190 Acta Apostolicae Seáis - Commentarium Officiale

ut evenit quando duo voto castitatis ligati contrahunt matrimonium, ita

non est contradictio tradere ius quoad usum impeditum ex consensu alte-

rius partis in tale impedimentum » (Wernz-Vidal, n. 521, nota 46). Ratio

autem interna, ob quam hoc admitti debeat, est haec : « Coniuges non

obligantur ad copulam nisi in quantum altera pars petat, quae iuri pe-

tendi renuntiare potest se obligando ad non petendum, nec obligantur

coniuges ad positivam prolis generationem, modo eam positive non im-

pediant aut prolem enecent» (idem auctor, n. 521). Quod De Smet ita

exprimit : « Nihil impedit quominus, ex una parte, ad invicem praeste-

tur consensus matrimonialis, ac plenum dominium tranferatur in mu-

tuum corpus, et quod, ex alia parte, distincto actu inter se conveniant

et voveant nupturientes non uti iure accepto, ac castitatem servare. Non

excluditur ius utendi, sed iuris exercitium dumtaxat» {De spons. et

matr., ed. 3, n. 156, nota 2).

Quamvis haec, iuxta probatos auctores, de pacto inter nupturientes

inito uti sententa communis acceptanda sint, tamen auctores in diversas

abeunt sententias si iuris exercitium omittendum consensui alligatur

tamquam conditio sine qua non. Quidquid sit de merito huius contro-

versiae, matrimonium contractum declari nequit nullum in tali casu,

quoniam sci. quaestio iuris non est certa (cfr. de hac quaestione Cap-

pello, De matr., ed. 3, n. 635 s.; Wernz-Vidal, 1. c, n. 521, nota 46; De

Smet, 1. c, n. 156, nota 2). At non obstantibus expositis, dicendum est :

sicuti in certis circumstantiis firma et definitiva voluntas non adimplendi

indicium esse potest defectus voluntatis contrahendi et se obligandi (qui

defectus utique aliunde adhuc melius demonstrandus est), ita etiam

seria et definitiva voluntas non concedendi ullo modo aut unquam ius ad

vitae consortium ac ceterum mutuum adiutorium, indicium plus minusve

certum esse potest defuisse in contrahente intentionem tradendi com-

parti ius principale in proprium corpus, licet ex hoc uno indicio nun-

quam certitudo moralis oriri possit de defectu voluntatis contrahendi

et sese obligandi.

26. - Ex adductis concludendum est quod sequitur. Sicuti ius ad con-

sortium vitae ac universum mutuum adiutorium in sua origine est in-

trinsecus dependens a iure principali ad actus generativos, non autem

viceversa ; et sicuti inter iura matrimonialia exsistit determinatus ordo,

et determinata dependentia : ita etiam fines matrimoniales, in quos illa

iura ordinantur et propter quos a natura conceduntur, ratione originis

certo ordine componuntur atque inter se connectuntur. Constituto fine

principali et primario, Auctor naturae matrimonio tamquam instituto

naturae constituit finem secundarium, complementariam, ut ei in et ex