BALTH. CORDERII, S. J. INTERPRETATIO-

Jamjam ad te,condis mei amor,sermo. nem dirigo, et multas meas curas solli- citudinesque tua causa olim susceptas, tibi in memoriam redigo. Nempetenes, quam miti et benevolo animo tuam illam in errore, tametsi levibus ex causis, pertinaciam redarguerim, utque

turalem modificationem benignitatis Dei magnificentissime et diligentissime adorando, tibi bene resipiscenti pars animae meae conjubilo, tuisque te de spectionibus compellabo, ut illa tibi iterato commendem, quorum pridem contempseras notionem.

Frequentissime quidem et diligenter satis dilucidavi tibi (Moyse prodente) a Domino hominem de limo factum, et transgressiones ejus cataclysmo piatas : sequenter quoque eum in amicitia sumptum, multaque in aegypto et egressionis suae itinere pro eo et in eo fecisse magnalia, atque Theologos multividos fecisse, quorum praenoscentia Deus humanatus fieri est dignatus ex Virgine.

istas vanas, quibus illudebaris, opiniones insimulaverim. Nunc autem summam divinae erga te benignitatis, moderationem, quanto possum maximo affectu venerans, tibi salubriter resipiscenti, pars animae meae, congratulor. Quin et iis, quae olim aspernabare, nunc juvat te affari ; et quorum prius respuebas notitiam, ea modo rursus inculcare.

Saepe enim tibi et quidem accurate exposui, (quod et Moyses litteris prodidit) hominem a Deo primitus e limo factum, et mundi peccata diluvio expiata ; et consecutis temporibus ipsum Moysen, amicitia cum Deo copulatum, multa in aegypto et in aegypti egressione, ipsius Dei causa et virtute patrasse prodigia ; neque ipsum modo, sed alios quoque deinceps divinos vates similia non raro edidisse, qui et Deum e virgine naturam, humanam suscepturum multo ante praenoverant.

Unde mihi responsalia multoties remisisti, non solum te haec vera funditus ignorare, verum etiam quis idem Moyses fuerit, pcrnescire, Evangelium Jesu Christi Dei totius majestatis, quod meum vocabas, renuere, Paulum vero hominem mundi circuitorem et seminiverbium de materialibus ad immaterialia non velle suscipere : imo me refellendo, quoniam paterna religionis jura degener omittens, in sacrilegia nefaria me transfuderim : hortabaris autem ea quibus innitebar, dediscere, aut his deletis paterer mea mihi sufficere, et non nomina divina seu leges proprias derogare.

Ut autem lux superna paternae gloriae splendorem in tuae mentis tenebras radiare suo proposito destinavit, penetralibus cordis mei infudit, ut tibi memoriale piissimum recordarer qualiter in Heliopoli pene coaevo mihi, ego quinque et viginti fere annorum tempus evolvens, pariter morabamur, cum feria quadam sexta, ferme hora quasi sexta, luna se ei injiciente, sol est horribiliter obscuratus : quia non Deus, sed creatura Dei lucis suae occubitu lucere, nequivit. Quaestusque sum apud te, quid tibi prudentissime videretur. Ex quo prudentia tua respondit, quod adeo tenaciter cordi mentis meae inhaesit, ut nulla oblitteratione abradi, nulla mortis imagine valeat aboleri.

Offusi namque orbe uniformiter caligine tabescente, ut purgatum rediit solis diametrum, regulam. Philippi Aridei assumpsimus : cumque reperimus, quod et erat notissimum, eatenus fatigatione ecliptica solem pati molestias non debere : et ab Oriente lunam solarem fulgorem velis aethiopicis obducentem, solem in occidua ora captare profugia. Tunc autem lucigenos

Quibus mihi non semel, sed saepius respondisti, non modo te nescire an haec vera essent, sed etiam quis ille Moyses fuerit,penitus ignorare, Evangelium autem Jesu Christi, qui est Deus totius majestatis,(quod meum vocabas) respuere, Paulum vero mundi circumambulonem et vcrbisatorem a terrenis ad caelestia devocantem nolle recipere. Denique tu me quoque, quasi patriae religionis jura deneger abdicassem, inque nefaria sacrilegia praecepissem, reprehendens hortabare, ut ea, quibus innitebar,dcdiscerem : aut saltem, aliena missa faciens, satis haberem mea retinere, neu divinis numinibus et patriis institutis derogarem.

Posteaquam vero superna lux paternae gloriae super mentis tuae tenebras splendoris sui radios sua voluntate demisit, simul intimo cordi meo infudit, ut plenum pietatis negotium tibi memorarem ; nempe quo modo nobis Heliopoli degentibus (eram tum annos circiter viginti quinque natus, et tu mihi ferme coaevus) die quadam sexta,et hora item fere sexta, sol horribiliter, subeunte luna, obscuratus fuerit (non quod Deus, sed quod Dei opus in verae ipsius lucis occubitu lucere non quiverit), tumque ex te percunctatus sim, quid tibi, vir prudentissime, super hoc videretur ; tu autem ejusmodi responsum dederis, quod menti penitus infixum, nulla prorsus oblivione, nulla vel mortis imagine dilabi possit.

Cum enim totus orbis tetra tenebrarum caligine uniformiter obductus fuisset, ac jam repurgari solis globus et renitescere accepisset, tum assumpta Philippi Aridaei regula, et contemplans caeli orbibus,deprehendimus,quod erat quoque alias notissimum, non potuisse id temporis defectionem solis evenire : deinde observavimus lunam ab oriente solem subivisse, ejusque ra- thesauros caligines, quas genuerant , usque in Iliacos, ut putavimus, proferentes, recondere occidentes, praesertim cum lunae deesset, et nec conventus tempus propinquaret. Aio ad te peri-

tiae nostrae sacrarium adhuc nescius tantae rei mysterium :" Quid, inquam, " speculum doctrinae Apollophanes, " his secretis adscribis ? " Ad quae tu mihi inquiens omnino divini et non humani sensus sermone:" Ista, o bene " Dionysi, divinarum retributiones " sunt rerum. "

Denique notatum feriae diem et annum, anuntiationi quam Paulus nostris auribus suspensis intonuit, signis acclamantibus concordari expertus, dedi vetitari manus, et falsitatis sum nexibus absolutus. Quam ineffabiliter offero tibique infero, quae est vita et via, ac verum lumen est, quod illuminat omnem hominem venientem in hanc mundum , cui tu tandem vere prudens cessisti.

Gessisti nempe vitae cum abdicasti mortem, cuique bene facies inhaerendo, cum hinc nobis arctius junctus fueris. Os enim illud est, cujus me fulgore obtenebrans eras solitus, hinc inde fucis, multiformibus etiam ita penetralia infuliginare, et acuminatis speculis terebrare : quoniam, ut fatebare, illius notitia sapida nosti, ut inhiabas, mentali palato resultabat, et dedignans in ventre tuae notitiae sedem sumere abnuebat.

dios obstruxisse, donec totum occuleret, quae tamen alias ab occidente solita esset occurrere ; quin illam quoque natavimus, cum ad extrema solis pervenisset, ejusque universum orbem obtexissct, tum retro orientem versus recurrisse, quamvis id esset tempus, quod nec lunae praesentiam, nec solis concursum postularet. Ego igitur, o multiplicis eruditionis sacrarium, tanti mysteri nescius cum essem, sic te alloquebar : Quid sibi vult hoc rei, o doctrinae speculum Apollophanes? Insolita ista portenta ecquorumam tibi mysteriorum videntur indicia ?Tu autem, ore divino magis quam humanae vocis sermone, " Hae sunt, o bone Dionysi, inquiebas, divinarum rerum mutatio- Denique, cum diem annumque adnotassem, et tempus illud cum eo, quod Paulus mihi quondam ab ore suo pendenti annuntiaverat, signis conclamantibus concordare sensissem, tum et veritati manus dedi, et me falsitatis nexibus expedii. Quam proinde veritatem, et mirifice praedico, et tibi ingero, quae est vita et via et lux vera, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum. Cui et tu tandem, ut vere sapiens, cessisti.

Nam cessisti vitae, cum mortem abdicasti,Et optime sane deinceps feceris,si eidem veritati prorsus adhaeseris ; ita quidem nobis arctius conjungere. Illud enim, illud os nobiscum posthac erit, cujus splendore verborum, mentis meae perstringens aciem, solitus eras, accersitis hinc inde coloribus, et fucato eloquentiae nitore intimos pectoris nostri recessus pertentare, imo et nonnullis interdum malediccntiae aculeis nos acrius fodicare. Quare quemadmo-

Sic sic modo cognoscentia et provida corda suscipe, ne pro his quae non sunt verum remittas, et pertinacior ad falsa tentantibus esto, quam ad verum suggerentibus nostris votis exstiteras. Ita namque in Jesu esse et vita mea laetus jam, cum ipse in eo vives.