Sermo VIII .

Beatus vir, cuius est auxilium abs te: ascensiones in corde suo disposuit invalle lacrymarum, Psalmus .

Si quis ad Christum ascendentem ad caelum super omnem ordinem angelicum vult conscendere, necesse est, ut gradus ascensionum in semetipso constituat secundum conformitatem graduum caelestium hierarchiarum, quibus ad ipsum ascendit. Unde secundum Dionysium caelestis hierarchia distinguitur in ter ternos ornatus, eo quod triplex est hierarchia, scilicet infima, media et suprema, et unaquaeque ordines tres Angelorum continet: sic per tria bona secundum triplicem gradum uniuscuiusque ad perfectionem sanctitatis ascendat. Haec autem sunt, scilicet gratia, iustitia, sapientia, et haec est scala, quam vidit Iacob, per quam ascendebant (Angeli), Genesis vigesimo octavo .

I. Primo ascendendum est ad gratiam, ad quam facilis fuit ascensus in statu innocentiae, sed diffici- lior in statu naturae lapsae; de cuius ascensu dicitur Genesis trigesimo quinto : Surge et ascende Bethel et habita ibi facque altare Deo.

Bethel interpretatur domus Dei et significat animam, quae fit domus Dei per gratiam. Et consurge in habitaculum

Dei in Spiritu sancto, ut dicitur ad Ephesios secundo, ad quam ascendit quis per sanctificationem a vitiis: et tunc fit in ea altare Deo, in quo sacrificium offerendum est Deo omnipotenti. Huius ergo ascensus dicitur duplex, scilicet baptismalis et poenitenlialis. Primo ergo post lapsum humanae naturae in culpam originalem ascenditur per gratiam baptismalem, propter quem ascensum Christus ascendit in crucem, ut per virtutem passionis suae perveniremus ad gratiam: Canticorum septimo: Ascendam in palmam et apprehendam fructus eius. Dicitur Canticorum quarto : Dentes tui sicut greges tonsarum, quae ascenderunt de lavacro.

Os Ecclesiae est veritas conformis fidei, quia, ut dicitur ad Romanos decimo, corde creditur ad iustitiam, ore autem confessio fit ad salutem. Dentes huius oris sunt viri iusti, in quibus tanquam duabus maxillis, intra quas manent dentes, formatur veritas Verbi increati et incarnati opere creationis et recreationis, Conditoris et Reparatoris. Isti sunt greges tonsarum, qui in baptismo abrenuntiant diabolo et pompis eius et sic tondentur. Isti ascenderunt de lavacro: id est de baptismo: ad Ephesios quinto: Christus dilexit Ecclesiam, mundans eam lavacro aquae in verbo vitae. Et sequitur in auctoritate Canticorum: Omnes gemellis fetibus, et sterilis non est inter eas.

Gemelli fetus dicuntur propter gratiam praevenientem et subsequentem , ex qua producuntur fructus boni operis ad consummationem. De hoc ascensu multi descendunt ; Psalmus : Ascendunt usque ad caelos et descendunt usque ad abyssos, anima eorum in malis tabescebat. Turbati sunt et moli sunt sicut ebrius, et omnis sapientia eorum devorata est etc. - Usque ad caelos ascendunt, quia per lavacrum gratiae fit anima civis caelestis; sed per peccatum mortale sequens descendit usque ad abyssos, quia per illud fit civis infernalis: et tunc, turbantur et moventur sicut ebrius, id est irrationabiliter: et devoratur omnis sapientia eorum, quia modica delectatio peccati omne bonum gratiae Dei in anima destruit. - Sed nihilominus divina Sapientia, quae lavacrum baptismi adhibuit contra residuum peccati, ut qui descendunt in abyssum per peccatum, iterum ascendant per gratiam ad caelum. Et istud remedium est poenitentia, quae tres gradus continet, per quos ascendere oportet, scilicet deploratio culpae, exhibitio emendae, imploratio misericordiae .

De primo dicitur secundi Regum decimo quinto : David ascendebat clivum olivarum, scandens operto capite, propter verecundiam, sed nudis

milibus, propter humiliationem. Duplex autem fuit fractos permissionis, ut tantus Propheta caderet, sicut dicit Gregorius : " David cadente, nullus praesumat, et David resurgente, nullus desperet "; Isaiae decimo quinto : Per ascensum enim Luith flens ascendet.

De secundo, primi Regum decimo quarto : A-scendit Ionathas, manibus et pedibus reptans, et armiger eius post eum. Itaque alii cadebant ante Ionatham, alios armiger eius interficiebat sequens e um. - Jonathas, filius columbae, est Iesus Christus, qui conceptus de Spiritu sancto est, in columba apparente. Iste ascendit in cruce contra Philisthaeos, id est daemones, potione superbiae suae de caelo cadentes: nam Philisthaei interpretantur potione cadentes ; -reptans manibus et pedibus, quia infossas manus et pedes habet. Nam reptans per scopulos duros fodit vel lacerat manus et pedes suos. Armiger est quilibet Christianus, qui ferit arma Christi, quae sunt signa passionis suae, potentia ad destructionem munitionum inimicorum: ad Galatas quinto: Qui autem sunt Christi carnem suam crucifixerunt. Et sequitur: Iste armiger sequitur Ionatham, quia poenitens Christianus conformat se Christo ad emendam suorum peccatorum.

Tertius gradus est imploratio misericordiae; Lucae decimo octavo : Duo homines ascenderunt in templum, ut orarent: unus Pharisaeus, et alter publicanus. Nam publicanus implorando misericordiam iustificatus est, quia percutiebat pectus suum, dicens: Deus propitius esto mihi peccatori etc. Sed Pharisaeus, qui se extollebat, peccator ab oratione recessit. Et per hos tres gradus fit poenitens in gratia conformis patriae hierarchiae inferiori, in qua sunt Angeli, Archangeli, Principatus .

II. Ascendendum est ad iustitiam per iustitiam, quae est perfecta exercitatio in virtutibus: et in hac sunt tres gradus, per quos sumus conformes mediae hierarchiae, scilicet amor pudicitiae ad se ipsum, rectitudo innocentiae ad proximum, promptitudo obedientiae sive humiliatio ad Dominum.

De primo Isaiae undecimo : Egredietur virga de radice Iesse, et flos de radice eius ascendet.

Virga egressa de radice Iesse Christus est; flos de radice eius ascendens est pudicitia hominis christiani. Nam sicut flos est puritas mixtionis colorum et odoriferus, sic pudicitia est puritas mentis et corporis et reddit hominem famosum: Ecclesiastici vigesimo quarto: Ego quasi vilis fructificavi suavitatem odoris, et flores mei fructus honoris et honestatis; Isaiae quinquagesimo tertio: Ascendet sicut virgultum coram eo et sicut radix de terra sitienti.

Virgultum ascendit sine ramis et frondibus, et in hoc notatur paupertas christiani hominis ad similitudinem Christi. Radix de terra sitienti consurgit sine humore superfluo: sicut qui vult pudicitiam servare a voluptuosis cibis et potibus oportet abstinere.

Secundus est rectitudo innocentiae ad proximum: Psalmus : Quis ascendet in montem Domini, aut quis stabit in loco sancto eius ? Innocens manibus et mundo corde etc. Oportet igitur, quod haec innocentia sit non tantum in abstinentia vel vitatione iniuriarum in factis, sed et in cogitationibus et verbis. Innocentia enim in factis notatur, cum dicit: Innocens manibus: in cogitationibus, cum dicit: et mundo corde, qui non accepit in vano animam suam: in verbis notatur, cum subdit: nec iuravit in dolo proximo suo, ut non faciat quis aliis quod non vult sibi fieri .

De tertio dicitur Lucae decimo quarto : Cum invitatus fueris ad nuptias, recumbe in novissimo loco: ut, cum venerit qui te invitavit, dicat tibi: Amice, ascende superius. Iste autem gradus consistit in obedientia divinarum legum, ut quis humiliet se et obediat non solum praeceptis divinis, sed et consiliis Dei et beneplacitis, ut sciat, quae sit voluntas Dei bona et beneplacens et perfecta. Et de his tribus dicitur Isaiae secundo: Venite, et ascendamus ad montem Domini et ad domum Dei Iacob, et docebit nos vias suas, et ambulabimus in semitis eius, quia de Sion exibit lex et verbum Domini de Ierusalem. - Viae sunt beneplacita: semitae sunt consilia: lex et verbum sunt praecepta.

III. Tertio ascendendum est ad sapientiam: de quo Deuteronomii decimo : Dola tibi duas tabulas lapideas et ascende ad me in montem, et scribam in tabulis verba, quae fuerunt in his quas ante confregisti: et Deuteronomii nono: Ascendi in montem, ut acciperem tabulas lapideas, tabulas pacti, quod pepigit vobiscum Dominus. Et huius sunt gradus tres ad similitudinem tertiae sive superioris hierarchiae, in qua sunt Throni, Cherubim et Seraphim: excessus devotionis, excessus admirationis, excessus exsultationis .

De primo dicitur Canticorum tertio : Quae est ista quae ascendit per desertum sicut virgula fumi ex aromatibus myrrhae et thuris et universi pulveris pigmentarii? - Virgula fumi ascendentis est devotio Deum contemplantis, quae excitatur ex tribus: ex beneficio redemptionis perfectae per mortem Christi, quae designatur in myrrha: ex beneficio promissionis Patris, quae notatur in thure suavitatem redolente; ex beneficio charismatum donorum Spiritus sancti, quae notantur in universo pulvere pigmentarii. Cum ergo anima ex his tribus excitatur, quando de his tribus cogitat et meditatur, ascendit ad Deum fumus devotionis suae.

De secundo, scilicet de excessu admirationis, cum anima admiratur magnitudinem sapientiae Dei in rebus corporalibus et intellectualibus et aeternalibus, dicitur Canticorum sexto : Quae et ista quae progreditur quasi aurora consurgens, pulcra ut luna, electa ut sol, terribilis ut castrorum acies ordinata?

Admirando enim Dei sapientiam in rebus corporalibus est anima sancta sicut aurora consurgens, quae non habet magnum lumen respectu lunae et solis. Nam in atomo, qui est tam minimum quid, est admirabilis sapientia Dei. Dicitur enim sic: corpus habet longitudinem et latitudinem, et in omni tali probatur, quod potest fieri circulus. Nullus autem homo posset circulum in atomo facere: et sic in multis aliis corporibus, ut puta stellis et herbis, est sa-

- pientia Dei admirabilis. - Admirando etiam sapientiam Dei in rebus intellectualibus est anima sicut luna, quia magis splendet in illis Dei sapientia quam in corporalibus, ut patet in ipsis intelligentiis sive angelicis spiritibus et in animabus.

Admirando Dei sapientiam in aeternalibus, Patre et Filio et Spiritu sancto, quomodo Deus est trinus et unus, et alia, quae pertinent ad divinam Maiestatem, est anima sicut sol. In talibus tamen non debet homo esse multum praesumtuosus aut curiosus, quia dicitur Proverbiorum vigesimo quinto : Qui scrutator est

Maiestatis opprimetur a gloria. - Et per talem excessum admirationis triplicem est anima terribilis ut castrorum acies ordinata: unde in Genesis trigesimo secundo: Dimitte me, iam enim ascendit aurora. Vel, ut aurora est per rationem, ut luna per fidem, ut sol per donum intellectus; sed est terribilis ut castrorum acies ordinata per contemplationem.

Tertius gradus est excessus exsultationis, ut cum anima in amore Dei per excessum rapitur, per laetitiam cordis et obliviscitur: et hoc est rapi usque ad tertium caelum, et ibi audiuntur arcana Dei verba, quae non licet homini loqui, ut dicitur secundae ad Corinthios duodecimo . De ascensu ad hunc gradum dicitur Canticorum octavo: Quae est ista quae ascendit de deserto, deliciis affluens, innixa super dilectum suum? In hoc enim gradu est affluentia deliciarum animae, ita quod extra se rapitur et quasi tota in Deum absorbetur: et ideo dicitur innixa super dilectum suum, non super se ipsam. - Si ergo anima fuerit per hos gradus ascensus sic elevata, non restat aliud, nisi ut ad gradum alium visionis beatae et felicitatis aeternae vocetur ut ascendat, iuxta illud Apocalypsis undecimo: Steterunt super pedes suos et audierunt vocem magnam de caelo dicentem eis: Ascendite huc. Et ascenderunt in caelum in nube. Rogemus ergo Dominum etc.