RHEMEN. 227

concessisset Poenitentiariorum collegio s. Nicolai Sacellum, hi sa- cras imagines coloribus refricarunt, et ita quidem ut Urbano II s. Caelestinum suffecerint. Itaque Panvinio non est detrectanda fides cum asserit sua aetate Urbani II imaginem in ábsida Late- ranensi extitisse, at non ideo putandum, ob auctoritatem Severani et Rasponii, Callixtum II orbicularia diademata ac sancti elogium illi atque aliis apposuisse. Diximus enim hos duos auctores scri- psisse auctoritati Panvinii innixos.

Pictura ergo Lateranensis semel immutata , ita mansit diutis- sime , ac manebat adhuc anno 1638. Caietanus tamen quum vide- ret immutatos duorum vel trium Pontificum sanctitatis titulos, hos ex lamina aerea , quam seorsim incidendam curavit , confecit ac pristinae integritati restituit. Qua agendi ratione Caietanus in censuram Erasmi G-attulae incidit, qui in sua historia Abbatiae Cassinensis ait : « nomina quidem Pontificum restituere poterat » Caietanus ex Panvinio , non sanctitatis titulum , cuius ipse non » meminit, n Hinc ex continuis immutationibus eiusdem picturae colligere est, quam infirma sint argumenta pro immemorabili cultu exinde deducta. Nam imprimis haud constat a Callixto II vel Anastasio IV eas imagines ut colerentur fuisse in ábsida apposi- tas , vel cum monilibus et ornamentis sanctitatis depictas , neque sequentes Pontifices easdem coluissë. Quod autem attinet centena- riam aeram , ea decurrente , non semel , sed bis ac ter picturae status immutatus fuit , nomenque Urbani II deletum , ac nonnisi prope annum 1718 restitutum. Ergo eius maxime temporis deficit probatio, quod, iuxta Urbani VIII decreta, praecipue attendi debet.

Dolendum quidem est in tanta mutationum vicissitudine nulla vel superesse vel inveniri adhuc potuisse huius picturae ectypa, eo tempore efficta , quo nullam adhuc immutationem passa fuerat. Hisce deficientibus, tuto sciri nequit an imagines illae revera nimbo et sancti elogio decorarentur, prouti coniecturis tantum innixi non- nulli scriptores tradunt. In horum defectu , a Caietano profertur tantum exemplum aere caelatura anno 1636, quo nempe pictura iamdiu immutata fuerat.

Quid autem dicendum erit de alio eiusdem picturae ectypo, quod suo operi attexuit Benedictus XIV? Eatetur ipsemet Pontifex hoc exemplatum fuisse u adhibito chalcographorum et antiquarioram labore , qui illud antequam dirueretur pluries delinearunt. n Ergo, nisi hosce calchographos usque a Panvinii aetate vixisse di- xeris, ita picturam delinearunt, prouti viderant post annum 1698,