ARTICULUS II.

Qualiter hypostasis se habeat ad proprietatem distinguentem ?

Secundo quaeritur, Qualiter hypostasis se habeat ad proprietatem distinguentem ?

Et hoc est quaerere, Utrum una et eadem hypostasis sit substans omnibus proprietatibus personalibus diversis et oppositis, vel diversae substent diversis ?

Et videtur, quod una omnibus:

l. Upostasis enim in Graeco idem est quod substantia in Latino: substantia autem una et eadem est omnibus tribus: si ergo hypostasis determinatur proprietate, videtur quod una et eadem hypostasis omni proprietate personali determinatur: et sic non sunt diversae hypostases diversarum personarum, sicut non sunt diversae substantiae.

2. Adhuc, Hypostasis cum sit communis tribus, nomen substantiale est: est enim Pater hypostasis, Filius hypostasis, Spiritus sanctus hypostasis: ergo de tribus in summa diceretur singulariter, et non pluraliter: videtur ergo, quod tres sunt una et eadem hypostasis.

3. Adhuc, Logice objicitur, quod inter quaelibet duo extrema per affirmationem et negationem determinata, sunt duo media: sunt autem in divinis essentia nec distinguibilis, nec distincta: et est in divinis persona distinguibilis, et distincta: ergo duo media: unum quidem tenens se ex parte unius, et alterum ex parte alterius: et haec non possunt esse nisi hypostasis et substantia, et substantia magis tenet se ex parte essentiae: de se enim nec distinguibilis est, nec distincta: per adjunctam tamen praepositionem trahitur ad standum pro distincto, sicut dictum est in quaestione de generatione Filii, in capitulo ubi quaeritur, quid sit generans et quid genitum. Hypostasis autem magis tenet se ex parte personae: est enim distinguibile, sed nomine suo non importat distinctum. Si ergo hypostasis est medium, sequitur quod non sit extremum, et quod non conveniant ei determinationes extremi: non ergo convenit ei esse distinctum: et quod in divinis non est distinctum,, manet unum: ergo hypostasis una in Patre manet, in Filio, et Spiritu sancto.

4. Adhuc, Eadem ratio confirmatur sic: In divinis duo sunt extrema, unum quo est omne quod est in divinis, alterum qui est post quod nihil in divinis est: unum sicut commune, alterum sicut determinatum. Ergo duo media, scilicet quod est, et qui est, sicut in humanis est natura communis qua homo est homo, et est individuum particulare quod est aliquis homo, sive quis homo. Et sunt duo media, quod est, et qui est. Quod est, quod designatur cum dicitur, homo est id quod est. Qui est, quod designatur cum dicitur, qui est generans, non est qui est genitus. Hypostasis autem dicit qui est, substantia autem quod est. Videtur ergo, quod hypostasis non dicit quis est. In divinis autem non multiplicatur nisi quis est. Hypostasis ergo non est multiplicata: et sic relinquitur, quod una hypostasis sit trium personarum.

5. Adhuc, Videtur hoc per exemplum quod multi Sanctorum inducunt: dicunt enim, quod sicut radius sive splendor est ex luce, ita Filius est ex Patre: et sicut calor ex luce et radio, ita Spiritus sanctus ab utroque. Sed nec in igne, nec in aliquo luminoso corpore splendor et calor quaerunt pluralitatem suppositi.

sed in uno et eodem supposito sunt. Ergo nec in divinis proprietates personarum diversitatem quaerunt suppositi, sed uno et eodem sunt supposito.

In contrarium hujus est, quod

1. Hoc directe videtur esse haeresis Sabellii, qui dixit: " Idem masculine quando voluit, fuit Pater: quando voluit, fuit Filius: quando voluit, fuit Spiritus sanctus. "

2. Adhuc, Dicit Damascenus, quod " hypostases proprietatibus differunt: " ergo per intellectum relinquitur, quod plures sint hypostases, et per consequens plures proprietates quibus differunt. Intellectus enim suppositi est ante intellectum proprietatis: eo quod proprietas fluit a supposito.

3. Adhuc, Quaecumque sunt in creaturis ad esse et ad dignitatem pertinentia, principalius sunt in creatore. In creaturis autem sic est, quod hic et hic, scilicet generans et genitus, prima distinctione distinguuntur ut res naturae per actum qui est naturae emanatio, quo hic est ab hoc, et per consequens distinguuntur proprietate: quia enim hic est a quo alius, ideo ille est pater: et quia hic est qui ab alio, ideo ille est filius. Ergo similiter est in divinis: et sic videtur, quod non proprietate primo hic distinguitur ab hoc, sed secundum se etiam non intellecta proprietate distincti sunt.

4. Adhuc, Augustinus in libro I de Doctrina Christiana: " Res quae nos beatos faciunt, sunt tres res, scilicet Pater et Filius et Spiritus sanctus . " Quod autem dicit tres res, non potest referri nisi ad hypostases. Ergo in divinis tres hypostases sunt, non una.

Solutio. Dicendum, quod diversae sunt hypostases trium personarum determinatae proprietatibus, quae proprietates aliter sunt in divinis, quam in humanis, in duobus. Unum est, quod in divinis proprietas est hypostasis sub- stantialiter et essentialiter, quod non est in humanis: et hoc est propter omnimodam simplicitatem. Secundum est, quod in divinis proprietas vim habet constitutivae differentiae: in humanis autem est esse constitutum consequens. Constituit enim proprietas hypostasim in determinata specie esse personalis, ut Patrem in esse Patris, et Filium in esse Filii: et ideo necesse est, quod diversae et oppositae proprietates diversas determinent hypostases.

Ad primum ergo dicendum, quod licet hypostasis et substantia sint idem, secundum quod substantia a substare dicitur, tamen modum significandi non habent eumdem secundum usum nominum. Substantia enim et nomen est praedicamenti, et nomen est substantiae primae. Secundum quod est nomen praedicamenti, dicitur substantia per se ens ad aliud non fluens, nec alio indigens ut sit, ut dicit Boetius. Et a sic dicta substantia omne quod est in genere substantiae, sive ut genus, sive ut species, sive ut individuum, habet quod per se est nullo indigens ut sit: et hoc non dicit hypostasis. Secundum autem quod dicit primam substantiam, non dicit nisi substare principaliter et maxime: et cum substare non possit nisi quod per se est alio non indigens, tunc oportet, quod substantia primo modo dicta sit in intellectu substantiae secundo modo dictae: et hoc non est in intellectu hypostasis. Et ideo licet Graeci dicerent tres upostases, Latini nullo modo volunt dicere tres substantias: eo quod videbant, quod sequebatur de necessitate tres esse essentias, et secundum primum intellectum nominis, et secundum secundum. Hypostasis autem non dicit nisi suppositum in ratione suppositi: et hoc est qui est, sive res naturae.

Ad aliud dicendum, quod licet hypostasis nomen substantiale sit, tamen non dicit substantiam in ratione prima nominis substantiae, sed in ratione secunda, prout res naturae substantia est: et hoc est suppositum in ratione suppositi

prout designatur hoc nomine, qui est. Sic autem designatum multiplicatur in personis: et ideo non est una hypostasis trium personarum. Sicut et persona substantiale nomen est, ut dicit Augustinus: tamen de omnibus in summa non dicitur singulariter, sed pluraliter. Quod enim dicitur, quod substantiale nomen de omnibus in summa dicitur singulariter, et non pluraliter, intelligitur de his quae significant substantiam ut quo est, vel quod est: et non de his quae significant substantiam ut quis est, vel qui est. Qui est enim dicit rem naturae non in specie personali determinatam. Quis est autem eamdem rem naturae dicit determinatam in specie secundum esse personale. Propter quod substantiam dicunt in obliquo, et non in recto.

Ad aliud dicitur, quod in Trinitate secundum rationem intelligentiae extrema et media sunt: sed non sunt vere media per aequidistantiam, vel per aequalem participationem extremorum. Et ideo distinguibile non distinctum, non ideo dicitur, quod non sit distinctum, sed quia nomine suo non importat proprietatem quae demonstret distinctionem. Actio enim naturae res naturae distincta est: actus enim generantis non stat nisi in distincto. Et sic hypostasis etiam distincta est ante secundum rationem intelligendi quam conveniat ei proprietas demonstrans distinctionem: est enim per intellectum qui est, sive hic, ante hunc esse Patrem.

An aliud patet solutio per idem: quia illa ratio eadem est cum priori aliis verbis confirmata.

Ad aliud dicendum, quod imperfectum est simile, et demonstrat processionem personarum, nisi quantum ad duo, scilicet quod incorruptibiliter procedunt personae, sicut sine corruptione ignis procedit calor et procedit splendor, et quantum ad hoc, quod plura sunt ab uno, sed non quoad hoc, quod calor et splendor sint proprietates quae exigant diversitatem suppositorum, sicut paternitas et filiatio diversitatem exigunt hypostasum sive suppositorum.

Ad aliud dicendum, quod illud quod objicitur in contrarium, est concedendum. Si enim non essent diversae hypostases, Sabellius verum dixisset.

An id quod objicitur de Damasceno, dicendum quod in divinis Patrem esse Patrem, et Patrem generare Filium, et Patrem determinari paternitate, idem est re, sed differunt secundum rationem. intelligendi: quia Patrem esse Patrem, dicit proprietatem prout est distinguens et determinans in esse personali secundum speciem: Patrem autem generare, dicit eam proprietatem ut actum proprium Patris: Patrem vero distingui a Filio paternitate, eamdem proprietatem dicit prout est relatio oppositionem habens ad Filium. Et secundum hos modos intelligendi ex primo modo Pater est quis, ex secundo Pater est hic, ex tertio Pater non est Filius. Et verum est, quod proprius terminus generationis est res naturae: et sic distinctus per actum naturae est ante proprietatem determinantem eum in eo quod est quis in persona, non re, sed ratione intelligendi. Et hoc modo loquitur Damascenus, et verum dicit: quia sic alius modus est distinguendi hypostases, et alius modus differendi proprietatibus suis: differunt enim, hypostases ut res naturae, et differunt proprietatibus suis.

Ad aliud dicendum, quod hoc verum concludit: sed in hoc solo cavendum est: quia quod est in creaturis prius et posterius tempore et causa et effectu, hoc est in divinis secundum modum intelligendi tantum: et hic modus intelligendi causatur ex defectu nostri intellectus, qui (sicut dicit Dionysius) divina non percipit nisi ex similitudine humanorum.

Ad dictum Augustini dicendum, quod

hoc nomen, res, in divinis dupliciter sumitur, scilicet essentialiter, secundum quod dicit Augustinus ibidem, quod " hi tres sunt una et summa res. " Secundo personaliter, secundum quod dicit, quod " Pater et Filius et Spiritus sanctus sunt tres res, " hoc est, qui sunt entes sive existentes entitate rata in esse personali.

Notandum tamen, quod de hoc nomine, upostasis, dicit sic Hieronymus ad Damasum Papam, ut dicit Magister in primo Sententiarum, distinct. XXVI: " Ab Arianorum praesule, hypostasion novellum nomen a me homine Romano exigitur. Interrogamus, quid tres hypostases arbitrentur intelligi ? Tres personas subsistentes aiunt. Respondemus nos ita credere. Non sufficit eis sensus: ipsum nomen efflagitant: quia nescio quid veneni in syllabis latet. Clamamus, Si quis tres hypostases, id est, tres subsistentes personas non confitetur, anathema sit. Si autem quis hypostasim ousian intelligens, non tribus personis unam hypostasim indicit, alienus a Christo est: qui scilicet tres hypostases dicens, sub nomine pietatis tres naturas conatur asserere. " Item, Hieronymus ad eumdem: " Sufficiat nobis dicere unam substantiam e tres personas perfectas aequales: taceamus tres hypostases, si placet. Nomen hoc non bonae suspicionis est, cum in eodem verbo sensus dissentiunt. " Sed ad hoc respondet Magister in primo Sententiarum, distinct. XXVI quod in his verbis non negat Hieronymus utendum esse nomine hypostasis in significatione qua determinatum est de ipso, sed haereticos eo prave usos ostendit: contra quos cautela et distinctione opus erat, sicut patet in praedicta determinatione .