Signatura Apostolica 295

ne m fundari titulo vitioso vel saltem aequivoco. - Quaestio ista, ut i

patet, tota ad factum pertinet, in praecedentibus iudiciis examinata est,

neque nunc amplius ad t ru t inam est revocanda. Quod vero ius spectat,

an imadver tendum est recte observasse iudices, non sufficere asser t ionem

de ea origine possessionis Capituli, sed opus esse probatione, ex illa

praecise conventione factum exercitii quo rumdam iurium parochial ium

ex parte Capituli der ivatum fuisse, quod probationis onus Archipresby-

tero incumberet . Insuper iure u t raque sententia et iam adnotavi t : « n e c

« est necesse ut Capitulum doceret de vera origine, seu titulo suae

« praescript ionis: haec enim praescriptio eo ipso quod est immemora-

« bilis, constituit per se ipsam t i tulum, et t i tulum validissimum.. . imo

« meliorem t i tulum de toto mundo ». Pos t remo etiam circa quaest ionem

ab Archipresbytero suscitatam, quo nomine Capitulum eos actus posuerit

ac ponat , suo nempe an ex delegatione accepta ab Archipresbytero,

iudices 2* turni amplam admiserunt discussionem. Iamvero etiam haec

diligentia notabilis est, cum rigorose loquendo vera sint quae, praeter

alia, consideraverunt iudices 3' turni , a ientes: « Denique, cum canonici

« clare probaverint recensita quatuor iura exercuisse per quatuor cir-

« citer saecula, d iu turna ac immemorabil is possessio facultativam pos-

« sessionis naturam excludit, uti adnotat Rota in Colonien., coram Rev.

« P. V., dec. 85, n. 8. - Praesumpt io facultatis excluditur a multiplicitate

« actuum et ex continuata possessione per longum tempus ».

His tamen omnibus firmiter contradicit pars recurrens. Admitt i t

quidem principium, quod iudices 3 ' turni ex Fagnano a l legarunt :

« regula est, consuetudine plus quam centenaria acquiri posse quidquid

« potest per privilegium obtineri » ; sed exceptionem opponit. Exceptio

ex ipso Fagnano, inquit pars instans, haec es t : nisi desit capacitas in

exercente seu possidente. Nam, si desit capacitas, v. g. in laico ad cogno-

scendas causas criminales clericorum, ad absolvendum ab excommunica-

tione, ius illud acquiri potest per privilegium, minime vero per praescri-

pt ionem immemorabilem. Aliis verbis, si lex inhabilem reddit personam

ad exercendum aliquod ius, possessio immemorabil is non suffragatur

et res in casu fit velut impraescriptibilis. Iamvero, contendit pa rs instans,

Capitulum in genere factum est a Concilio Trident ino sess. 7, de ref,

cap. 7, inhabile ad exercendam quomodolibet curam actualem. Ergo,

concludit, nihil valet in casu possessio immemorabil is , ideoque ea qua^

tuor iura Capitulo competere non possunt .

At contra animadverterunt Emi Pat res haec ad rem non facere.

Nam laicos incapaces esse de iure communi ad exercendam ecclesia-

sticam iurisdictionem, et solum privilegio apostolico habi l i tan posse