278 Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale

Vandaar, beminde zonen, zal bet TI gemakkelijk vallen om in te zien, dat de economische rijkdom van een volk eigenlijk niet bestaat in de overvloed van goederen, gemeten volgens een waardeschatting die louter en alleen stoffelijk is, maar veeleer hierin, dat een zoodanige over­ vloed de stoffelijke basis beteekent en ook inderdaad legt, die vol­ doende is voor de noodige persoonlijke ontwikkeling van zijn leden. Als een dergelijke rechtvaardige verdeeling van de goederen niet zou wor­ den verwezenlijkt of slechts op onvolmaakte wijze tot stand zou worden gebracht, dan zou het ware doel van de nationale economie niet worden bereikt; immers, al zou er ook een gelukkige overvloed van goederen ter beschikking staan, als het volk niet in de gelegenheid zou worden gesteld om er in te deelen, dan zou het economisch niet rijk maar arm zijn. Laat men er zich echter op toe leggen om die rechtvaardige verdeeling werke­ lijk en op een duurzame wijze te verwezenlijken, en men zal een volk krij­ gen, dat, ook al beschikt het over minder goederen, economisch gezond zal worden en blijven.

Het lijkt Ons bijzonder opportuun om die fundamenteele begrippen, die betrekking hebben op den rijkdom en de armoede van de volkeren, op den huidigen dag in uw overweging aan te bevelen, nu de neiging be­ staat om dien rijkdom en armoede af te meten en te beoordeelen volgens een zuiver quantitatieve maatstaf en norm, die -uitgaan ofwel van de ruimte, ofwel van den overvloed der goederen. Als men daarentegen het doel van de nationale economie zuiver afmeet, dan zal het een lichtbaken worden voor het streven van de staatslieden en de volken, en het zal voor hen uitschijnen zoodat ze uit eigen beweging een weg zullen betreden, die niet een voortdurend aantasten zal vragen van goed en bloed, maar vruchten van vrede en algemeen welzijn zal opleveren.

Be arbeid

Gij begrijpt, beminde zonen, hoe de arbeid samenhangt met het ge­ bruik der stoffelijke goederen. Rerum novarum leert, dat de mensche- lijke arbeid twee eigenschappen heeft: hij is persoonlijk en hij is nood­ zakelijk. Persoonlijk is hij, omdat hij verricht wordt door de krachten van iederen mensch afzonderlijk: noodzakelijk, omdat de mensch zich zonder te arbeiden niet datgene kan verschaffen, wat onontbeerlijk is voor het leven, welks handhaving een natuurlijke, zware, individueele plicht is. Aan dezen persoonlijken, door de natuur opgelegden plicht tot arbeiden beantwoordt als een gevolg het natuurlijk recht van ieder indi­ vidu om door middel van den arbeid te voorzien in de behoeften van zijn