284 Acta Apostolicae Sedis. - Commentarium Officiale.

« De cohabitatione cler. ». Ita etiam et in eisdem fere terminis Pichler,

in eumdem tit. De accusationibus, n. 40. Quos sequuntur canonistae

recentiores, v. g., Bouix, De iudiciis eccl., P. II, sect. IV, subsecutio I, § 3;

Lega, De iudiciis, t. IV, n. 119, edit, 1901, etc. Unde haec doctrina, fun-

data in cap. Cum dilectis, 15, De purgatione canonica, et in cit. cap. Tua

nos, 8, De cohabit. cler. et communiter, imo universaliter apud doctores

canonum recepta, in uso forensi omnino servari debet.

Porro, in casu nostro, notor ium quidem erat factum sensibile, seu

subs t ra tum materiale, scilicet scriptura quam ab ephemeride Basileensi

mutua ta est et i terum typis edidit ephemeris Trevirensis « Pe t rus Blät-

ter » ; verum non ita notoria est quali tas criminosa huius facti ; nemo

enim nescit, in iure nostro, aliquando licitum esse, imo obligatorium,

manifestare delictum aut culpam alterius, v. g., quando interest reipubli-

cae au t religionis, au t etiam ad aver tendum grave damnum alicuius, uti

communiter docent canonistae et theologi, v. g., Reiffenstuel, in tit. De

iniuriis et damno dato, n. 18; Pichler, in eum d. tit. n. 7; D'Annibale,

Summula, t. % § 260, edit. 3, etc. Et revera, in discussione huius causae

in H. S. O., p lura ad suam defensionem scripsit pars conventa. Non age-

ba tur ergo de delicto iuridice notorio, et ideo a iudice Trevirensi servari

debuit ordo iudiciarius, id est, ante omnia, locus dari debuit defen-

sionibus, electioni defensoris, exhibitioni documentorum, productioni

testium, etc.; quae cum omnia praetermissa fuerint, certo certius adest

in iudicio Trevirensi nullitas substantialis, cum, extra casus iuridice

notorios, ipsum ius naturale dictet non posse par tem inaudi tam damnar i .

Quod adeo verum est ut, in iudiciis summari is , in quibus id solum

servatur quod de iure na turae est, legislator canonicus voluerit aper tum

locum esse defensionibus ; in Clementina enim Saepe contingit, % De ver-

borum significationibus, in qua Clemens V ordinat quidquid refertur ad

praefata iudicia summaria , praecipit ut iudex lites faciat, in quantum

potest, breviores, his additis verbis : « Non sic t amen iudex litem abbre-

« viet , quin probationes necessariae et defensiones legitimae admit-

ti t an tur ». Quod cum neglectum fuerit in sententia Trevirensi, dicendum

est eam nullitate substantiali laborare.

Addendum est sententiam Trevirensem alia etiam nullitate laborare,

scilicet ex capite citationis. Dictum est enim supra, in H. S. O. ex prae-

cepto Romanorum Pontificum, negligi nulli tates accidentales quae in

processibus et sententiis occurrunt, sed admitt i t res nullitates, n imirum

ex defectu iurisdictionis, mandati et citationis. Porro revera sententia

Trevirensis incidit in nulli tatem ex defectu citationis. Ut enim valida et

iuridica sit citatio, plura requiruntur , et praecipue ut in citatione expri-