S. Bomana Bota 195

dine, etc. (S. Thom., 4. Dist. 29, qu. u n i e , art. 3; Gasparri, De matrim., II ,

n. 938, edit. IV; D'Annibale, III, par. 315, edit. II).

Quae de metu ordinario sunt dicta, ad metum etiam reverentialem

pert inent ; ad illum scilicet metum, quo reformidamus eius indignationem,

in cuius potestate sumus constituti. Hic per se vel non est omnino

metus , vel levis est, qui matr imonium non irr i ta t : sed si aliquid aliud

accedat, pu ta minae, perpetua indignatio, preces importunae et con-

stantes, v e t e r a , al iaque huiusmodi , f i t qualificatus vereque gravis, qui

ideo matr imonium dirimit. Haec est communis Doctorum sententia

(Reiff., 1. I, t. 40, n. 95 ; Schmalzgr., I 1, t. 40, n. 5; Sánchez, I IV .Disp. 15

n. 14; Gasparri , II, n. 943; D'Annibale, 1, § 138, not. 14; Wernz, De

matrim., t. 8, n. 264); haec est iurisprudentia Rotalis (uti videre est, inter

alias, in Parisien., 20 februarii 1910; in alia Parisien., 13 martii 1911),

quam semper sequuta est S. Congregatio Concilii.

Quando de metu incusso agitur, qui non praesumitur , eius probatio

quae alleganti incubit (1, Cum te non solum, ff. de iis quae vis metusque

causa fiunt), aliquo modo differt a probatione in genere requisita ; cum

enim metus probatio sit difficilis, « tum ex par te illum inferentis, cum

« secreto et clam inferatur.. . praesert im quando a patre infertur filiae

« s e c u m habitanti » (Rota, Dec. 326, c. Ludovisio); ius canonicum, ad

cuius praescr iptum perpendi debet impedimentum, quodammodo indul-

get. Ideo testes admit tuntur , qui alias non admit terentur , et idonei vocan-

tur, uti in cap. final. De test, no ta t Glossa. Quare admi t tuntur domestici,

ipsique consanguinei, et parentes illius, qui metum passus est (cfr. Fol.

S. Congr. Concilii in Lucerina, Rest, in integr., 26 martii 1768, § Clare);

immo plur imum defertur iuratae depositioni illius, qui metum passus

est; praesert im si aliae praesumptiones concurrant, quae eidem faveant;

et illi quoque solent audiri , qui metum incusserunt (Rota, Dec. 373, n. 13

et 14, par. 18, tom. I, Recent.). Equidem contra matrimonii valorem pro-

nunc i an non debet, nisi « ra t ionum pro nulli tate complexio omne pru-

« deus dubium de existentia impedimenti exc luda t» (Instr. S. Officii,

20 iunii 1883): sed a t tenta probationis difficultate in hypothesi decla-

rata, metus ret inetur p roba tus « quando tales testes, coniecturae et

« adminicula simul iuncta concurrunt , ut moralem cert i tudinem in

« iudice par iant » (Gasparri, II, n. 954) et notetur « perperam exquiri

« eas probationes, quae omnem in contrar ium possibilitatem excludant,

« cum satis superque sit moralis certitudo ex pluribus coniecturis et

«adminicul i s simul iunctis p r o m a n a n s » (Reiff., t. 40, n. 78; S. Con-

gregatio Concilii in Meievitana, Nullit, matrim., 22 decembris 1821,

§ Ioachimae).