Sermo I .

Cum venerit ille Spiritua veritatis, docebit vos omnem veritatem, Ioannis decimo sexto .

Videns Dominus noster Iesus Christus, discipulos suos desolari de recessu suo corporali, in remedium desolationis in verbo proposito promittit eis regale senium, imperiale donum, scilicet Spiritum sanctum, quo habito, non est locus desolationis et moestitiae, immo consolationis et laetitiae. Ut autem eorum animos in eius concupiscentiam provocet, describit eum quantum ad triplicem proprietatem, quae omnem animam desiderio sui. in eius amorem trahit Primo describit eum quantum ad benignitatem propter communicativam praesentiam maiestatis altissimae; secundo quantum ad nobilitatem propter excellentiam dignitatis personae; tertio, quantum ad liberalitatem propter redundantiam copiositatis doctrinae. Primo describit eum ut benignissimum propter communicativam praesentiam altissimae maiestatis, cum dicit: Cum venerit. Vere magna benignitas, quia talis et tantus doctor non dedignatur venire ad suos discipulos contra consuetudinem aliorum magistrorum. Secundo describit eum ut nobilissimum propter excellentiam dignitatis personae, cum subdit: ille Spiritus veritatis. Nihil enim excellentius, nihil pretiosius, nihil nobilius Spiritu sancto. Tertio describit eum ut liberalissimum propter redundantiam copiositatis doctrinae, cum subinfert: docebit vos omnem veritatem. De isto fontalissimo doctore omnes rivi sapientiae et scientiae emanant et derivantur.

I. Dicit ergo: Cum venerit, ubi describit eum quantum ad benignitatem propter communicativam praesentiam altissimae maiestatis. Si quaeratur ratio, quare ille benignissimus Spiritus dignatus est ad suos discipulos venire; optime respondetur, quod sua benignitas est ratio praecipua. Nam ratione benignitatis suae venit iste Spiritus primo ut medicus totius experientiae propter collationem spiritualis et corporalis vitae; secundo, ut magister totius sapientiae propter instructionem utilis doctrinae; tertio, ut rex totius opulentiae propter amotionem totalis indigentiae. Primum est respectu infirmorum, secundum respectu ignorantium, tertium respectu pauperum.

Primo venit ut medicus totius experientiae propter collationem spiritualis et corporalis vitae. O quam peritus est iste medicus, qui mortuos spiritualiter et corporaliter vivificat et omnem languorem curat sine ferro et sine igne, sed solo curationis verbo et suae voluntatis beneplacito ! Unde Ezechielis trigesimo septimo : Veni, spiritus, et insuffla super interfectos istos, et reviviscant, scilicet a morte culpae per collationem gratiae. Unde sicut corpus mortuum est sine anima, sic et anima mortua est sine Spiritu sancto.

Secundo venit ut magister t otius sapientiae propter instructionem utilis doctrinae. Ipse enim est fontale principium omnis scientiae et specialiter christianae doctrinae sive propheticae, sive apostolicae secundum utramque Legem. Et propter hoc, dicitur Sapientiae septimo , optari, et datus est mihi sensus, et invocavi, et venit in me spiritus sapientiae; et praeposui illam regnis et sedibus et divitias nihil esse duxi in comparatione illius. Quia Spiritus sanctus, licet sit liberalis et largus in dando, quia ipse est providus et discretus in dispensando; ideo ad hoc, ut aliquis ab ipse magnum beneficium impetret, requiritur convenientia debitae dispositionis ex parte sui; et propter hoc dicitur: Optavi, vehementi desideri o amoris, et invocavi, cum devotione in oratione. Et tunc datus est mihi sensus, discretionis et prudentiae, et venit in me spiritus, illuminantis, sapientiae; et praeposui illam regnis, id est omnibus rebus temporalibus, eo quod nihil sunt in comparatione illius. Nam si Scriptura sileret, experientia doceret, quia cunctae res non satiant appetitum animae rationalis, eo quod homines, bis omnibus adeptis, ardentiores fiunt in acquirendo; et ideo manifestum est, quod horum acquisitio vel possessio plus habet vacuitatis et indigentiae quam soliditatis et sufficientiae; unde in eis nunquam sistit appetitus, quia non invenit soliditatem. Sed spiritus sapientiae est totius animae completivus et moderativus; ita enim inebriat hominem, ut in omnibus operibus ducatur sobrie.

Tertio venit ut rex totius opulentiae propter amotionem totius indigentiae; unde Actuum secundo: Factus est repente de caelo sonus tanquam advenientis spiritus vehementis et replevit totam domum, ubi erant sedentes; unde sequitur: Repleti sunt omnes Spiritu sancto. Ita enim Spiritus sanctus Apostolos virtutibus et donis et muneribus adimplevit et opulentavit, ut in nullo egerent, cum eos constituit heredes et reges regni cautorum et principes fidei christianas. Hic est enim, qui suscitat de terra, avaritiae, avarum et inopem, et erigit de stercore, immunditiae, peccatorem et pauperem, ut opulentatus veris divitiis gratiae, sedeat cum apostolicis principib us et solium gloriae teneat, in caelesti patria.

I I. Sequitur: ille Spiritus veritatis, ubi describit eum secundo quantum ad nobilitatem propter excellentiam dignitatis personae. Ille enim Spiritus ratione suae dignitatis et excelentiae est primo admirabilis in incipientibus propter spiritualem purgationem omnium peccatorum; secundo, venerabilis in proficientibus propter fidelem dispensationem charismatum divinorum; tertio, desiderabilis in pervenientibus propter mentalem refectionem suavium ciborum. Ratione primi est virtutis summae; ratione secundi, aequitatis perfectae; ratione tertii, bonitatis supremae.

Primo ille Spiritus est admirabilis in incipientibus propter spiritualem purgationem omnium peccatorum; unde Isaiae quarto : Sanctus vocabitur omnis, qui scriptus est in vita in Ierusalem; si abluerit Dominus sordes filiarum Sion et sanguinem Ierusalem laverit de medio eius in spiritu iudicii et spiritu ardoris.

Dicitur Spiritus sanctus spiritus iudicii, in quantum imprimit in animam timorem divinae severitatis; sed spiritus ardoris, in quantum elevat ad amorem bonitatis. His duobus, scilicet timore et amore, abluit Dominus sordes filiarum Sion et sanguinem Ierusalem, id est maculas peccatorum spiritualium et carnalium. Ad illud balneum accedere debent omnes peccatores sordibus inquinati.

Secundo est venerabilis in proficientibus propter dispensationem fidelem charismatum divinorum; unde primae ad Corinthios duodecimo : Divisiones gratiarum sunt, idem autem Spiritus; e post enumerationem donorum et gratiarum sequitur: Haec omnia operatur unus atque idem Spiritus, dividens singulis, prout vult. Spiri tus sanctus distribuit omnia bona secundum nostrum meritum et suam complacentiam. Unde licet diversi, distincti et multiplices rivuli a fonte egrediantur, tamen unus est fons, qui sine defectu se multiplicat; sic ab uno fonte aeterno, ab uno paradiso, ab uno Spiritu sancto sine sui defectibilitate egrediuntur diversi rivuli gratiarum, donorum et beatitudinum .

Tertio est desiderabilis in pervenientibus propter mentalem refectionem suavium ciborum; unde possunt dicere Sancti in patria: O quam bonus et suavis est, Domine, Spiritus tuus in nobis ! Unde bene coniungitur bonum suavi. Nam est bonum, quod non est suave, sicut timor poenae, et est suave, quod non est bonum, sicut voluptas lasciviae; sed totum bonum dixit qui bonum suavi coniunxit , dicendo: O quam bonus est et suavis ! Sed quia vix invenitur aliqua delectatio terrena, quae non sit respersa amaritudine , vel prae frequenti assuetudine generet fastidium; ideo divina Sapientia, Christos, dicit Ecclesiastici vigesimo quarto : Spiritus meus super mel dulcis.

Spiritus meus, qui a me procedit, super mel dulcis, id est super omnem delectationem creaturae. Nam mel in genere creaturae habet dulcedinem; unde dulcedo Spiritus sancti sic dulciter reficit, ut perfecte animam satiet, nec generat fastidium, immo continuat desiderium.

III Ultimo describit eum quantum ad liberalem redundantiam copiositatis doctrinae, cum subinfertur: docebit vos omnem veritatem. Ratione enim suae redundantiae et copiositatis doctrinae docet iste Spiritus triplicem veritatem, ad quam omnis veritas potest reduci. Primo enim docet fugere deformitatem culpae propter timorem divinae severitatis; secundo , omnia facere sine acceptione personae propter amorem iustitiae e t aequitatis; tertio, appetere inhabitationem caelestis patriae propter visionem divinae maiestatis. Primum est respectu sui; secundum, respectu proximi; tertium, respectu Dei. Et sic, cum doceat iste Spiritus fugienda mala propter divinae reverentiae timorem; operanda bona propter amorem iustitiae; et appetenda caelestia propter fruitionem sapientiae, ut per haec tria ordinetur homo ad se ipsum, ad proximum et ad Deum: recte potest dici, quod docet omnem veritatem.

Primo docet fugere mala propter timorem divinae reverentiae; unde in Psalmo: Venite, filii, Audite me, timorem Domini docebo vos; et sequitur: Decli na a malo et fac bonum, inquire pacem et persequere eam. Quia timor Domini est initium et primarium fundamentum omnis boni, ideo Spiritus sanctus tanquam verus magister primo docet quemlibet suum discipulum timorem Domini, per quem declinat homo a malo et facit bonum iustitiae et inquirit et sequitur bonum pacis in conversatione.

Secundo docet facere bonum propter amorem iustitiae; unde Sapientiae octavo : Sobrietatem enim et prudentiam docet et iustitiam et virtutem, quibus utili us nihil est in vita hominibus. Quia duplex est iustitia, id est quantum ad se ipsum et quantum ad proximum; ideo Spiritus sanctus primo docet prudentiam et s obrietatem modestiae in utendo quantam ad se ipsum; secundo docet iustitiam et virtutem in reddendo quantum ad proximum His duobus nihil utilius est in vita hominibus, ad consummationem vitae spiritualis.

Tertio docet appetere caelestia propter degustationem divinae sapientiae; Sapientiae duodecimo : Docuisti autem populum tuum per talia opera, quoniam oportet, iustum esse et humanum, et bonae spei fecisti filios tuos.

Spiritualiter autem ista auctoritas intellecta potest ad praesens sic exponi, ut dirigatur verbum ad Spiritum sanctum: Docuisti populum tuum , id est christianum, fidem per talia opera miraculosa, quoniam iustum est et humanum, ut per effectum deveniamus in cognitionem causae et per visibilia ad invisibilia tanquam animales et sensibiles reducamur, eo quod nostra cognitio in via incipit a posteriori; et bonae spei fecisti filios tuos, in exspectando cum desiderio futuram gloriam Spes enim caelestis patriae excitat in filiis Dei concupiscentias aeternas Et de hoc similiter dicitur primae Ioannis secundo : Sicut docuit v os:manete in eo,ut, cum apparuerit, habeamus fiduciam et non confundamur ab eo in adventu eius. Rogemus Dominum etc.