit Ambrosius. Ad Galat. V, 22 : Fructus autem Spiritus est charitas, gaudium,pax, etc. Ista sunt crocea, in quibus filii Dei nutriuntur, quos plangit Jeremias in Threnis , quando per reversionem ad vitia, stercora amplexantur. Crocea enim delicata sunt, et redolentia, et pulchritudinem inducentia venustatis. Haec sunt pretiosa, sicut dicitur, Eccli. XXXI, 28 : Splendidum in panibus benedicunt labia multorum. Non enim splendidus est in refectione, nisi qui splendida proponit et pretiosa. Abundanter autem et ista ministrantur. Jacob. I, 5 : Dat omnibus affluenter, et non improperat. Haec igitur est etiam caena magna, major quam prima : licet prima magna sit.

Tertia autem maxima est, quae est in sacramento Eucharistiae : quod ostendit, quia non nisi in coenaculo grandi strato praeparari potuit. Marc. XIV, 15 : Ipse vobis demonstrabit eoenaculum grande, stratum : et illic parate nobis. Quamvis autem non sit magna multitudine ferculorum, est tamen magna et maxima quod mirabilius est) multiplicitate saporum : quia non est gratia quae in Eucharistia non sapiat. Joan. I, 16 : De plenitudine ejus nos omnes accepimus, et gratiam pro gratia. Sapient. XVI, 20 et 21 : Paratum panem de coelo praestitisti illis sine labore, omne delectamentum in se habentem, et omnis saporis suavitatem. Substantia enim tua dulcedinem tuam quam in filios habes, ostendebat: et deserviens uniuscujusque voluntati, ad quod quisque volebat convertebatur. Quis enim sapor deest, ubi sapit dulcedo sanguinis, confortat nutrimentum corporis, condit omnia condimentum gratiae exuberantis ? In eo quidem sacramento, animae virtus infunditur : et ani-

mae quae unitur deitati, suavitatem immensam inducit spiritus, ab eo (qui in sacramento est) fecundum deitatem procedens. Beatitudinis delectationem causat deitas in sacramento contenta, compunctionis aperientis linguam et palatum operatur lactuca agrestis in cordis compunctione. Petrus zelum ex coena assumit vindictae in traditorem, quaerens diligenter qui sit ut vindicet in eum. Joannes in suavitatem excessus amoris resolvitur, et in pectore reclinatur Christi. Caeteri autem Apostoli Christo tamquam membra incorporantur. Venenati autem proditores, ad diabolum expelluntur : tamquam venena a salutaribus cibis produntur et expelluntur. Sicut enim legitur, Joan. XIII, 30 : Cum accepisset ille buccellam, exivit continoo. Erat autem nox. Est igitur multiplex in sapore, multiplex in effectu, et salutaris in gustu, non permittens venenum secum esse in percipientibus. Est autem cona illa pretiosa super omnem thesaurum. I Petr. I 18 et 19 : Non corruptibilibus auro vel argento redempti estis de vana vestra conversatione paternae traditionis, sed pretioso sanguine quasi agni immaculati Christi. Pretium enim universitatis, agnus hic immolatur et sumitur : qui et a servitute liberat, et exterminatorem nostrum inimicum excludit, et nos reconciliat ad Deum, et inducit in regnum. Abundanter autem administratur : quia totus unicuique Christus in natura hominis et deitatis administratur. Itaque etiam mercenarii, tantum sacramentaliter sumentes, in domo istius hominis abundant panibus : sicut dicitur, Luc. xv, 17. Sic fit pax in virtute Ecclesiae, et abundantia in turribus suis : dum, sicut dicit Psalmus cxlvii, 14, fines ejus ponit pacem, et adipe frumenti satiat eam.

Coena autem gloriae, maxima quidem dici non potest : quia conparationem, non admittit,sed supereffluentis magnitudinis est, super omnem comparationis proportionem : ubi sicut dicitur, Luc. XII, 37, faciet Rex regum invitatos discumbere, et transiens ministrabit illis. Cum ipse sit immobilis, tamen transit dum nova fercula continuo proponit, dicente eo qui sedet in throno, Appcal. XXI, 5 : Ecce nova facio omnia. Efficitur et haec immensa mensa coenae, ferculorum immensa numerositate, pretiositate, et abundantia. Quis enim numeret delectationes in dextera Dei existentes ? Hae enim delectationes sunt usque in finem, nihil habentes nisi delectabile : non sicut istae in quibas risus dolore miscebitur, et extrema gaudii luctus occupat . Dicit Dionysius numerum et magnitudinem istarum deliciarum, etiam ipsos non ad plenum scire, qui eas percipiunt. Istae sunt pretiosissimae : quia gloriosae et beatae. Isa. lxvi, 12 : Ecce ego declinabo super eam quasi fluvium pacis, et quasi torrentem Mundantem gloriam Gentium quam sugetis. Ibi, sicut, Isa. lxv, 13, dicitur : Servi Dei comedent, et mali esurient : ibi servi Dei bibent, et peccatores sitient, et non erit qui porrigat eis. Hoc est convivium magnum quod rex Assue rus beatus omnibus optimalibus suis praeparavit. Abundantia enim magna est, dicente Psalmo xxxv, 9 : Inebriabuntur ab ubertate domus tuae, et torrente voluptatis tuae potabis eos.''

Sic igitur " fecit caenam magnam. " Consilium igitur sapientis dignum est ut teneatur, Proverb. XXIII, 1 : Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quae opposita sunt ante faciem tuam. In omnibus enim his ccenis sedemus cum principe. In prima quidem, sicut veritatis Magistro : in secunda autem, sicut cum virtutis Domino. Joan. XIII, 13 : Vos vocatis me : Magister, et Domine : et bene dicitis, sum etenim. In tertia autem, sicut cum summo Sacerdote in suo sacrificio. Ad. Hebr. VII, 26 : Talis decebat ut nobis esset Pontifex, sanctus, innocens, impollutus, segregatus apeccatoribus, et excelsior coelis factus. .In quarta sedemus cum Rege in decore suo fulgente. lsa. XXXIII, 17 : Regem in decore suo videbunt. Altendat ergo quilibet diligenter, quae sibi apponunlur : quia talibus dignas gratiarum actiones oportet eum praeparare.

" Et vocavit multos. "

Hoc est largitatis, et magnificentiae.

Duplex autem est vocatio : per verbum, et per inspirationem : et utroque istorum modorum vocavit multos, quia omnes ad quos pervenit sermo auditus, et quibus lumen infunditur inspirationis.

Primam vocationem facit exterius. Psal. XVIII, 5 : In omnem terram exivit sonus eorum, et in fines orbis terrae Herba eorum. De interiori vocatione dicitur, 1 ad Timoth. ii, 4 : Qui omnes homines vult salvus fieri, et ad agnitionem veritatis venire. Quod exponens Joannes Damascenus, dicit quod voluntate signi omnem hominem vult salvum fieri, et voluntate antecedente : quia talem naturam dedit homini, cui impressa est notitia veri et boni, et quae recipit illuminationes inspirationum deveniendo ad ipsum. Joan, I, 9 : Erat lux vera quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum.

Hanc autem utramque vocationem promovet aliquando per flagella, erudiens hominem ut revertatur : aliquando autem per beneficia trahit. De flagellis quidem dicitur, lsa. XXVI, 16 : In angustia requisierunt le,in tribulatione murmuris doctrina tua eis. De beneficiis autem dicitur, ad Roman. II, 4 : An ignoras quoniam benignitas Dei ad poenitentiam te adducit ?

Unde etiam improperat negligentibus in utroque modo vocationis. De flagellis quidem, Isa. I, 5 et 6 : Super quo percutiam vos ultra addentes praevaricationem ? Omne caput languidum, et omnecor maerens : a planta pedis usque ad verticem non est in eo sanitas. Isa. IX, 12 et 13 : Adhuc manus ejus extenta, et populus non est reversus ad percutientem se. De beneficiis autem, Isa. I, 3 : Cognovit bos possessorem suum, et asinus praesepe domini sui : Israel autem me non cognovit, et populus meus non intellexit. De vocatione autem quadam loquitur Apostolus,ad Roman. VIII, 29 et 30 dicens : Quos praescivit, et praedestinavit conformes fieri imaginis Filii sui,... hos et vocavit. Haec autem vocatio est segregatio per gratiam electionis a massa perditionis. Et quia nullus vocatorum huic vocationi contradicit, ideo oportet dicere quod de tali vocatione non loquitur hic Dominus.

Sic ergo vocavit " multos. " Matth. xx, 16 : Multi sunt vocati, pauci vero electi. Omnes enim vocat quantum in se est : sed tamen quia non omnes audiunt vocantem, ideo dicit : " Multos, " et non omnes. Multi enim audiunt vocantem intus et extra : sed pauci exaudiunt. Quod contradicit Psalmista, Psal. XCIV, 8 : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra. In hoc ergo liberalitas istius hominis attenditur, quia largam manum extendit ad omnes. Psal. cxliv, 16 : Aperis tu manum tuam, et imples omne animal benedictione.

" Et misit servum suum hora coenae dicere invitatis ut venirent, quia jam parata sunt omnia. "

Hic ostendit devotionem ferventissimam ad hoc quod invitati veniant.

Dicit autem tria : quod mittit servum ut moneat ad veniendum, et convenientiam temporis cogentis intrare ad cocenam, et ad quid vocat venientes.

De primo dicit :

" Et misit servum suum."

Et dicit duo : servi auctoritatem, et nuntii certitudinem.

Auctoritas vocationis habetur a missione : ille enim vocare potest qui missus est. Luc. x, 3 : Ecce ego mitto vos. Ad Roman. x, 15 : Quomodo praedicabunt nisi mittantur ? Missio enim contert auctoritatem.

" Servum suum. " Hic facit nuntii certitudinem. Papa enim et omnes principes, quos certitudinaliter vocare intendit, vocat per servum notum, et maxime per janitorem. Servus ergo ille significat ordinem Praedicatorum, qui primo processit in Patriarchis, secundo in Prophetis, tertio in Apostolis, quarto in Doctoribus usque in finem mundi. Hic est servus de quo dicitur, Isa. lii, 13 : Ecce intelliget servus meus : exaltabitur, et elevabitur, et sublimis erit valde. Isa. XLIX, 3 : Servus meus es tu, Israel, quia in te gloriabor. Iste ergo est servus cujus habitus assumptus est a Domino, ad Philip. II, 7 : Formam servi accipiens. Sumpsit enim Dominus habitum hujus servi, qui est iste ordo Praedicatorum.

Sumpsit autem et actum, hoc est, praedicationis officium. Jerem. VII, 25 : Misi ad vos omnes servos meos Prophetas, per diem consurgens diluculo, et mittens. Genes. XXXVII, 13 : Veni, mittam te ad eos. Jerem. I, 7 : Ad omnia quae mittam te ibis, et universa quaecumque mandavero tibi loqueris. Iste igitur servus est totus ordo Praedicatorum, a Patriarchis, sicut dixi, inchoatus, et per Legislatorem et Prophetas in Joannem Baptistam continuatus, et extensus per Salvatorem, per Apostolos in Doctores, et Praedicatores usque in finem saecuii verbum Dei denuntiantes.

Iste igitur est certus et incontradicibilis nuntius.

Hunc autem misit

" Hora coenae,"

Hoc est, hora qua se parare debent ad coenandum. Et haec hora finis, mundi vocatur, ut dicit Glossa. Finis autem dupliciter dicitur, sicut dicit quaedam glossa super Epistolam ad Homanos, x, 4. Est enim finis consumptionis : sicut dicitur quod finis est panis, quando comestus et comsumptus est panis : et hoc modo nullus scit quando finis erit mundi. Matth. XXIV, 36 : De die autem illa et hora nemo scit, neque Angeli coelorum, nisi solus Pater. Act. I, 7 : Non est vestrum nosse tempora vel momenta quae Pater posuit in sua potestate.

Est item finis consummationis, hoc est, ultimae perfectionis : et sic dicitur, I ad Corinth. x, 11, quod nos sumus in quos fines saeculorum devenerunt, hoc est consummatio saeculi : quia saeculum incepit a creatione, et corruptum est per diluvium, restitutum per Patriarchas, directum per Legislatorem, illuminatum per Prophetas, perfectum ultima perfectione per Christum, post quam non sequitur alia : quia post Christum non fiet alia renovatio spiritualis, vel perfectio. Et ideo quia modo aperta janua, hora est ad coenam se praeparandi. I Joan, ii, 18 : Filioli, novissima hora est, hoc est, hora ultima : post quam non sequitur nisi hora noctis et " coenae, " et ideo servus modo plus instat ad veniendum. Sicut enim dicitur, Joan. XIV, 2, Christus praecessit parare nobis locum.

Sed servum post hoc dimisit qui invitet ad veniendum.