266 WLADISLA.YIEN.

Immerito itaque ac nimis rigide iudices primi et secundi gradus processerunt, dum pro fundamento decidendi statue- runt « quod in dubio standum est pro valore sacramenti. » Eo vel magis quod quando agatur de impotentiae casibus contraria prorsus theoria applicanda doceatur. Testis sit Co- scius De separ. Thor. lib. 3, cap. 2, n. 386: « Tunc enim quia agitur de inferendo praeiudicio et iniuria eidem sacra- mento, directe contraria procedit regula, nimirum quod in dubio standum sit pro exclusione matrimonii, ut optime distinguunt Abbas, Felinus, Hostiensis, Monaldus, de Iustis, Rota etc., ex viva ratione, quia in foro externo... . tolera- bilius et honestius est... matrimonium dissolvere, quam no- mine et iure matrimonii occasionem incontinentiae praebere et continuum fovere peccatum. » Omnis ceteroquin vel sper- nenda haesitatio facile repelli poterat, si interrogatus fuis- set formiter medicus Zarewicz, iuxta legem S. C. C. die 22 Augusti 1840 : « si querela super impotentia versetur , interrogandi sunt periti physici, quos coniuges consuluerunt;» itemque si interrogata fuisset, quam citaverat actrix, eius- dem amita Sadowska, quae ab ipso coniugii exordio queri- monias mulieris de Stanislai impotentia audiverat.

Dein transit patronus ad probandum quod nunc, supple- tio actibus, nullitas matrimonii ex capite impotentiae plenis- sime demonstratur. Sane ex duobus medicis qui in primo processu comparativum corporis utriusque coniugis examen instituerunt, prior hoc iudicium profert : « iureiurando obstri- ctus... . testor Stanislaum Bojarski indubitanter impotentia physica accidentali laborare; impotentiam physicam matr i- monium antecessisse, et versus Hedwigem Boiarska uxorem eius esse relativam, atque ad eandem perpetuam. Hedwigem Boiarska autem optima sanitate gaudere. » Alter vero ipsi concinit quoad impotentiam relativam et quidem anteceden- tem, licet de perpetuitate sileat, quam ipse cum originaria et absoluta videtur conf udisse. Uterque demum huius impo- tentiae causas antipathiam et odium, causas videlicet mora- rales, ex parte esse renunciat, quin tamen et physicas dari