196 EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

caput quum sit rectorque summus perfectae societatis, quae est Ecclesia, ex hominibus coalescentis, inter homines consti- tutae profecto velle, debet, cum principibus civitatum et guber- natores rei publicae mutua sibi officia intercedere, si catho- licorum in omni ora ac parte terrarum velit et securitati et li- bertati esse consultum.

Insitum quidem est homini, ut veritatem sitienter appetat, oblatamque amplexetur amanter et retineat. Sed tamen vitio naturae fit, ut nimis multi nihil oderint peius, quam denuntia- tionem veritatis, utpote quae errores ipsorum nudet cupiditates- ve coerceat. Horum omnium convicia minaeque Nos minime commovebunt; sustentantur quippe admonitione illa Iesu Chri- sti: Si mundus vos odit, seitote, quia me priorem vobis odio habuit (1). Ceterum illa, de quibus quotidie veritatem catholi- cam invidiose criminantur, quod libertatem impediat, quod scientiae officiât, quod humanitatis progressiones retardet, num disserere opus est quam sint plena falsitatis ? - Enimvero in- finitam sentiendi agendique licentiam, cui nullius auctoritatis nomen nec divinae nec humanae sit sanctum, nulla sint inta cta iura, quaeque, ordinis disciplinaeque fundamenta convellens, in exitium rapiat civitates, damnat eam quidem Ecclesia cohi- bendamque severe censet; sed istud corruptio libertatis est, li- bertas veri nominis non est. Sinceram autem germanamque libertatem, qua nempe cuique liceat, quod aequum iustumque sit, facere, tantum abest ut Ecclesia compescat, ut expeditissi- mam debere esse semper contenderit. - Nec minus distat a vero quod aiunt, obsistere scientiae fidem: quum contra veris- simum sit, prodesse etiam, nec ita parum. Praeter enim ea quae sunt supra naturam, de quibus nulla potest esse homini sine fide cognitio, multae res sunt aeque maxime in ipso naturae ordine, quas quidem sibi pervias habeat humana ratio, sed, fi- dei aucta lumine, multo certius clariusque percipiat: in ceteris autem vera veris pugnantia facere, quando utrumque genus ab uno eodemque capite et fonte, Deo nimirum, proficiscitur, ab- surdum est. - Ita vel ingeniorum inventa, vel experientiae re- perta, vel incrementa disciplinarum, quaecumque demum actio- nem vitae mortalis provehunt in melius, quid est causae cur Nobis, qui catholicae veritatis custodes sumus, non probentur?

(1) loann. xv, 18.