Sermo I .

Sequebatur eum multitudo magna, quia videbant signa, quae faciebat super his qui infirmabantur, Ioannis sexto .

Prothema. Spiritus Domini super me, eo quod unxerit Dominus me, ad annuntiandum mansuetis misit me etc. In verbo secundo loco proposito, quod est sumtum ex Isaiae sexagesimo primo, sufficienter describitur, qualis debeat esse praedicator, quia primo debet esse unctus gratia; secundo debet esse institutus ex mera obedientia; tertio debet esse inflammatus fraterna benevolentia. Per primum ordinatur praedicator ad se ipsum, per secundum ad Deum, per tertium ad proximum. Primo ergo debet esse praedicator unctus superna gratia; et hoc describitur, cum praemittitur: Spiritus Domini super me, eo quod unxerit Dominus me. Unctio enim supernae gratiae est necessaria ad reserationem divinae Scripturae; in cuius testimonium Prophetae ungebantur. Secundo debet esse institutus ex mera obedientia, quod notatur, cum subditur: misit me . Tertio debet esse inflammatus fraterna benevolentia; et hoc notatur, cum subinfertur: ad evangelizantium mansuetis. Propter hoc, carissimi, ante omnia rogemus Dominum, ut ipse dignetur me inungere superna gratia, inflammare fraterna benevolentia, ut sic, mediante vera obedientia, possim aliqua proferre in medium, quae sint ad laudem Dei et aedificationem proximi et augmentationem meriti mei. Amen.

Sequebatur eum multitudo magna etc.

Quoniam maioris laesionis est infirmitas mentis quam corporis; ideo in hodierno Evangelio exemplo multitudinis Christum sequentis per desertum propter signa sanitatis, quae videbant super infirmos fieri corporaliter, informantur omnes spiritualiter infirmi sequi Christum per desertum asperitatis et poenitentiae, ut ab eorum infirmitatibus liberentur. Sed quia prius est ad medicum recurrere deinde morbum ostendere et postea curationem recipere; ideo ad hoc, ut ordinate procedamus, possumus dicere, quod in verbis istis primo notatur iustitiae et sanctitatis inchoatio; secundo, humanae calamitatis designatio; tertio, divinae bonitatis ostensio. Primo ergo notatur iustitiae et sanctitatis inchoatio, cum dicit: Sequebatur eum multitudo magna; secundo, humanae calamitatis designatio, cum subdit: super his qui infir mabantur ; tertio, divi nae bonitatis ostensio, cum subinfert: quia videbant signa, quae faciebat.

I Dicit ergo: Sequebat ur eum multitudo magna, ubi notatur iustitiaset sanctitatis inchoatio. Ille enim est verus inchoator institiae et sanctitatis, qui Christum sequitur primo, in voluntaria despectione terrenae cupiditatis; secundo, in vera deiectione profundae humilitatis; tertio, in continua maceratione propriae carnis.

Primo, ille est verus inchoator iustitiae et sanctitatis, qui Christum sequitur in voluntaria despectione terrenae cupiditatis; unde dicitur Lucae nono : Dixit quidam ad illum: Sequar te, quocumque ieris. Dixit illi Iesus: Vulpes foveas habent, et volucres caeli nidos; Filius autem hominis non habet, ubi caput reclinet.

Quia iste volebat sequi Christum ad hoc, ut ditaretur et honoraretur; ideo vocavit eum Dominus vulpem habentem terrenam foveam cupiditatis, et volucrem habentem aereum nidum vanae gloriae et ambitionis, et propter hoc non poterat sequi Christum, qui erat pauperrimus et humillimus. Unde de beato Matthaeo dicitur Matthaei nono. : Vidit hominem sedentem in telonio, Matthaeum nomine. Et ait illi: Sequere me; et surgens, secutus est eum.

Beatus Matthaeus pro statu suo significare potest hominem avarum, qui sedet in telonio, terrenae cupiditatis, cui dicitur a Christo: Sequere me, per despectionem terrenae cupiditatis; et surgens, a pulvere cupiditatis, secutus est eum, per amplexum sanctissimae paupertatis in affectu sive in effectu, secundum illud Psalmi: Divitiae si affluant, nolite cor apponere.

Secundo, ille est verus inchoator iustitiae et sanctitatis, qui sequitur Christum in vera deiectione profundae humilitatis; et de hoc potest intelligi illud verbum Iacob, Genesis trigesimo tertio : Praecedat dominus meus ante servum suum, et ego sequar vestigia eius.

Verbum illud Iacob, qui interpretatur supplantator potest esse verbum cuiuslibet hominis supplantantis diabolum per humilitatem, dicentis ad Christum: Praecedat Dominus meus, per voluntariam abiectionem profundae humilitatis, et ego, servus tuus, sequar, cum timore filialis reverentiae, vestigia tua; vestigia, inquam, non sublimitatis potentiae, quia praesumtuosum est, eo quod sunt adoranda, non imitanda; non profunditatis sapientiae, quia curiosum, quoniam non sunt scrutanda et imitanda, sed admiranda; sed vestigia profundae humilitatis, quia gloriosum est, eo quod in talibus gloria magna est sequi Dominum.

Tertio, ille est verus inchoator iustitiae et sanctitatis, qui Christum sequitur in continua maceratione propriae carnis; unde dicitur Matthaei decimo: Qui non accipit crucem suam et sequitur me non est me dignus. Qui invenit animam suam perdet illam, et qui perdiderit animam suam propter me inveniet eam.

Ecce, quod Christus, Rex regum, statuit decretum, quod nullus possit eum videre, nisi sit secum crucifixus. Et hoc decretum est tantae generalitatis, ut nullus excipiatur; tantae autem necessitatis, ut cum nullo dispensetur; sed quilibet tenetur accipere crucem mortificationis in suo corpore, ut et vita Domini Iesu in corpore, suo per imitationem, manifestetur, alioquin non est dignus sequi eum ad coronam sine vexillo victoriae. Unde post exhortationem subiungit retributionem, cum subdit : Qui invenit animam suam perdet eam, id est, qui patibulum mortificationis crucis negligit assumere exspectet suae exterminationis iudicium; sed qui perdit animam suam propter me inveniet eam, id est, qui carnem suam crucifigit cum vitiis et concupiscentiis , assumendo vexillum victoriae, exspectet suae coronationis praemium.

II. Sequitur: super his qui infirmabantur, ubi secundo notatur , humanae calamitatis designatio. Et quia tunc temporis infirmitas exterior erat signum infirmitatis interioris; nam nullum curavit Dominus corporaliter exterius, quem prius non curaret spiritualiter; ideo nomine infirmitatis corporalis potest designari calamitas sive infirmitas spiritualis propter aliquam convenientiam, quam habent ad invicem Nam sicut inaequalitas humorum est causa infirmitatis corporalis, sic infirmitas spiritualis causatur ex inaequalitate sive inordinatione quatuor affectionum, quae sunt hae, scilicet spes, timor, gaudium et amor Primo propter pusillanimitatem timoris et diffidentiae causatur infirmitas inconstantiae e t desperationis; secundo propter gaudium et exsultationem afflictionis alienae causatur infirmitas invidiae et rancoris; tertio propter inordinatum amorem prosperitatis mundanae causatur infirmitas avaritiae et cumulationis.

Primo propter pusillanimitatem timoris et diffidentiae causatur infirmitas inconstantiae et desperationis; unde dicitur Deuteronomii trigesimo secundo : Videbit, quod infirmata sit manus, et clausi quoque defecerunt, residuique consumti sunt.

Infirmata est manus, virtuosae operationis; defecerunt clausi, in carcere diffidentiae et desperationis; residuique consumti sunt, per ardentissimam diffusionem super quaeque genera peccatorum. Sed de illis qui liberantur ab illa infirmitate, potest exponi illud primi Regum secundo: Arcus fortium superatus est, et infirmi accincti sunt robore.

Arcus fortium, id est daemonum; multum enim nituntur daemones cum isto arcu diffidentiae e t desperationis sagittare timidos et imbecilles homines; sed quando superatus est arcus ille per considerationem divinae benignitatis, quae parcit faciliter, infirmi r esumunt vires et accinguntur robore, constantiae et confidentiae. Et de hoc dicitur in Psalmo: Ipsi infirmati sunt, per timorem diffidentiae et desperationis; et ceciderunt in profundum aeternae damnationis. Sed si consistant adversus me, confidentem in Domino, castra, diabolicae nequitiae incutiendo timorem desperationis; non timebit cor meum, per pusillanimitatem timoris.

Secundo propter gaudium et exsultationem afflictionis alienae causatur infirmitas invidiae et rancoris; unde dicitur secundi Paralipomenon decimo sexto : Aegrotavit Asa dolore pedum vehementissimo, et nec in infirmitate sua quaesivit Dominum.

Asa ratione suae infirmitatis, scilicet podagrae, potest significare hominem invidum Nam, sicut podagricus perdit gressum corporalem, sic invidus profectum spiritualem; nec in infirmitate sua invidus requirit Dominum propter difformitatem suae voluntatis ad divinam. De hoc similiter dicitur secundi Paralipomenon vigesimo primo: Tu autem aegrotabis pessimo languore uteri tui, donec egrediantur vitalia tua paulatim per singulos dies; et sequitur: Mortuus est in infirmitate pessima.

Invidus tanto languore livoris tabescit et torquetur unde bonas proficit, ut videantur sibi viscera de suo ventre exire; et sic moritur in infirmitate pessima, propter foetidam putrefactionem totius hominis; nam putredo ostium est invidia.

Tertio propter inordinatum amorem prosperitatis mundanae causatur infirmitas avaritiae et immutationis; unde dicitur Deuteronomii vigesimo nono : Peregrini, qui de longe venerint, videntes plagae terrae illius et infirmitates, quibus eam afflixerit Dominus, sulphure et solisardore comburens, ita ut ultra non seratur, nec virens quidpiam germinet.

Et quia avaritia reddit hominem aridum et adustum in corde, foetidum et odiosum in conversatione et aridum et infructuosum in opere, quia sine compassione; ideo dicitur avarus affligi sulphure, foetoris, et ardore solis, ad modum terrae aridae et combustae; ita ut n on seratur, quia nec prius saturabitur cor avari auro, quam saturetur vento ; et ideo nunquam sistit appetitus, quia nunquam invenit soliditatem, sed potius vanitatem in prosperitate mundana. Videntes autem peregrini, qui non habent hic manentem civitatem, sed futuram inquirunt , plagas, quibus afflictus est avarus, exemplo didicerunt omnia despicere propter amorem Dei.

III. Ultimo notatur divinae bonitatis ostensio, cum dicit: quiavidebant signa, quae faciebat. Licet ostendatur divina bonitas per multa signa, tamen quantum ad praesens potest dici, quod ostenditur divina bonitas per tria signa, quae fecit super triplicem praedictam infirmitatem Nam primo fecit signum pietatis et clementiae in gratuita condonatione omnimodae iniquitatis contra infirmitatem diffidentiae; secundo fecit signum caritatis et benevolentiae in caritativa exhibitione propriae carnis contra infirmitatem rancoris et invidiae; tertio fecit signum paupertatis et inopiae in voluntaria despectione mundanae prosperitatis contra infirmitatem avaritiae.

Primo fecit signum pietatis et clementiae in gratuita condonatione omnimodae iniquitatis; unde dicitur in Psalmo : Fac mecum signum in bonum, ut videant qui oderunt me, et confundantur; quoniam tu, Domine, adiuvisti me et consolatus es me.

Fac mecum signum, pietatis et misericordiae, in bonum, salutis aeternae; ut videant, daemones, qui oderunt me, propter rigorem severitatis iustitiae; et confundantur, propter constantiam severitatis humanae; quoniam tu, Domine, adimisti me, per collationem corroborantis gratiae; et consolatus es me, per condonationem iniquitatis meae De hoc similiter potest exponi illud Ieremiae quinquagesimo : Annuntiate in gentibus et auditum facite. Levate signum, praedicate et nolite celare.

Praedicatores, et maxime praelati et sacerdotes, debent praedicare, verbo, et levare, facto, illud signum , divinae misericordiae in condonatione delictorum; nec debent illud celare, vendendo liberalem Dei misericordiam pretio temporali, ut sic peccatores, experti dulcedinem divinae misericordiae, annuntient et auditum faciant, timentibus rigorem severitatis iustitiae, quoniam pronior est Deus ad miserendum quam ad condemnandum; nam eius misericordia superexaltat iudicium, ut dicitur Iacobi secundo Unde Angustinus in libro de Anima : " Tardius siquidem Deo videtur peccatori veniam dare, quam ipsi peccatori accipere; sic enim festinat absolvere reum a tormento conscientiae suae, quasi plus ipsum cruciet compassio miseri quam ipsum miserum compassio sui ".

Secundo fecit signum caritatis et benevolentiae in caritativa exhibitione propriae carnis contra infirmitatem invidiae; unde dicitur Canticorum octavo : Pone me ut signaculum super cor tuum, ut signac ulum super brachium tuum; quia fortis est ut mors dilectio, dura sicut infernus aemulatio.

Licet magnum signum caritatis et benevolentiae fecerit Filius Dei in incarnatione, dando se in fratrem humani generis naturam assumendo; mai us in passione, dando se in pretium nostrae redemptionis paenam sustinendo; maximum tamen signum dilectionis fuit, cum proprium corpus tradidit homini in cibum refectionis Nam in aliis duobus modis est quaedam separatio et divisio inter dantem et datum, sed isto modo est mirabilis unio inter cibatum et cibum et conversio unius in alterum, ut dicit Augustinus . Et ratione istius unionis dicit Christus animae gustanti dulcedinem Sacramenti eucharistiae et amoris: Pone me ut signaculum, caritatis et benevolentiae, super cor tuum , quod est in medio hominis, propter unionem intimam cibi et cibantis et conversionem cibati ad cibum; ut . signaculum su per brachium tuum, propter ostensionem virtuosae operationis; "nam probatio dilectionis exhibitio est operis "; quia fortis est ut mors dilectio, quae me duxit per angustias tribulationis temporalis toto tempore vitae meae et ad ultimum traxit me ad crudele supplicium crucis; dura sicut infernus aemulatio, mei Patris aeterni, qui, postquam Filium habuit incarnatum, ad mortem duci permisit et resuscitavit pro nobis gloria et honore coronatum, et, sublimatum super caelos, eum constituit nobis adiutorem viatorum et beatificatorem comprehensorum.

Tertio fecit signum paupertatis et inopiae in voluntaria despectione mundanae prosperitatis contra infirmitatem avaritiae; unde dicitur Lucae secundo : Et hoc vobis signum: Invenietis infantem pannis involutum et positum in praesepio.

Hoc erit vobis signum, paupertatis et penuriae, quia invenietis, Filium Dei in quantum hominem, pannis in vol utum, necessitatis et indigentiae non purpura superfluitatis et iactantiae; et positum in humili et aspero praesepio, voluntariae abiectionis, non in lecto serico pomposae ostentationis. Unde Bernardus : " Tempus elegit quod molestius est, praesertim parvulo et pauperis matris filio, quae vix pannos habebat ad involvendum, praesepe ad reclinandum. Et certe, cum esset tanta necessitas, nullam audio pellium fieri mentionem Non est tale iudicium mundi; aut iste fallitur, aut mundus errat Sed divinam falli impossibile est sapientiam " Ergo mundus errat Rogemus etc