DUBIUM.

Sed videtur hoc esse falsum : i. Quod enim sentitur tantum secundum judicare, non inducit experimentum doloris, sed tantum agit actione animae : sed sancti in passionibus experti sunt maximos dolores : ergo non videtur, quod secundum judicium tantum senserint passiones illatas ipsis.

2. Si dicatur,quod propter intentionem contemplationis vires sensitivae retrahebantur a suis actibus, et sic non sentiebant paenas illatas. Contra : Non est auferendum a sanctis quod facit eis ad maximum cumulum meriti : sed experimentum doloris sensibilis facit ad meritum eorum : ergo experti sunt etiam passionum dolores.

3. Praeterea, Christus sanctissimus fuit et tamen dolor suus fuit acerbissimus, sicut dlicitur in Threnis, I, 12 : Attendite, et videte si est dolor sicut dolor meus : ergo etiam et alios sanctos sanctitate non excusabat ab experimento doloris.

4. Praeterea, Philosophus dicit , quod " fortis tanto plus dolet de morte quam " alius qui non est virtuosus, quanto " vitam suam velut meliorem plus dili-." git. " Unde etiam dicit Augustinus de quodam Stoico, qui dum esset in periculo naufragii plus aliis timuit : cumque post evasionem periculi a quodam irrideretur, respondit " merito plus aliis ti-" muisse, velut qui plus aliis vitam suam ((virtuosam diligere deberet. " Ergo videtur, quod sanctitas potius faciat ad augmentum doloris quam ad minorationem.

5. Praeterea, quod sancti in passionibus habeant experimentum dolorum, probatur per auctoritatem : quia in secundo Machabaeorum, VI, 30, dicitur de Eleazaro, quod orans ad Deum dixit " se " duros corporis sustinere dolores, sed " secundum animam libenter eos pati " propter Dei amorem. "

Sed dicendum, quod sancti experiuntur sensum doloris in passionibus quantum ad corpus, et quamvis propter contemplationem sensus retrahantur a suis actibus, si sit intensa, tamen tantum excitantur sensus per aliquam acerbam passionem ut potius retrahat a contemplationis intensione, quam e converso sensus omnino retrahantur ab experimento doloris. Nec tamen est similiter de Christo ac de aliis : quia Christus fuit in duplici statu : et ideo secundum statum viatoris potuit acerbissima pati, et secundum statum comprehensoris altissima et quieta contemplatione Dei fruebatur, nec ab uno retrahebatur per alterum : sed in aliis qui sunt puri viatores, unum impeditur per alterum, ita quod actualis contemplatio sit minus intensa, et dolorem etiam minus experiantur. Nec iterum est simile de his qui habent virtutes politicas quae ordinant ad felicitatem viae : et ideo de morte maxime dolent, quia nobilissimas perfectiones amittunt : sed virtutes sanctorum ordinantur ad felicitatem quae non potest esse nisi in termino vitae : et ideo etiam gaudent quodammodo de morte, sicut dicitur Job, III, 22 : Gaudent vehementer cum invenerint sepulcrum. Quare quod hic dicit Dionysius, sic intelligendum est : anima sanctorum non patitur ut substernatur passionibus, sed libera est ab eis : et ideo libere judicat. Et per hoc patet solutio ad totum : quia Philosophus etiam dicit, quod " quidam patiuntur decenter for-" tunas : " et hoc hic nominat Dionysius non pati.