Sermo V .

Venite ad me, omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. Tollite iugum meum super vos et discite a me, quia mitis sum et humilis corde, et invenietis requiem animabus vestris etc., Matthaei undecimo .

(Prothema). Qui audit di cat : Veni . Verbum ultimum, quod est in Apocalypsi, iniunctum est omnibus, qui audiunt veritatem, (scilicet) quod invitent alios, ut veniant et audiant; quia nullus dignus est venire ad consortium dignitatis aeternae, nisi consortes velit habere , quia illud est commune bonum, et ille dignior est venire, qui plures consortes cupit habere. Signanter igitur dicit: Qui audit dicat: Veni. Compellimur igitur et nos audientes invitare alios ad veniendum, et nos invitati attendere diligenter Reprehensibilis ergo est uterque, et qui audit et qui invitatur, si non diligenter attendat invitationem istam; quia nullus est, qui se possit de ista invitatione excusare. Ideo in principio rogemus Dominum, quod non simus rusticani nec reputemur indigni ad istam invitationem, quae est ad salutem animarum nostrarum, et dicat quilibet etc. Venite ad me etc.

Verbum istud est in Matthaeo et est Domini Salvatoris, in quo Salvator illos qui fatigati sunt ex labore poenitentiae, invitat ad consortium iucunditatis aeternae. Invitat autem tripliciter: primo invitat ad coenam; secundo, ad crucem; tertio, ad requiem . Ad coenam invitat, ibi: Venite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos; ad crucem invitat, ibi: Tollite iugum meum super vos et discite a me, quia mitis sum et humilis corde; ad requiem invitat ibi: et invenietis requiem L animabus vestris. Prima invitatio spectat ad diem hodiernam secunda ad diem crastinam, tertia ad sabbatum.

Primo, dico, restat videre, qualiter Deus invitat ad coenam ; ibi: Venite etc. Invitat enim laborantes ad requiem Sicut autem ille qui potest, scit et debet operari et non vult, non debet refici; sic qui refugit spiritualem laborem, non debet refici spiritualiter, quia ad hoc, quod fiat refectio spiritualis, oportet, quod praecedat labor, scilicet spiritualis Labor autem spiritualis consistit in quatuor: primo, in deploratione culparum; et de hoc labore habemus exemplum in David, qui dicit : Laboravi in gemitu meo, lavabo per singulas noctes lectum meum, lacrymis meis stratum meum rigabo.

Debemus laborare in Dei dilectione et mali ex terminatione ; et ideo David flebat frequenter et abundanter; dixit: per singulas noctes, quantum ad frequentiam laboris et fletus; lacrymis meis etc, quantum ad exuberantiam lacrymarum. David, rex nobilis et vir cordatus, voluit plorare peccatum suum; et tamen non fecerat nisi unum peccatum. Quid igitur nos senes facere debemus ? Quidam sunt senes in deploratione peccati sui, de quibus Ieremiae nono : Docuerunt linguam suam loqui mendacium; ut inique agerent, laboraverunt.

Secundus labor spiritualis consistit in prostratione hostium; Apostolus secundae ad Timotheum secundo : Labora sicut bonus miles Christi Jesu. Nemo militans Deo implicat se negotiis saecularibus; sequitur: Attendas, quod nemo coronabitur, nisi qui perseveraverit.

Labora sicut bonus miles, fortiter te tuendo, quia militia est vita hominis super terram . Habemus hostes fortissimos ; oportet igitur, quod simus boni milites. Modus autem militandi est, ut homo abstrahat se ab his quae ipsum distrahunt a bonis operibus; et hoc tangit ibi: Nemo militans Deo implicat se negotiis saecularibus. Oportet etiam in labore perseverare. Quidam enim curant laborare, nec in labore perseverant; contra quos Psalmus: In labore hominum non sunt et cum hominibus non flagellabuntur; immo cum daemonibus in inferno.

Tertius labor spiritualis consistit in profectu virtutum; Apostolus primae ad Corinthios decimo quinto : Gratia Dei sum id quod sum. Sequitur: Abundantius illis omnibus laboravi. Nec dicit, quod profecit de virtute in virtutem, sed quia laborauit abundantius; certe, quia unusquisque mercedem suam accipiet Qui magnum fecit laborem magnam recipiet mercedem. Deus in statera iuxta labores ponderat refectiones, et qui refugit laborem non habebit consolationem; unde in Proverbiis : Propter frigus piger arare noluit; mendicabit ergo aestate, et non dabitur illi.

Quartus labor spiritualis est in perferentia t ribulationu m Psalmus : Veni in altitudinem maris, et tempestas demersit me. Laboravi clamans, raucae factae sunt fauces meae.

Clamabat Christus pro calice amovendo; et qui sunt in tribulatione etiam clament ad Dominum, Dominus libenter exaudit eos. Unde Ionae clamanti ad Dominum praeparavit Dominus Deus hederam, ut esset umbra super caput eius; Psalmus: Domine, Domine, virtus salutis meae, obumbrasti super caput meum in die belli.

Istis quatuor modis laborantibus dicit Dominus: Venite ad me etc Talibus dicit in Evangelio : Vos estis, qui permansistis mecum in te ntatio nibus meis. Et ego dispono vobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo. Sed quomodo reficit Dominus laborantes? Christus autem habet refectionem aeternam in Ecclesia militante, ad quam invitat, et haec est sacratissimi corporis sui Et qui praedictis quatuor modis laboraverit, reddetur, primo refectione magnifice praeparata; secundo, caritative exhibita; tertio, suaviter cibativa; quarto, spiritualiter suscipiend a.

Primo, dico, reficit Dominus spiritualiter laborantes refectione magnifice praeparata secundum magnificentiam regalis celsitudinis et pont ific alis auctoritatis.

Primo, dico, reficit refe ctione magnifice praeparata secundum magnificentiam regalis celsitudinis; unde in Ecclesiaste : Beata terra, cuius rex nobilis est, et cuius principes vescuntur i n tempore suo ad reficiendum.

Terra, sanctae matris Ecclesiae, est terra, cuius rex est nobilis, quia est Rex regum et Dominus dominantium, qui praeparavit principibus populi, id est Apostolis, refectionem, non ad luxuriandum, sed spiritualiter reficiendum. Istius coenae fuit magnifica praeparatio; quod significatur in Esther , ubi dicitur, quod rex Assuerus iussit, convivium praeparari permagnificum c unct is principibus populi.

Rex Assuerus, id est Christus, iussit praeparari coenam permagnificum, quia corpus suum exposuit ad convivium principib us populi, id est Apostolis Hoc fuit convivium, non corporale, sed spirituale; et fuit permagnific um, quia nihil est nobilius corpore Christi et anima Christi.

Secundo fuit ista refectio magnifice praeparata . secundum dignitatem pontificalis auctoritatis; quod significatur in Iudith , ubi dicitur: Ozias suscepit Achior in domum suam et fecit ei coenam magnam. Et vocalis omnibus presbyteris simul, id est Apostolis, expleto ieiunio, refecerunt.

Ozias, pontifex summus, qui interpretatur fortitudo Domini, significat Christum; unde Apostolus: Habemus pontificem magnum, qui penetravit coetos. Suscepit Achior in domum suam, qui interpretatur fratris mei lumen; et vocatis omnibus presbyteris simul, id est Apostolis, refecerunt, expleto ieiunio, scilicet in coena Domini. Istam coenam Christus praeparavit, quando corpus suum confecit; presbyteros convocavit, quando ipsos ordinavit, dicens: Haec facite, quotiescumque feceritis, in meam commemorationem . Ista refectio est regalis et pontificalis et significatur per refectionem Melchisedech, de qua dicitur, quod rex Salem, proferens panem et vinum, benedixit Abrahae .

Rex Salem interpretatur rex pacis, sive rex iustitiae, et significat Christum, qui pacem fecit et mundum iudicabit; neque initium dierum neque finem vitae habens; qui accipiens panem, benedixit, quando corpus suum confecit. Ad istam coenam nos invitat Rex regum. Incuriales sumus, si recusemus venire, quia Angeli libentissime assistunt. Sed quidam, habentes vilissimas animas, nauseant super coena ista, sicut filii Israel nauseabant super cibo levissimo , scilicet caelesti et desiderabant cepas et allia, quae comedebant in Aegypto, sicut faciunt carnales.

Secundo fuit ista refectio caritative exhibita propter duo, scilicet propter condescensionem et communicati onem liberalem. Dominus ipsemet venit

e t suscepit suos in refectione ista et largiter distribuit.

Primo, dico, est refectio ista caritative exhibita propter condescensionem ami cabilem; unde Isaias : Haec requies mea, reficite lassum. Et non solum suscepit Christus suos ad convivium, immo etiam ad solatium et obsequium, quod significatur in Abraham, qui Angelos invitavit et cucurrit in occ urs um ipsorum, dicens: Afferam pauxillum aquae, et lavate pedes vestros et requiescite sub arbore, ponamque buccellam panis. Promisit tantum buccellam panis et occidit vitulum saginatum. Istud melius completum est in Domino: quando voluit facere convivium amicis suis, attulit pelvim aquae et lavit pedes discipulorum suorum . Ecce, quomodo Maiestas divina est inclinata, quod ad pedes discipulorum se prostravit, et in coena unus discipulorum super pectus Domini recubuit. Et tunc Christus potuit dicere: Afferam buccellam panis, et confortetur cor vestrum. Hic est panis , non corporalis, qui est cibus corporis, sed spiritualis., qui est cibus mentis; de quo Augustinus : " Crede, et manducasti ". Ista fuit mira condescensio.

Secundo fuit ista refectio caritative exhibita propter communicati onem liberalem; Psalmus : Domin us regit me, et nihil mihi deerit; in loco pascuae ibi me collocavit. Super aquam refectionis educavit me.

Ecclesia Dei est locus pascuae, ubi facta est aqua refectionis, id est affluentia omnium iucunditatum et refectionum. Iste locus pascuae est mons Sion; unde Isaias: Faciet Dominus exercituum in monte hoc convivium, id est in eminentia hierarchiae ecclesiasticae; convivi um pi ngui um medullatorum et vindemiae defaecatae, Ignis, quo praeparatur convivium, est Spiritus sanctus, sive virtus divini Verbi; minister est sacerdos. Hoc est convivium pi ngui um et vindemi ae defaecatae; Psalmus: fit calix meus inebrians quam praeclarus est! Ista fuit liberalissima communicatio. Nunquam tanta potuit cogitari.

Est igitur ista refectio caritative exhibita et propter condescensionem humilem et communicationem liberalem; et significatur in Evangelio de filio prodigo, qui cum reverteretur ad patrem , dedit ei pater stolam primam et a nulum i n manibus. Filius prodigus est peccator, revertitur ad patrem, quando poenitet, et pater parat ei vit ulum sagi nat um , id est corpus Christi, et chorum et symphoniam, id est dulcedinem et consolationem spiritualem. Filius senior, invidia motus est populus Iudaicus, qui non vult manducare, id est, non vult credere in Sacramento altaris, sed populus gentilis admissus est, quando per fidem est illuminatus.

Sed posset aliquis dicere: Nescio saporem huius coenae Propter hoc dicit Christus: reficiam vos, scilicet refectione suaviter cibativa, propter nexum socialis concordiae et propter influxum spiritualis laetitiae.

Propter primum dicit Apostolus: Ita, frater. Ego te fruar in Domino, refice viscera mea in Domino. Hoc dicit, ut ostenderet caritatem quam habebat Christus; viscera enim caritatis trahuntur de corde alieno Caritas autem Christi apparet in hoc, quod eandem escam, eundem morsellum manducamus cum Christo; et in hoc est vinculum unitatis Apostolus in prima ad Corinthios : Nolo, vos ignorare, fratres, quoniam patres nostri omnes eandem escam spiritualem manducaverunt, et omnes eundem potum spiritualem biberunt, ipsi solum per fidem, sed nos per fidem et Sacramenta Unde dicitur: Angelorum esca nutrivisti populum tuum, Domine, id est vita aeterna De qua in Ioanne: Haec est vita aeterna, ut cognoscant te solum Deum verum et quem misisti Iesum Christum; et in libro Sapientiae : Paratum panem de caelo praestitisti illis sine labore, omne delectamentum in se habentem et omnis saporis suavitatem.

Sed iste panis infectis animabus videtur amarus, licet tamen, ad quemcumque saporem volebant, se convertebat, ut dicitur in libro Sapientiae. Unit autem uni capiti; sed quanto maior est dilectio et unio, tanto maior est delectatio; sed Christus animam diligit super omnia: ergo omnes mundi delectationes nihil sunt respectu delectationis, quam invenit anima in Christo.

Item, est ista refectio suaviter cibativa propter influxum spiritualis laetitiae ; unde in Deuteronomio: Lactaberis et reficieris coram Domino Deo tuo, scilicet in aspectu divinae pulcritudinis et gustu divinae dulcedinis. Hic est calix suaviter inebrians. Laetaberis, modo per fidem et in futuro per speciem, quando inebriabimur ab ubertate domus suae etc. Istam refectionem debemus multum desiderare cum Psalmista, qui dicit: Quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum.

Sed quidam plus desiderant carnes foedas quam carnes. Agni immaculati, sicut carnales, qui tanquam canes sunt ab ista refectione excludendi.

Quarto est ista refectio spiritualiter suscipienda. Hoc intelligendum, quod ad hoc, quod homo spiritualiter suscipiat, oportet, quod primo se praeparet per devotionem antecedentem; secundo oportet, quod ipsam suscipiat per devotionem concomitantem..

Primo dico, oportet, quod homo se praeparet per devotionem antecedentem; quod significatur in Marco, quando dixerunt discipuli: Ubi vis, pare mus tibi comedere pascha? Sequitur: Misit eos i n civitatem, dicens : Occurret vobis homo lagenam aquae baiulans, habens coenaculum grande; dicite ei: Magister dicit : Ubi est refectio mea?

Dicit: Misit eos i n civitatem, quia qui vult suscipere istam refectionem, oportet, quod ingrediatur istam civitatem, id est Ecclesiam, per affectum caritatis ad afflictos et congratulationem ad Deum. Dicit: coen acul um grande, quo intelligitur dilatatio caritatis. Anima Christi transcendit omnes caelos, et qui habet caritatem omnes diligit et transcendit mundum. Oportet igitur, quod homo ad istam refectionem se praeparet, et quod Deus intret.

Secundo oportet, quod spiritualiter suscipiatur per devotionem concomitantem ; quod significatur in Exodo , ubi Spiritus sanctus docet filios Israel, quomodo debent comedere agnum paschalem, dicens: Carnes agni comedetis cum panibus azymis et lactucis agrestibus. Non comedetis ex eo crudum quid nec coctum aqua; caput cum pedibus et intestinis vorabitis; renes accingetis et calceamenta habebitis in pedibus. Et comedetis festinanter; est enim phase (id est transitus) Domini.

Ostendit hic Spiritus sanctus, quod ad hoc, quod homo digne suscipiat corpus Christi, oportet, quod habeat devotionem inflammativam et transformativam, ut fiat assimilatio et transformatio cibantis in cibatum; unde requiritur, quod homo habeat incendium unitivi amoris et robur perfectae virtutis.

Primo dico, ad hoc, quod homo digne accipiat corpus Christi, requiritur, quod habeat incendium unitivi amoris, quod est caritatis de corde puro ; sed quia incendium unitivi amoris habet adiunctam compunctionem, quae conscientiam reddit puram et mundam; ideo cantatur: Epulemur itaque in azymis sinceritatis et veritatis.

Item, oportet, quod adsit caritas de conscientia bona, et non adsit carnalitas aliqua, nec crudelitas aliqua; et ideo dicit: Non comedetis ex eo crudum quid nec coctum aqua, id est cum crudelitate et carnalitate, id est, non habeat cor crudele nec carnale.

Item, oportet, quod adsit caritas de fide non ficta, quasi dicat: haec est caritas, quae universaliter et integerrime asserit quod homo credere debet; caput, id est Divinitatem, et pedes, id est humanitatem, et intestina, id est Sacramenta; vorabitis, quod fit, quando fides assentit liberrime sine aliqua dubitatione; residuum igne comburetis, id est, si sit ibi aliquid, quod non poteris investigare, debes igne cremare, id est consilio Spiritus sancti reservare. Qui bene vult intelligere istud Sacramentum, quomodo

Christus in utero Virginis fuit conceptus sine virginitatis corruptione e t natus sine violenta corporis apertione, oportet , quod Spiritus sanctus ipsum doceat.

Secundo, ad hoc, quod homo digne suscipiat corpus Christi, oportet, quod habeat robur perfectae virtutis ad conformationem Sacramenti.

Audivi de quodam laico, qui magnam fidem habuit in Sacramento altaris; infirmabatur, nec poterat retinere; et cum presbyter non audebat ei dare corpus Christi, rogavit, saltem ut permitteret eum videre; et cum vidit, dixit: Domine, quam libenter te reciperem; et cum sacerdos iam recessit, fecit ipsum vocari et dixit: Ex quo non possum recipere Salvatorem meum, permittatis, domine, quod lavetur pectus meum, et ponatur manutergium super pectus meum, et ponatis super pectus meum Salvatorem meum. Quod cum fecisset, omnibus videntibus, corpus Christi penetravit eius pectus et pervenit ad cor, et tunc cum magna consolatione decessit.

De magistro Hugone de sancto Victore, qui magnae fidei fuit, legitur , quod cum infirmaretur usque ad mortem, venit ad eum sacerdos, qui illo die celebraverat; et rogavit eum magister Hugo, quod sufflaret in os suum; et post hoc cum magna consolatione decessit.

Huic Sacramento debemus conformari: primo per sanctitudinem pudicitiae; e t ideo dicit: renes vestros accingetis. Secundo, per promptitudinem obedientiae; et ideo dicit; calceamenta in pedibus, scilicet ut sine offendiculo ambulare possimus. Unde Apostolus : Calceati pedes. Tertio debemus ei conformari per fortitudinem patientiae; et ideo dicit: baculos in manibus. Quarto debemus ei conformari per sollicitudinem vigilantis prudentiae, in quo notatur virtus temperantiae; ideo dicit: Festinanter comedetis, non haesitando.

Ex praedictis colligitur, quod ad esum istius Sacramenti septem virtutes requiruntur: tres theologicae: fides, spes, caritas, quae sit caritas de corde puro et conscientia bona et fide non ficta. Requiruntur etiam quatuor cardinales quae tactae sunt; et cum habuerimus istas virtutes, dicet Dominus: Comedite, amici, et bibite et inebriamini. Et si fueris sine istis virtutibus, dicet tibi: Amice, ad quid venisti? Osculo Filium hominis tradis? iuxta illud Apostoli : Qui indig ne manducat iudicium sibi manducat. Rogabimus Dominum etc.