CAPUT VII.

De quibus factis per nos non sit consilium ?

Intactis autem humanis solum ab electione excipitur factum de praeterito : hoc enim solum necessitatis habet rationem. Unde nihil factum eligibile est. Verbi grati a, quamvis humanum factum sit Ilion captum, tamen modo nullus eligit captam fuisse Trajani. Et hujus ratio est, quia electio est consiliativus appetitus. Nullus autem consiliatur de facto, sed de futuro et contingenti aliter se habere : factum autem de praeterito non contingit non fieri sive factum esse : necessitatem enim habet suppositionis ad minus,scilicet quod si factum est, non factum esse non potest : quod recte dixit Agatho, qui tragicus fuit poeta. Dixit enim quod solo facto de praeterito privatus Deus, ne hoc per electionem facere possit : quae enim

facta sunt, fieri non possunt : et ideo sunt tamquam ingenerata et aeterna se habentia ad facere. Si enim detur quod Deus possit facere facta de praeterito, ponitur quod faciat. Si ergo Deus ea facit, sequitur necessario quod in ro fiant : et si fiunt, non sunt : et si facta non sunt, Deus non fuit causa eorum. Positum autem fuerat, quod et facta essent, et per

consequens quod Deus fuerit causa eorum. Facta igitur fieri non possunt : consilium autem tantum est de possibilibus fieri : consilium igitur non est de factis.

Et quod Agatho dicit de Dei potentia, de potentia quae est in effectu intelligitur: ad illam enim sequitur necessario secundum rem fieri : et ex parte illa sequitur contradictio si ponantur facta fieri posse. De potentia autem separata ab actu factionis Deus multa potest et infinita,quia potentia infinita est : et ea quae potest de illa potentia, frequenter in re fieri non possunt : quia nulla potentia passiva invenitur in rebus, quae potentiae activae quae in Deo est, proportionetur.

Exilis omnibus accipere est, quod utraque est intellectivarum particularum, speculativae scilicet et practicae, et proprium opus est veritas, sed modo differenti, ut dictum est. Secundum quos igitur habitus utraque particula verum dicit, et perficitur ad verum dicendum operatione non impedita, illi habitus virtutes sunt ambabus particulis dictis.

Cum igitur jam dixerimus de principiis habituum illorum, rursus a nobis incipiendum est, ut per determinationem etiam de ipsis habitibus dicamus quae dicenda sunt.