PARISIEN. 221

haeretici, quos lex canonica generatim ab attestatione fa-

cienda repellit, et saepe huiusmodi causae inextricabilibus

involvuntur ambagibus, quum praeter alia saepe de valore

baptismatis dubitandum sit. Nec obiiciatur, curias episco-

pales cognoscere posse causas matrimoniales attingentes

haereticos, quum praesumptio oriatur boni aut fidei aut fi-

delium ; sed in casu nostro, dum actor, ante processus co-

gnitionem in Curia, affirmaverat sponte « se in eo esse, ut

haeresim abiuraret et catholicus fieret ad puellam catholi-

cam in matrimonium ducendam, si liber esset coram Ec-

clesia catholica », in facto tamen promissionem spernens,

cum puella catholica coram ministro protestante contraxit.

Deinde matrimonii defensor quaestionem ponit: an in genere quoad haereticorum matrimonia, et in specie quoad matrimonium, de quo agitur, difficultates exoriri possint ex capite baptismatis. Nam baptismum invalide collatum nullius prorsus roboris est, ac proinde quum invalide ba-

ptizatus sit essentialiter in eadem conditione coram Eccle-

sia ac nullo modo baptizatus, legibus Ecclesiae minime per

se et in se obstringitur. Penes protestantes autem baptisma

saepissime ita confertur ut nullum valorem habeat; unde

taliter baptizati reapse minime sunt baptizati et hinc sunt

penitus immunes a legibus Ecclesiae. Cfr. Scavini in sua

Theologia mor. lib. III edit. XIII, pag. 184 n. 218. In

casu nostro, si supportantur coniuges certe invalide bapti- zati, matrimonium ipsorum erit invalidum; imo et si sup-

ponatur saltem probabiliter baptizati, nullo modo procedi poterit ad decernendum de nullitate, nisi antea liquatis du-

biis, quae circa sponsorum baptismum habentur.

Nec obiiciat patronus : omne factum praesumitur recte

factum ; nam adagium hoc iuridicum tunc obtinet , quum

ex communiter contingentibus aliquid rite factum fuisse iure

merito coniicere possumus.

Nec tamen subsumat adversarius : ex principio, quod ab

ipsis etiam SS. Congregationibus romanis retinetur, bapti-

sma si reapse collatum, semper validum est praesumendum