VHRBOSNEN. 287

res fuere profecto rationes, quae capitulum adduxerunt, ut ratione obtinendae praedictae licentiae ad S. Sedem recur- reret. Non dantur nimirum nisi quatuor canonici, non ha- bentes ullum vicarium chori vel capellanum, ita ut choro semper soli assistant, imo saepe nonnisi tres, vel hinc inde duo solummodo adsunt, quod accidit, si unus vel alter in- firmatur, vel aliis pro bono ecclesiae et animarum plus mi- nusve necessariis negotiis choro assistere praepeditur. Nul- lam ergo pro officio solemni assistentiam haberent, nec can- tus ab ecclesia praeceptus talis esset, qui ad aedificationem fidelium conferret. Insuper ob defectum pecuniae nullum habent dirigentem chori, qui organum pulsaret et chorum dirigeret, vel ad missam cantaret. Circumstantiae istae inde ab anno 1883 nullatenus immutatae sunt. »

His addi posset, ut etiam praxis docet, cantum in per- solvendis divinis officiis haud de essentia choralis servitii videri, cum illius finis sit, « comunicandi astantibus in ec- clesia divinas laudationes, quod obtinetur tam cantando quam altius recitando » ut considerat Navar. in cap. Quando art. 6 Sánchez Cons. mor. lib. 7 c. 2 dub. 8. Quapropter tradit Scarfantonius ad Ceccop. lib. II tit. VII de hoc non repe- riri « aliquod praeceptum nec de iure divino nec de iure positivo, » sed servandam esse locorum consuetudinem, quae forsan in themate Vrhbosnensi capitulo non omnino adver- saretur.

DEDUCTIONES ARCHIEPISCOPI. Verum e contra Archiepi- scopus rationem a se propositam in omnibus defendit, atque ipse rationes expendit, quas totidem verbis E E . P P . subii- cere operae pretium esse creditur. Et primo relate ad na- turam ecclesiae SS. Cordis Iesus, praeter ea quae superius in facti specie retuli, haec habet « Seraievum ultra 30,000 incolas habet. In parochia Seraievensi ultra 4,000 catholici numerantur, quorum 800 in pagis, alii in civitate habitant. Hoc numero milites non continentur. Ante octo annos ca- tholicorum numerus Seraievi non attigit 700. Rapide ergo crevit, sed et crescit et adest spes certa, futurum esse, ut in