303. De Septem Vitiis Capitalibus.

1. Multam labem peccatorum
Ex contactu mundanorum

Mundani contraximus,
Blandiendo quos seduxit
Et in culpam nos adduxit

Mundus, hostis pessimus.

2. Cuius in se flos defloret,
Sed in nobis adhuc floret,

Cuius flos ariditas.
Quae pax mundi nisi fluctus
Vel quis risus nisi luctus,
Cuius fructus vanitas?

3. Quid est mundi, quodsit tutum,
Vel quae gemma nisi lutum

Vel quid eius stabile?
Si quid dulce, durat parum,
Vel si durat, est amarum,
Quia totum labile.

4. Cuius honor est in casu,
Cuius bonum in occasu,

Voluntas in taedio,
Cuius amor est catena,
Vita labor, quies poena,

Ludus est illusio.

5. Hunc deludit, cum quo ludit,
Et quem ungit, illum pungit

Adulando verberans,
Novereatur, cum arridet,
Et blanditur, cum deridet,

Blandiendo vulnerans.

6. Multi tamen hunc adorant,
Quamvis istud, quod implorant,

Raro possunt assequi,
Nam labuntur cum labente
Et cadentes cum cadente

Nihil valent consequi.

7. Quorum quidam nummum colunt
Et eidem dare volunt

Cultum Deo proprium,
Venerantur vanitatem
Et divinam veritatem
Vertunt in mendacium.

8. Iam qui nummum venerantur,
Hunc adorant, hunc precantur,

Illi cultus solvitur ;
Quorum Deus est in arca,
Non in Marco, sed in marca

Horum Deus legitur.

9. Non in libro per scripturam,
Sed in libra per usuram

Tormentari cupiunt,
Dum plus habent, plus affectant,
Dum plus tenent, plus ex-
spectant,
Dum potant, plus sitiunt.

10. Ventrem cogunt ieiunare
Et crumenam separare

Non valent pecunia,
Contra bursam conqueruntur,
Os et venter dum coguntur

Servare ieiunia.

11. Inter nostros quidam tales,
Quos nummorum speciales

Cultores cognovimus,
Quos, ut bursam satiarent
Et crumenae cibum darent,

Ieiunare vidimus.

12. Vinum servant, bibunt vilium
Et manducant panem illum,

Qui damnatur furfure,
Qui potantes servos notant,
Nam si plus quam semelpotant,

Non est sine murmure,

13. Hi non cenant, vel si, rarum,
Hi non bibunt, vel si, parum,

Dicunt esse physicum;
Hoc ignoro, utrum ventrem,
Sed hoc scio, quod non mentem

Curat istud modicum.

14. Vestes habent vetustate
Iam consumptas, non aetate

Iuniores Nestore,
Aevum quorum homo nescit
Nisi Noe, qui has gessit

Et in illo tempore.

15. Immo pilis iam privantur
Ut clamare videantur:

Nolite me tangere ;
Quarum partes iam dissutae
Pilis carent, immo cute,

Carent omni foedere.

16. Quorum tamen usus rarus,
Nisi quando dies clarus

Vel festus institerit ;
Istas vestes, si tu notes,
Diligenter scire potes,

Utram festum fuerit.

17. Sunt qui nummumnonattendunt
Sedcum Iuda Christum vendunt,

Emunt spiritalia,
Nummos quaerunt, nummos

amant
Et in missa nummos clamant,
Non Christi magnalia.

18. Quorum missa quaestuosa,
Nummum venans monstruosa,

Trina gerens capita,
Missam quaerunt, ut venentur,
Non ut Christum venerentur

Vel ut solvant debita.

19. Profitentur quidem leges,
Legis tamen sunt exleges,

Dum vendunt scientiam,
Donum Dei spiritale,
Quod exponunt ut venale

Venando pecuniam.

20. Isti vendunt veritatem
Et defendunt falsitatem

Amore pecuniae,
Apud istos nil perorat
Nisi nummus, quem adorat

Servus avaritiae.

21. Quidam morbos arte curant,
Dum curare sese curant

A morbo penuriae,
Quos paupertas non excusat,
Amor nummi quos accusat

Et sitis pecuniae.

22. Saepe curant paupertatem,
Sed infirmo sanitatem

Raro valent reddere,
Ventrem movent, os ut vomat,
Et ut nummos bursa promat,

Bursam cogunt promere.

23. Medicinam dum componunt
Et aegrotis hanc proponunt,

Gravis propositio,
Sed cum morbus invalescit,
Quem curare curans nescit,

Gravior assumptio;
Si mors nummo subinfertur,
Vita cedit et infertur

Pessima conclusio.

24. Quae sit fides medicorum,
Immo quae fraus mendicorum,

Ipsa clamant marmora,
Quorum opus contemplari,
Quod non decet, et acutari

Urinas et stercora.

25. Quidam facto diffitentur
Verbum Dei, quod fatentur

Verbo, sed non opere;
Quid de Christo loqui volunt,
Sed praecepta ipsi nolunt

Actibus exponere.

26. Actu negant, quod loquuntur,
Non de facto prosequuntur,

Quia mercenarii ;
His, quae dicunt, contradicunt,
Qui vocales non reales

Dicuntur theologi,
Nec sic tamen nuncupari
Recte possunt, sed vocari

Potius multiloqui.

27. Laudatores sunt virtutum,
Ab his tamen nihil tutum,

Quia temptant omnia;
Temptanttatnennontemptanda
Et, quae dictu sunt nefanda,

Omnibus sunt omnia.

28. Sunt, qui student in figmentis
Poetarum, statum mentis

Exuentes perperam,
In poetis, non prophetis
Hi scelesti, non caelesti
Doctrinae dant operam.

29. Imis mentis vim inclinant,
Musa, Musae qui declinant

Et scamnum cottidie,
Magis credant Iuvenali
Quam doctrinae prophetali

Vel Christi scientiae.

30. Deum dicunt esse Bacchum,
Et pro Marco legunt Flaccum,

Pro Paulo Virgilium
Et Lucanum pro Matthaeo,
Et pro Iuda Maccabaeo

Commendant Ascanium.

31. Sunt, qui colunt nisi cantum
Et in cantu student tantum

Vocumque concordia,
Sic observant vocis sonum,
Quod nullarum dictionum

Servant accidentia.

32. Sunt concordes in concentu,
Sed discordes in accentu,

Barbarismum faciunt ;
Curant voces, ut concordent,
Ipsi tamen, ut discordent,
Dictiones nesciunt.

33. Sunt, qui curam ventri dantes
Nimis petunt naufragantes

In potus diluvio,
Qui plus legunt in salmone
Quam in ipso Salomone,

Lege vel psalterio.

34. Tantum venter honoratur,
Quod frequenter conqueratur

De ciborum copia,
Multo magis esurire
Ipse vellem, quam sentire

Tot escarum proelia.

35. Intus tibi movent helia,
Quibus motis fit procella

Tonitrusque nascitur,
Dumque certant, quis exibit
Horum prior vel praeibit,

Spiritus egreditur.

36. Sunt qui iura castitati
Sua negant, voluptati

Subditi venereae,
Sub Dione toti fluunt
Et, quo caro ducit, ruunt,

Pereunt spontanea.

37. Passim ruunt more ferae
Nec in ullo statu fere

Distant a pecoribus,
Vivunt namque more suis
Vel iumenti, qui in suis

Putrescit stercoribus.

38. Toti fluunt sine mora,
Tutent, putent in foetore,

Toti sunt in macula,
Qui, dum bene grammatizant,
In natura barbarizant

Errantes a regula.

39. Vidi quosdam, immo multos
Nimis senes et sepultos,

Sepultos desidiae,
Qui deiecta mente iacent,
Quibus tantum somni placent
Torporis, acidiae.

40. Qui, dum vivunt, moriuntur,
Vix, ut vivant, patiuntur

Deiecti per otium;
Quos torporis funus capit,
Quorum vita noctem sapit,

Quorum esse taedium.

41. Sunt, in quibus ira fremit,
Mentem premit, vires demit

Rationis usibus;
Nam dum mentem premit ira,
Mens per iram fit delira
Suis carens visibus.

42. Haec est carens rationis
Et internae notionis
Pessima proscriptio.

Apud quosdam bospitatur
Livor edax, quibus datur

Prava retributio,
Nam in illos prima furit,
Illos damnat, illos urit

Livoris iudicio.

43. Qui laetanter plaudunt, rident,
Proximorum si quem vident

Sub fortuna gemere,
E converso tristes fiant,
Gement, lugent . . .

44. Sed quid dicam de superbis,
Qui sub gestu, facto, verbis

In arte desipiunt,
Nec se credunt, qui sunt, esse
Nec sunt secum nec penes se,

Sed supra se sapiunt;

45. Inter multos partiales,
In communi speciales,

Communes in specie,
Quorum verba sunt exceptae
Rationis vel ineptae

Actionis propriae.

46. His abundans, his iucundans
Nos immundus facit mundus

Et immundos vivere,
Cuius flores, immo foenum,
Cuius gemma, immo scaenum,

Laboramus metere.

47. Sed notati culpae nota,
Nos devote nostra vota
Praesentemus virgini,
Per quam mundo vita redit,
Regnat virtus, culpa cedit,
Salus datur homini,

48. Ut ab ista labe mundi,
Qua tenemur, simus mundi

Per eius suffragia,
Ut post huius vitae cursum
Nos ab imo ducat sursum

Ad caeli palatia.