MEMBRUM I.

Utrum Pater est Pater, quia genuit: vel genuit, quia est Pater ?

Primo ergo quaeritur, Utrum Pater est, quia generat: vel generat, quia Pater est? Hoc est quaerere, Utrum Patrem esse, ratio sit ejus quod est generare: vel quod est generare, ratio sit ejus quod est Patrem esse ?

Et videtur, quod quia generat, Pater est.

1. Dicit enim Augustinus in libro de Fide ad Petrum : " Quia generat, Pater est . "

2. Adhuc, In inferioribus sic est, quod termini generationis sunt primi, et consequentes, et utrique per se. Et sunt termini per accidens. Per se sunt, ut dicit Gilbertus in sex principiis, in quibus natura operatur manifeste, vel occulte. Manifeste, sicut hic generat hunc. Occulte, sicut homo generat hominem: quia enim hic est homo qui generat, ideo generat hunc hominem, ut potentia generandi sit hominis per naturam qua homo est homo: actus autem generationis sit hujus. Per accidens autem termini sunt termini illi, qui denominantur per proprietates advenientes per generationem, sive sint proprietates absolutae,, sive respectivam. Accidens enim est accidens, et non de esse existens. Propter quod Philosophus dicit in VII primae philosophiae, quod accidens et subjectum unum est ut aggregatum, et non simpliciter unum. Termini tales sunt pater et filius: quia enim generat, accidens, et accidit sibi quod est pater: vel potius quia genuit, accidit sibi patrem esse: et quia genitus est, accidit sibi filium esse. Et sic videtur quod Pater est, quia genuit.

3. Adhuc, Ponamus, quod non genuisset, constat quod tunc pater non esset. Dicit autem Philosophus , quod causa est et ratio qua posita ponitur et res, et qua destructa destruitur. Posita generatione activa, ponitur patrem esse: et destructa eadem, destruitur patrem esse: ergo genuisse causa et ratio est ad patrem esse.

4. Adhuc, Anselmus in libro de Processione Spiritus sancti: " Non quia Pater est, spirat: nec quia Filius est, spirat . " Ergo eadem ratione nec quia Pater est, generat.

5. Adhuc, Anselmus Ibidem dicit, quod " ridiculum est dicere, quod per relationem divina essentia sit in Spiritu sancto. " Ergo a simili ridiculum est dicere, quod per relationem paternitatis essentia divina sit in Filio. Sed per generationem Pater dat Filio divinam essentiam, et Filius accipit eam per generationem, hoc modo quo dare et accipere potest esse in divinis. Et ad hoc quod Pater dat, consequitur esse Patrem: a d hoc autem quod Filius accipit, consequitur esse Filium. Ergo quia generat, Pater est: et non quia Pater, generat.

6. Adhuc, Aristoteles in IX Ethicorum rationem assignat, quare pater magis diligit filium, quam diligatur ab ipso: et dicit, quod causa hujus est, quia pater aliquid sui, quod tamen virtute totum est, habet in filio: filius autem nihil sui habet in patre. Et idem dicit Aspasius in commento. Pater ergo est, qui tale aliquid habet in filio: et nisi tale aliquid habeat In filio, non est pater: sed aliquid in filio non habet nisi generationem activam: ergo a generatione activa habet quod sit pater: et non e converso per esse patrem habet quod genuit.

7. Si dicas, quod hoc non est In divinis, In quibus substantia generantis non dividitur. Contra: Augustinus in epistola ad Maximinum: " Pater ut haberet Filium de seipso, non minuit seipsum: sed ita genuit de se alterum se, ut totus maneret in se, et esset in Filio tantus, quantus et solus. " Ergo in divinis magis est quam in humanis,

Adhuc, Vis est in verbis Augustini, quod dicit, " ut haberet Filium, genuit. " Per hoc enim significat aperte, quod generatio et ratio et causa est paternitatis, et non e converso.

In contrarium hujus est, quod 1. Generare actus est distinctae personae. Persona autem Patris non est distincta nisi personali proprietate, quae est paternitas. Distinctam autem esse personam, est ante agere personam. Cum ergo esse Patrem, distinctam sit esse personam, generare autem sit agere personam, videtur, quod esse Patrem sit ante generationem secundum intelligentiae rationem.

2. Adhuc, Cum dicitur, Deus Pater, circumscripta paternitate non remanet nisi Deus: et si Deo attribuitur generare, tunc videtur, quod Deus in quantum Deus generat: et si Deus in quantum Deus generat, tunc etiam Deus Filius generat, et Deus Spiritus sanctus, quod falsum est: ergo incircumscripta paternitate Deo non attribuitur generare: paternitas ergo secundum rationem intelligentiae ratio et causa est ejus quod est generare, et non e converso.

3. Si quis dicat, quod nec quia generat, Pater est: nec quia Pater est, generat, sed quia Deus innascibilis. Hoc videtur irrationabile esse. Innascibilis enim sive innascibilitas proprietas personae est sive notio, qua persona non ordinatior ad generationem, nec antecedenter, nec consequenter. Ergo videtur, quod non generat, quia Deus inascibilis. 4. Adhuc, Videtur Anselmus dicere in libro de Processione Spiritus sancti, quod non quia Pater, generat, sed quia Deus. Dicit enim, quod Pater et Filius, non unde Pater, et non unde Filius, sed unde unus Deus, spirant Spiritum sanctum. Ergo a simili non unde Pater, generat Filium, sed unde Deus: et ideo generat Filium Deus. Si sic dicatur, quod unde Deus, generat, tunc generare attribuitur Deo: Deus autem dicit divinam naturam in habente: ergo divinae naturae in habente attribuitur generare: sed cuicumque attribuitur generare, hoc per generationem distinguitur a genito, ergo videtur, quod per generationem divina natura distinguatur in Patre, et natura divina in Filio: quod falsum est et etiam haereticum: quia Pater et Filius sunt idem Deus, et eadem natura divina et indistincta.

5. Si quis velit dicere, quod Pater non unde Pater, nec Filius unde Filius, generat, sed unde potens et volens generare: quod videtur Anselmus ibidem dicere. Sic nullatenus Patris et Filii secundum

ipsas proprietates, ut secundum paternitatem et filiationem, est potestas et voluntas generandi. Potestas autem et voluntas generandi est secundum naturam. Ergo secundum naturam est potestas et voluntas generandi: secundum enim idem attribuitur generare, secundum quod est potestas et voluntas. Hoc iterum videtur mirabile: quia una est potestas trium et una voluntas trium. Unde ratione voluntatis et potestatis nulli personae potest attribui generare. Si enim uni attribueretur, tunc etiam attribueretur et alteri. Si autem ratione ejus quod est generare, cum dicitur potens et volens generare: tunc cum generare et esse Patrem idem sunt, ut dicit Augustinus, idem attribueretur gratia suipsius: quod secundum intellectum esse non potest, nisi in his quae propter se volumus et ad aliud non referimus: et sic se non videntur habere ad invicem generare, et esse Patrem: quia dicit Augustinus, quod quia generat, Pater est.

Solutio. Ad hoc quidam alii satis convenienter dederunt solutionem, dicentes quod paternitas dupliciter consideratur, scilicet ut proprietas personae distinctiva et secundum rationem positiva: et sic in divinis non habet comparationem, nec praedicandi modum ad extra, sed intra. Et cum omnis praedicandi modus sit inhaerentis, et ut ita dicam, insistentis, ut dicit Boetius, vertitur in praedicandi modum substantiae, et non vertitur in modum praedicandi substantiae nisi illius cui intelligitur inesse: cui autem intelligitur inesse, proprietas est: hypostasis vertitur et accipit modum praedicandi substantiae quae est hypostasis. Cujus signum est, quod hoc modo accepta paternitas est pater. Sic enim dat paternitas ei in quo est, intellectualis naturae singularem existentiae modum: et hoc est esse personam. Unde per hunc modum considerando, esse Patrem, vel paternitatem esse, est personam distinctam esse. Et hoc secundum rationem intelligentiae est ante generare, quod est actus proprius ejusdem personae distinctae. Et hoc modo considerando, quia Pater est, generat. Si autem paternitas consideretur ut relatio concepta et non ut exercita (in hoc enim differunt paternitas et pater: quia paternitas dicit relationem ut conceptam, pater autem ut exercitam) tunc modus praedicandi est ad extra per comparationem et relationem, hoc est, ad correlativum. Et cum relativa posita se ponant, sic filio posito, ponitur esse patrem.. Filius autem poni non potest, nisi per generationem ponatur ut sit, ut dicit Augustinus. Hoc enim modo non est comparatio vel relatio nisi positarum et jam existentium personarum. Et hoc modo procul dubio esse Patrem, consequitur ad generare sive genuisse. Et hoc modo quia generat, Pater est.

Si quis autem subtiliter velit ista intueri, erit idem esse Patrem, quod generare in divinis: et re non differunt, sed ratione tantum: quia scilicet esse Patrem, paternitatem dicit ut proprietatem, et generare dicit eamdem ut actum. Et sic simul sunt generare et esse Patrem, et neutrum antecedit vel consequitur ad reliquum. Et hoc secundum Catholicam fidem securius dicitur.

Et per hoc patet solutio ad primum.

An aliud dicendum, quod non est simile in divinis et in inferioribus. In divinis enim nihil est per accidens. Quia cum relatio in inferioribus sit et accidens, et relatio, utrumque modum praedicandi retinet. Propter quod dicit Augustinus in libro I de Trinitate, quod " omne relativum est etiam aliud quam relativum: eo quod omnis relatio est in subjecto aliquo, quod denominatur ab ipsa, sicut a paternitate pater . " Unde in talibus pater et quodlibet aliud relativum est adjectivum. In divinis autem modus ille praedicandi, quem habet relatio ex hoc quod accidens est, mutatur in modum

praedicandi substantiae. Et hoc patet per resolutionem. Paternitas enim est pater, ita quod pater praedicatum de paternitate cum articulo intelligatur praepositivo, loco cujus nos articulari pronomine utimur, dicentes quod paternitas est ille qui est pater: quod esse non posset, nisi proprietas quae est paternitas, amisso modo praedicandi accidentis, mutaretur in modum praedicandi substantiae. Unde in divinis uno modo Pater per se terminus est generationis sicut a quo est generatio. Et sic secundum rationem intelligentia Pater est ante generationem, et quia Pater est, generat.

Ad aliud dicendum, quod per hoc non probatur, quod ex generatione pater sit, nisi secundum quod pater est relativum et adjectivum.

Et hoc etiam probatur per dictum Anselmi in sequenti argumento. Cujus ratio est, quia non generat, nisi sit aliquis: aliquis autem non est, nisi singulari existentiae modo: singulari autem existentiae modo non est, nisi personali proprietate quae est paternitas.

Ad aliud dicendum, quod in veritate si quis totum principium generationis in generante determinet: tunc cum, sicut Damascenus dicit, generatio sit opus naturae existens, et generans sit hic, et non sit hic nisi paternitate, sic dicet, quod Pater generat in quantum est hic Deus Pater. Et hoc intelligit Anselmus dicens, quod si per relationem solam divina natura sit in Filio, ridiculum est dicere, quod paternitas ut relatio est, solum secundum modum intelligendi consequitur actum generationis, et non antecedit ipsum. Et iste terminus, pater, sic a paternitate denominatus, est adjectivum: dictus autem a paternitate secundum quod est proprietas personalis, substantivum est.

Ad aliud dicendum, quod per dictum Philosophi non probatur, quod quia genuit, est pater, nisi secundum quod pater est adjectivum: et hoc est in inferioribus: in divinis autem non est sic.

Ad aliud dicendum, quod Magister in primo Sententiarum, distinctione V, satis respondet ad illud dictum Augustini, dicens, quod cum dicitur, Pater de se genuit alium se, iste terminus, alium, tenetur substantive, et est relativum diversitatis, et diversitatem ponit inter hypostases generantis et geniti: et hoc pronomen, se, In generante et genito notat identitatem essentiae sive naturae divinae. Unde sensus est, genuit alium qui est hoc quod ipse.

Et ad id quod ulterius dicit Augustinus, " Ut haberet Filium, " non probat patrem sequi generationem, nisi secundum quod est relativum et adjectivum.

Ad duo prima quae adducuntur in contrarium, patet solutio per dicta. Illa enim probant, quod pater secundum quod paternitate singularem accipit Intellectualis naturae existentiae modum, secundum rationem intelligendi antecedenter se habet ad generationem: et hoc verum est in divinis,,

Ad aliud dicendum, quod hoc dictum non videtur esse conveniens: quia innascibilitas non ponit ordinem ad generationem activam, sed privat generationis passivae principium.

Ad dictum Anselmi dicendum., quod Anselmus ibi determinat terminos generationis principii, scilicet generationis in generante secundum quod generatio est opus naturae existens: quod opus naturae in divinis non est nisi communicatio ejusdem naturae. Naturam autem non communicat per generationem, nisi secundum quod est hic Deus: sicut et in humanis hic homo in quantum hic homo generat hunc hominem: et sic actus generationis est hujus ut hic est. Naturae autem communicatio ad naturam refertur secundum quod communicabilis est. Et sic patet, quod nec in se nec in habente distinguuntur. Non enim distinguitur nisi ille cui attribuitur actus generationis ut agenti vel patienti. Nec hoc est tantum in divinis, sed in omnibus. Numquam enim natura generat: sed hic etiam numquam a natura generatur proprie loquendo, sed hic ab hoc est. Et quia generatio est opus naturae, ut dicit Damascenus, ideo generans et genitus in eadem natura sunt, et sunt res ejusdem naturae, ut dicit Hilarius. Dico autem ejusdem re et numero, ut in divinis: vel specie vel ratione, ut In aliis.

Ad aliud dicendum, quod Pater est potens et volens generare potentia et voluntate communicantibus generationem, non autem antecedentibus, sicut in praehabitis de generatione Filii dictum est: et eadem potentia similiter et voluntas quae est in Patre ad generare, in Filio est ad genitum esse. Et hujus rationem diximus in praehabitis: quia scilicet cum dicitur potentia generandi, vel voluntas generandi, gerundivum sumitur a verbo impersonali. Et si a verbo personali sumeretur activo: tunc potentia et voluntas traherentur ad standum pro persona, et non pro essentia: et non esset una voluntas trium, nec una forma trium. Sic enim potentia generandi et voluntas est potentia et voluntas ut generet: quod non convenit nisi Patri.